سیاست ایران در منطقه؛ هلال یا دایره‌ای وسیع از نفوذ؟

یک پایگاه خبری-تحلیلی عربی در گزارشی از سیاست ایران از زمان پیروزی انقلاب تاکنون، آن را نتیجه بهره برداری تهران از بحران های خاورمیانه می داند.

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری فارس، پایگاه خبری-تحلیلی «النبأ»، در گزارشی با عنوان «سیاست پر کردن جای خالی... هلال ایرانی یا دایره کاملی از نفوذ» به توصیف شیوه گسترش نفوذ ایران در منطقه پرداخت.

در این گزارش آمده که خاورمیانه برای ایران، میدانی برای اثبات موجودیت ملی-مذهبی و همچنین میدانی برای شناخت ایران به عنوان یک نظام مستقل در عرصه بین المللی و همچنین میدانی برای رسیدن به افق های دور است تا از این طریق، ایران شروط خود را بر بازیگران بین المللی تحمیل کند.

ایران، عملگراترین کشور منطقه

بر اساس این گزارش، امروز بسیاری از آرمان های ایران محقق و این کشور به قدرتی منطقه ای مبدل شده است. نظام جمهوری اسلامی ایران دیگر به دنبال رسیدن به دستاوردهای اندک و زودگذر نیست بلکه در نظام بین المللی ادغام شده [و جا افتاده] است.

ایران و بخصوص در سال های اخیر در حال گسترش قابل توجه نقش خود در عرصه بین الملل است که این نشانه حضور رهبرانی سیاسی در ایران است که به شیوه ای راهبردی تفکر و برنامه ریزی می کنند. به رغم شایعات، سیاست ایران یک سیاست بسته تحت حاکمیت ایدئولوژی های دینی نیست بلکه در واقع، یکی از عملگراترین کشورهای منطقه است.

النبأ افزود: ایران مانعی برای دوست شدن با دشمنانش نمی بیند به شرط اینکه شروط لازم برای رابطه با آنها فراهم شود و روابط جدید به نفع راهبرد ایران باشد. راهبرد امروز ایران تنها بازگشت و ادغام در جامعه بین المللی نیست بلکه در تحمیل شروط خود بر بازیگران منطقه ای و بین المللی است.

اثبات درونی خود هم با ماندن در لاک خود به دست نمی آید از همین رو تهران از صادرات انقلاب خود خبر داد اما در دهه هشتاد قرن گذشته با جنگ رژیم بعثی عراق روبه رو شد که هشت سال به طول انجامید. اثرات منفی جنگ اهمیت تحکیم توانمندی صنایع نظامی و غیرنظامی را برای ایران بیشتر کرد بخصوص که خارجی ها هم از کمک به ایران شانه خالی کردند.

از همین رو ایران به توسعه قدرت نظامی خود پرداخت و به دنبال اینکه برخی پروژه ها تنها رویای یک نظام انقلابی بود موشک های بومی ایرانی ها از خاک کرمانشاه شلیک شده و با عبور از آسمان عراق دشمنان ایران در سوریه را هدف گرفت و بعید نیست که دفعه دیگر کشوری غیر سوریه را هدف بگیرد.

بسیج در جبهه داخلی

جبهه داخلی بزرگ ترین دغدغه رهبری ایران است چرا که موتور محرکه اصلی برای تثبیت ارکان حکومت جدید این کشور است از همین رو ایران موفق به تاسیس نیرویی بزرگ از بین افراد داوطلب برای دفاع از انقلاب اسلامی شد که نام آن را بسیج گذاشت.

بسیج در جمهوری اسلامی ایران نیروهای شبه نظامی و متشکل از زنان و مردان داوطلبی است که به فرمان روح الله خمینی رهبر فقید انقلاب اسلامی در نوامبر 1979 میلادی (آذر 1358 )تاسیس شد. بسیج یکی مهمترین بازوهای قدرت جمهوری اسلامی به شمار می رود که مأموریت جذب، آموزش، سازماندهی و به کارگیری نیروهای داوطلب مردمی را در راستای اهداف انقلاب اسلامی و حفظ دستاوردهای آن را بر عهده دارد.

بسیج در فعالیت هایی همچون امنیت داخلی، ارائه خدمات اجتماعی و برپایی مراسم های دینی مردمی فعالیت دارد بسیج یکی از نیروهای پنچگانه سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران است که زیر نظر رهبر عالی این کشور هستند.

پیچیدگی خاورمیانه موجب شده که رمزگشایی از آن تنها به یک شیوه ممکن نباشد و صرف نظر از ایدئولوژی حاکم بر نظام یک کشور، اتکا بر سیاست عملگرایی را می طلبد.

آمریکا، عراق، ایران؛ شکافی که تهران پُر کرد

النبأ نوشت که، اما با یک دست یا یک تیر نمی توان دیوارهای خاورمیانه را در هم شکست از همین رو ایران در تاسیس جنبش های مسلح و حمایت از جنبش های سیاسی سرمایه گذاری کرد اگرچه با آنها همچون حماس در فلسطین از لحاظ ایدئولوژیک هم اختلاف زیادی داشت. جمهوری اسلامی ایران، همزمان گروه های مسلحی را در لبنان و عراق تاسیس کرد که کاملا به آن وفادار هستند و از این دو طریق پایه های محکم تحرکات خارجی خود را بنا کرد.

در این شرایط ایران سیاست رخنه در شکاف را در کشورهایی که در معرض تجزیه و فروپاشی بودند بخصوص کشورهای همسایه بکار گرفت تا مانع گسترش ناآرامی های این کشورها به داخل ایران شود علاوه بر اینکه از این شرایط بی ثبات برای سر و سامان بخشیدن به شروط بازی سیاسی به نفع خود استفاده کند بخصوص اگر دشمنی در سطح آمریکا یا عربستان وجود داشته باشد که فرصت چیره شدن بر آنها تکرار نمی شود.

این از خوش اقبالی ایرانی هاست که دشمنانشان نمی توانند قدرت و سقف آرمان های آنها را ارزیابی کنند از همین رو ایرانی ها توانستند پس از سقوط رژیم بعثی عراق در سال 2003 ، شکاف در عراق را پر کنند. ایرانی ها اولین کسانی بودند که دولت عراق را به رغم رابطه ای که با آمریکا داشت به رسمیت شناختند و از احزاب طرفدار خود برای رسیدن به قدرت حمایت کردند آنها همچنین در تاسیس برخی گروه های مسلحی که کاملا به ایران وفادار بودند مشارکت کردند و مرحله عقب نشینی آمریکا از عراق در سال 2011 نقطه شروع کار گروه های مسلح در عراق بود.

پس از کشمکش های سیاسی و نظامی، آمریکا به قدرت ایران در قالب توافق هسته ای و رفع تحریم ها اعتراف کرد در حالی که پیش از آن کاخ سفید در اندیشه امکان و قابلیت حمله به ایران بود. امروز تحرکات نظامی ایران این نگرانی را ایجاد کرد که ایران آمریکا را از عراق بیرون کند کما اینکه رقیب سعودی خود را وادار به عقب نشینی از لبنان کرده و او را در باتلاق جنگ یمن نگاه داشته است.

النبأ نوشت: آمریکا صراحتا به این واقعیت ها اعتراف دارد و اذعان می کند که غلبه بر ایران در خاورمیانه دشوار است. مایک پمپئو، رئیس آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا تاکید کرد: ایران در هر جایی از خاورمیانه حضور دارد و نفوذ خیره کننده آن بسیار بیش تر از هفت سال قبل است.

وی در گفت وگو با شبکه «ام اس ان بی سی» گفت: چه در تاثیر ایران بر دولت بغداد بنگریم یا قدرت روز افزون حزب الله و لبنان و همکاری ایران با الحوثی ها و شیعیان عراق که در مرزهای با سوریه با داعش مبازره می کنند و همچنین در حمایت از نیروهای شیعی شبه نظامی در سوریه، می یابیم که ایران در همه جای خاورمیانه حضور دارد.

 ایران به طور معمول در محیط های امن و باثبات سیاسی تحرکاتی ندارد و همه دستاوردهای این کشور به دلیل بهره برداری آن از بحران های سیاسی خاورمیانه از لبنان تا عراق و سوریه و یمن بوده است.

بحران تنش در روابط قطر با عربستان نیز که وارد دومین ماه خود شده  و رهبران قطر تاکید می کنند که شورای همکاری خلیج فارس در واقع امر منحل شده است.

بنابراین به نظر می رسد ایران ابزارهای لازم برای ایفای نقش معروف وشناخته شده خود در منطقه فراهم کرده است و جای خالی عربستان را نیز پرخواهد کرد و این امر از ابتدای بحران روشن بود هنگامی که ایران برای قطر کمک های غذایی فرستاد تا این گمانه زنی ها تقویت شود که قطر در صورت جدایی از عربستان به دنبال متحدان جدیدی خواهد بود و ایران دیر یا زود همه ویژگی های مطلوب متحد قطر را خواهد داشت.

اگه روابط تهران و دوحه چنانکه انتظار هم می رود پیشرفت کند ایران احتمالا محاصره عربستان را مستحکم تر میکند و مجال جدیدی برای اقدام ایران علیه عربستان است و در این صورت ریاض آرزو خواهد کرد تا به جای این حلقه محاصره شدید، همان هلال شیعی بازگردد که در این صورت موشک های تاماهاوک و قراردادهای کلان نظامی سودی نخواهد داشت و تسلیحات پیشرفته تا زمانی که با افکار حامی منافع کشور و نه احساسات رهبرانشان، همراه نباشد بی فایده خواهد بود.