نباید چشم از ایران برداشت

 نویسنده: یوناح جرمی باب

دیپلماسی ایرانی: ژنرال «آموس یادلین»، رییس سابق دستگاه اطلاعاتی ارتش اسراییل در مصاحبه با روزنامه «جروزلم پست» گفت: "اطلاعات مورد نیاز در مورد فعالیت های هسته ای ایران درست شبیه یک "پازل" است، بنابراین برای جلوگیری از دستیابی ایران به تسلیحات هسته ای و تخطی از توافق هسته ای، باید تکه های این پازل به درستی در کنار هم چیده شود."

یادلین که در حال حاضر ریاست اندیشکده «مطالعات امنیت اسرائیل» (INSS) در تل آویو را عهده دار است در این مصاحبه عنوان کرد که جمع آوری و اخذ اطلاعات درست یکی از شرایط لازم برای کشف تخلفات ایران در طول دوران توافق هسته ای و یا پس از پایان ضرب الاجل های تعیین شده در سال های 2023، 2025 و 2030 است.

«بنیامین نتانیاهو»، نخست وزیر اسرائیل طی سخنرانی 60 دقیقه ای خود در شبکه خبری سی بی اس (CBS) در روز چهارشنبه ایران را تهدید کرد که از دولت جدید آمریکا خواهد خواست تا توافق هسته ایران را به طور کامل لغو کند. اما علی رغم اظهارات اخیر نتانیاهو، بسیاری از منتقدان بر این باورند که این اظهارات نتانیاهو به توافق هسته ای پایان نخواهد داد بلکه آخر این بازی آن جایی است که بتوان مُچ ایران را در حین تقلب و تلاش برای دستیابی به تسلیحات هسته ای گرفت.

یادلین در پاسخ به این سوال که کدام یک از منابع اصلی اطلاعاتی می توانند در این زمینه م‍ؤثر واقع شوند، پاسخ داد منابعی همچون "سیگنیت" (SIGNIT) (سرویس اطلاعات سیگنالی که ارتباطات بین افراد را رهگیری می کند)، اطلاعات سایبری (هک دستگاه ها و شبکه های داخلی ایران)، تصاویر ماهواره ای از تأسیسات ایران و "هیومینت" (اطلاعات انسانی) همگی از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند. وی در ادامه افزود: "ما تنها از یکی از این منابع استفاده نمی کنیم بلکه همیشه از ترکیبی از تمامی این روش ها بهره می گیریم. قطعاً کسی که تنها به یکی از این منابع اطلاعاتی اکتفا کند شکست خواهد خورد."

یادلین در ادامه به دو جنبه بسیار مهم از ارزیابی های اطلاعاتی در مورد مسئله هسته ای ایران اشاره می کند: اول، ارزیابی قابلیت های ایران و دوم، پی بردن به نیات و مقاصد این کشور. یادلین در زمینه ارزیابی توانمندی و قابلیت های ایران گفت: "اگر شما از منابع اطلاعاتی خوب و قابل اطمینانی برخوردار باشید، به احتمال 90 یا حتی 100 درصد می توانید از تعداد موشک های آنها، بُرد این موشک ها، وزن کلاهک ها، تعداد دقیق سانتریفیوژها و میزان دقیق اورانیوم غنی شده آگاه شوید. بدین ترتیب رؤسای سازمان های اطلاعاتی می توانند به اربابان سیاسی خود بگویند که دشمن از چه تجهیزات و امکاناتی برخوردار است."

رییس سابق دستگاه اطلاعاتی ارتش اسراییل در زمینه کشف مقاصد و نیات ایران نیز افزود: "اما ارزیابی مسائلی همچون این که ایران قرار است با تسلیحات هسته ای خود چه کاری انجام دهد یا در صورت حمله اسرائیل چه واکنشی از خود نشان خواهد داد، بسیار سخت و دشوار خواهد بود. دلیلی این دشواری نیز آن است که در برابر چنین مسائل و موضوعاتی شما تنها نمی توانید به اطلاعات فنی تکیه کنید و باید در ارزیابی های خود نوعی پیش بینی و پیش گویی را نیز دخیل کنید."

یادلین برای توضیح بیشتر این موضوع به جنگ میان اسرائیل و غزه در سال 2008 اشاره می کند. وی که در آن زمان ریاست بخش اطلاعاتی ارتش اسرائیل را در دست داشت در توضیح بیشتر این موضوع می گوید: "اگرچه در آن زمان یک قدرت یا کشور خارجی می توانست از بحث های مطرح شده در جلسات کابینه امنیتی اسرائیل آگاهی یابد اما با این وجود، آنها هیچ وقت نمی توانستند حدس بزنند که اسرائیل به حملات انجام شده از سوی نوار غزه چگونه پاسخ خواهد داد. مهم ترین علت این امر نیز آن بود که جلسات کابینه اسرائیل دربردارنده دیدگاه های بسیار متفاوتی بود که مُدام در حال تغییر و تحول بودند."

در سال 2030 محدودیت های اعمال شده بر میزان تولید اورانیوم کم غنی شده ایران به طور کامل برداشته خواهد شد و این کشور قادر خواهد بود تا سطح تولیدات خود را به بیش از 300 کیلوگرم افزایش دهد. بر طبق گفته های یادلین، حتی اگر ایران در این مدت و بدون آن که تخلفی انجام دهد برای دستیابی به تسلیحات هسته ای تلاش کند، اسرائیل از این موضوع اطلاع پیدا خواهد کرد. برای غنی سازی اورانیوم به منظور اهداف نظامی و تولید یک سلاح هسته ای، ذخیره ای در حدود هزار کیلوگرم اورانیوم کم غنی شده لازم است و ایران نیز در حال حاضر اجازه ندارد تا ذخیره اورانیوم کم غنی شده خود را به بیش از 300 کیلوگرم افزایش دهد. اما زمانی که این محدودیت برداشته شود، اسرائیل و تمام جهان باید نسبت به ایران و اقدامات این کشور هوشیار باشند.

یادلین بر این باور است که این مقررات و محدودیت ها در کوتاه مدت ایران را از رسیدن به تسلیحات هسته ای باز می دارد اما در بلند مدت دست ایران را برای تولید تسلیحات هسته ای باز می گذارد. به طور کلی می توان گفت که این توافق در کوتاه مدت توافقی قابل قبول اما در بلندمدت توافقی فاجعه آمیز خواهد بود. یادلین در ادامه اظهارات خود از رئیس فعلی آژانس بین المللی انرژی اتمی تقدیر کرده و عنوان کرد که وی برخلاف برخی از مقامات پیشین این سازمان در زمینه کنترل و نظارت بر ایران، عملکرد بسیار خوبی داشته است.

یادلین در ادامه می افزاید: "مشکل ما آژانس بین المللی انرژی اتمی نیست، آنها نظارت خوبی بر ایران دارند اما این نظارت تنها روی مراکز و تأسیسات شناخته شده ایران انجام می شود. آنها لزوماً به دنبال بازرسی از سایت های مخفی و ناشناخته ایران به خصوص سایت هایی که احتمال تولید و توسعه تسلیحات هسته ای در آنها وجود دارد، نیستند (ابعاد نظامی برنامه هسته ای ایران). اگر دیده بان هسته ای سازمان ملل متحد به وجود برنامه های پنهانی یا غنی سازی در مقیاس نظامی پی ببرد این اجازه را خواهد داشت تا تأسیسات و برنامه هسته ای ایران را مورد بازرسی قرار دهد، اما مشکل اینجاست که ایران استعداد بسیار خوبی در اجتناب از چنین بازرسی هایی دارد.

یادلین بر این باور است که سیستم دفاع هوایی (S-300) روسیه نیز نمی تواند از حمله نظامی اسرائیل به تأسیسات هسته ای ایران جلوگیری کند. طبق گفته ها و اظهارات یادلین که برای چندین دهه به عنوان خلبان جنگنده های نیروی هوایی ارتش اسرائیل فعالیت داشته است، سیستم دفاع هوایی (S-300) تنها می تواند موجب پیچیده تر شدن حملات نظامی شود اما نمی تواند در نتیجه این حملات تغییری به وجود آورد. در حال حاضر هیچ تسلیحات ضد هوایی در دنیا وجود ندارد که نتوان به آن حمله کرد. یادلین در نهایت به این موضوع اذعان و اعتراف می کند که اسرائیل در حمله و مقابله با سیستم دفاع هوایی (S-300) ایران ممکن است جنگنده های بیشتری را از دست بدهد و از این رو باید جنگنده های بیشتری را برای ترتیب دادن حملاتی از این دست اختصاص دهد.

منبع: جروزلم پست / مترجم: زهره شهریاری