عراق و سوریه‌ای دیگر بعد از فتح موصل و حلب در انتظار است

دیپلماسی ایرانی: یکی از سیاستمداران عرب با اظهاراتش مرا شوکه کرد. گفت: «داعش تا الآن موفق شده است دو هدف بزرگ و خطرناک را محقق کند: یکی ویران ساختن اعراب سنی عراقی و دیگر نابودی انقلاب سوریه. حالا چه این دو هدف واقعا اهداف داعش بوده یا نه نتیجه این است که این شبکه در صحنه عراق و سوریه این دو کار را به انجام رسانده است.»

بعد گفت: «ببین دو ماه آینده سرنوشت دو شهر مهم روشن خواهد شد. جنگ در این دو شهر آثار شگرفی بر آنها خواهد گذاشت. عراق بعد از موصل شبیه قبل از آن نخواهد بود و سوریه بعد از حلب نیز شباهتی به قبل از آن نخواهد داشت.»

از او خواستم حرفش را بیشتر توضیح دهد، گفت: «بدون تسلط داعش بر موصل و بخش های گسترده ای از عراق آیت الله سید علی سیستانی نمی توانست فتوای "جهاد کفایی" صادر کند تا عملا "حشد الشعبی" ]نیروهای داوطلب مردمی[ تشکیل شود. و اگر کارهای جنایت آمیز این شبکه تروریستی نبود حیدر العبادی نمی توانست به راحتی سرپوش رسمی و شرعی برای حشد الوطنی به وجود آورد تا قدرتی در موازات ارتش عراق باشد که با فروپاشی اش در برابر داعش مصیبت موصل را ایجاد کرد. اگر جنایت های داعش نبود ژنرال قاسم سلیمانی در کنار مبارزان فلوجه مشاهده نمی شد انگار که حضور او عادی و طبیعی است.»

وی در ادامه افزود: «داعش اولویت ها را تغییر داد و قدرت امریکا را ضعیف کرد تا آن جا که دیگر نمی توانست به نقش ایران در عراق اعتراض کند، حتی از این فراتر تمایل به حضور ایران در عراق پیدا کرد. داعش موازنات داخل عراق را برای دهه ها شاید هم بیشتر شکست. این مناطق عرب سنی هستند که عملا در معرض کوچ اجباری و ویرانی و تغییرات دموگرافیک قرار گرفته اند. بعد از آن بود که صحبت از تغییرات در مرزهای استان ها به وجود آمد به گونه ای که استان الانبار آن قدر ضعیف می شود که به گذرگاه امنی برای ایران تبدیل می شود که می تواند در آن نفوذ کند. این تغییر ساده ای نیست. بعد از جنگ موصل وجود اعراب سنی در معادلات عراق شبیه دکور خواهد بود. این به معنای ولادت عراق دیگری غیر از آن چیزی است که می شناسیم.»

از این سیاستمدار عرب درباره سوریه پرسیدم، گفت: «استیلای داعش بر انقلاب سوریه باعث کشتن این انقلاب شد و حامیان و افراد متمایل به آن را ترساند، به ویژه با وجود "جبهه النصره". این استیلا اولویت ها را تغییر داد و سبب شد که گروه های شبه نظامی وابسته به ایران به این بهانه جریان رویارویی با تکفیری ها را پیش ببرند. موج پناهندگان به اروپا و به همراه آنها هجوم "انفرادی گرگ ها" ]منظور افراد تروریستی وابسته به داعش و غیره است[ به همراه آنها کشورهای غربی را نگران کرد و اولویت های آنها را تغییر داد. بعد از آن یک تغییر مهم دیگر هم رخ داد و آن اتفاقی بود که در ترکیه افتاد. اولویت های رجب طیب اردوغان نیز تغییر کردند. محاصره حلب قبل از آن که توسط سلطان صورت بگیرد توسط قیصر صورت گرفت.»

ملاحظه کن که محاصره حلب نشان از تحول در منازعات باز سوریه دارد، گفت: «حلب پایتخت اقتصادی است. شهری سنی مذهب نزدیک به ترکیه است. در عین حال عملیات تکمیل محاصره به سه طریق انجام شد، ارتش سوریه، جنگنده های روسیه و گروه های شبه نظامی وابسته به ایران. محاصره شهر آثار میدانی مهمی در بر دارد که ثمرات آن را در مذاکرات جدیدی که به زودی برگزار می شود، خواهیم دید.»

وی در ادامه افزود: «داعش همچنین سبب شد که جریان سنی در سوریه به شدت آسیب ببیند. این مناطق سنی هستند که مورد حمله جنگنده های سوری و روسی قرار می گیرند. و از همین مناطق است که میلیون ها آواره و پناهنده خارج شده است. درس های تاریخی به ما می گویند که عرصه جنگ های ویرانگر به زمانی بر نمی گردد که توپ ها خاموش بودند. اگر اوضاع به همین منوال ادامه یابد سوریه دیگری بعد از پایان جنگ حلب متولد خواهد شد. سخت است پشت میز مذاکره بیایی بدون این که در میدان مبارزه چیزی به دست آورده باشی. برای مخالفان بعد از جنگ سوریه سخت تر است که بر تعیین موعد ترک بشار اسد از قدرت پافشاری کنند.»

بعد اشاره کرد که این تصویر جدید از عراق و سوریه بر موازنه های موجود در لبنان نیز تاثیر خواهد گذاشت.

این سیاستمدار عرب سپس گفت که جنگ های داعش مشروعیت اقلیم کردی در عراق را تجدید کرد و مشروعیتی به اقلیم های کرد در سوریه داد، برای همین صحبت از عراقی دیگر و سوریه ای دیگر می شود. البته سوال هایی درباره جایگاه میلیون ها سنی مقیم از الانبار تا بیروت مطرح می شود. ماه های آینده ماه های سختی خواهند بود که واقعیت های میدانی بسیاری از مسائل را تثبیت خواهند کرد، و احتمالا قبل از آغاز دوران ریاست جمهوری جدید امریکا رقم خواهد خورد.

حرف های این سیاستمدار را نقل کردم برای این که او خیلی خوب بازی و بازیگر را می شناسد. مساله فراتر از سرنوشت موصل و حلب است. فراتر و خطرناک تر.

منبع: الحیات / ترجمه: علی موسوی خلخالی

انتشار این یادداشت به معنای تایید آن از سوی دیپلماسی ایرانی نیست و صرفا جهت اطلاع خوانندگان از نظرات نویسندگان و روزنامه نگاران عرب منتشر شده است.