سفر نمایندگان ترامپ به منطقه برای آشتی قطر با همسایگانش

دیپلماسی ایرانی: در این هفته تیم لیندرکینگ، معاون وزیر امور خارجه ایالات متحده و ژنرال بازنشسته، آنتونی زینی با ماموریتی شبه رسمی از سوی دولت ترامپ و با هدف میانجی گری در بحران قطر که از تابستان گذشته آغاز شده است، وارد منطقه می شوند؛ در توری فشرده به پایتخت های عربی حاشیه خلیج فارس با هدف تلاشی دوباره برای حل بحران قطر با همسایگانش این بار با ضمانت های امریکایی.

این دومین سفر مشترک لیندرکینگ و زینی از آغاز بحران قطر در ژوئن 2017 به منطقه است، که بیانگر توجه ویژه کاخ سفید و شخص ترامپ برای میانجی گری برای حل این بحران است. میانجی گری های امریکا برای حل این بحران در میان کشورهای عربی شورای همکاری افزایش یافته چرا که ترامپ می خواهد بدون استثنا رهبران همه کشورهای شورای همکاری را در کمپ دیوید در ماه مه آینده میزبانی کند. تلاش های امریکا همچنین با سفرهای محوری رهبران این شورا به واشنگتن هم زمان شده است. اولین سفر را قرار است ظرف روزهای آینده امیر محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان انجام دهد و طی آن بناست که او با ترامپ تشکیل جلسه دهد. این نخستین دیدار ولیعهد عربستان از واشنگتن از زمان انتصابش به سمت جانشینی پادشاهی عربستان است. همچنین قرار است در آوریل آینده شیخ تمیم بن حمد، امیر قطر از پایتخت امریکا دیدن کند.

بازگشت دوباره امریکا به تلاش ها برای یافتن راه حلی برای بحران قطر نشان از آن دارد که واشنگتن می خواهد چنین پرونده هایی را هر چه سریعتر به سرانجام برساند و تلاش های خود را به همراه شرکایش بر پرونده های حساس تر متمرکز کند، مثل مهار نفوذ ایران و مبارزه با نسل های جدیدی از القاعده و داعش در یمن و شمال آفریقا و افغانستان و همچنین ایستادن در برابر توسعه طلبی های منطقه ای روسیه. در این جاست که ایالات متحده اهمیت مطالبات چهار کشورهای عربی از دوحه به ویژه در رابطه با پرونده ایران و همچنین حمایت این کشور از افراط گرایی را درک می کند. به اعتقاد واشنگتن قراردادی که رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه امریکا در اواخر سال گذشته در دوحه با طرف های قطری امضا کرد و مضمون آن مخفی باقی ماند، اقدامات ملموسی برای حل مساله تامین مالی ایدئولوژی افراطگرایی است.

پیچیدگی های امروز در رسیدن به راه حلی میان قطر با همسایگانش در نبود اعتماد و تردید به این است که امکان دارد هر توافقی که با قطر حاصل شود در نهایت از سوی این کشور زیر پا گذاشته شود همان طور که در سال 2013 در ریاض توافقی در این زمینه حاصل شد و قطر به آن توافق پایبند نماند. اما گره دوم به روابط قطر با ایران باز می گردد که از زمان آغاز بحران چهار کشور عربی با آن بهبود یافته است، در این جا نشانه هایی از این که دوحه بخواهد سطح روابطش با ایران را به عقب برگرداند، مشاهده نمی شود. این نه تنها با خواسته های چهار کشور عربی هماهنگ نیست بلکه با خواسته های واشنگتن نیز مغایرت دارد، در نتیجه هر راه حلی با حمایت امریکا به رفتارهای منطقه ای ایران و روابطش با دوحه نیز ورود می کند.

از حدود دو هفته پیش که هیئتی از وزارت امور خارجه امریکا که شامل اندرو بیک و ماتئو ماکینیس می شد، به منطقه آمدند و بر سر استراتژی جدید ترامپ و دولت او در تعامل با ایران بحث و تبادل کردند، آنها یادآور شدند که تمامی این تلاش ها و استراتژی که ترامپ تعریف کرده همگی جزئی از دستورالعمل نشست کمپ دیوید در صورت برگزاری آن خواهد بود، آنها گفتند تمامی این برنامه ها شامل تلاش های منطقه ای واشنگتن در سوریه و یمن و عراق نیز می شود. امریکا در هفته های اخیر تلاش هایی را جدای از مسائل مربوط به توافق هسته ای آغاز کرده که با مذاکراتش با اروپایی ها برای ایجاد زمینه هایی برای تقویت پاینبدی های ایران و مهار برنامه هایش در منطقه ارتباط دارد.

امروز شاهدیم که همه این پرونده ها به هم مرتبط هستند، واشنگتن برای حل بحران قطر عجله دارد و می خواهد قطر را عملا پایبند به اصولی کند که نقش امریکا را در هر توافقی تقویت می کند و می تواند باعث تقویت وحدت شورای همکاری خلیج فارس نیز بشود. امروز هیچ تضمینی نیست که توافقی برای برگزاری نشست کمپ دیوید در موعد مقرر وجود داشته باشد اما تمایلی نزد امریکایی ها وجود دارد که نشان می دهد آنها تلاش دارند بحران های منطقه ای هر چه سریع تر حل شوند و آن پیامی است که لیندرکینگ و زینی با خود دارند و می خواهند در دیدارشان با رهبران شورای همکاری خلیج فارس در میان بگذارند به این امید که در بهار آینده نشست آشتی جویانه ای میان کشورهای عربی به میزبانی امریکا برگزار شود.

منبع: الحیات / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11