پیچ سخت برجام برای روحانی

نویسنده: علی هاشم

دیپلماسی ایرانی: در میان راه امضای توافق هسته ای بین ایران و 5+1 و برگزاری انتخابات ریاست جمهوری 96، ایرانیان منتظرند ببینند برجام چه تاثیری بر انتخابات خواهد گذاشت.

این احتمال وجود دارد که رئیس جمهور فعلی ایران در دور بعدی مقابل رئیس جمهور سابق یعنی محمود احمدی نژاد قرار بگیرد. در واقع، به نظر می رسد که رئیس جمهور پیشین مایل است که بار دیگر به پاستور بازگردد.

به گفته یکی از شخصیت های عالی رتبه مستقل ایرانی که خواست نامش فاش نشود، احتمال دارد روحانی اولین رئیس جمهوری باشد که نتواند دو دوره رئیس جمهور ایران باشد. به گفته وی: «رقیب روحانی از موانعی که بر سر راه برجام قرار دارد استفاده می کند تا خود را به عنوان تنها خادم مردم معرفی کند. اگر شرایط همین طور ادامه پیدا کند، کل کشور با چالشی جدی مواجه می شود که بسیاری از مقامات رده بالا دوست ندارند با آن مواجه شوند.»

در هشتم ژوئیه کنکره آمریکا لایحه ای را تصویب کرد که به موجب آن فروش هواپیماهای آمریکایی به ایران منع شد. هدف از این لایحه لغو قرارداد 25 میلیارد دلاری بوئینگ با ایران بود. پیش از این نیز اقداماتی از سوی آمریکا انجام شده بود که مواضع مخالفان توافق را در تهران تقویت می کرد؛ دادگاه عالی آمریکا در حکمی رای به توقیف 2 میلیارد دلار از دارایی های ایران برای جبران خسارت بازماندگان حادثه بمب گذاری در سفارت آمریکا در بیروت در سال 1983 داد. اقدامی دیگر محدودیت های مالی آمریکا علیه شرکت هایی بود که به برقراری رابطه اقتصادی با ایران  بپردازند. در واقع، تهران به این باور رسیده است که در شرایط حاضر توافق امتیازات بسیار کمی به مردم ایران اعطا می کند.

یکی دیگر از مقامات ایرانی که خواست نامش فاش نشود در پاسخ به سوال المانیتور مبنی بر این که آیا ایرانیان هنوز توافق را بهترین گزینه پیش روی می بینند، گفت: «در ایران طیف گسترده ای از دیدگاه ها وجود دارد. بسیاری بر این اعتقادند که ایران تصمیمی درست گرفت، اگر چه نتوانست به اهداف مورد نظر برسد.» این مقام نتیجه حاصله را نه بخاطر نقص برجام بلکه به خاطر رفتار فریبکارانه آمریکا می داند. وی معتقد است که گام های بعدی آمریکا را می توان مخرب توصیف کرد و ایران مسلما از توافقی که نابود شود، تبعیت نخواهد کرد.

با همه این ها علیرضا میریوسفی، دیپلمات ایرانی برجام را بیش از آن که یک دستاورد ببیند، یک فرصت می داند. به گفته وی توافق با هزینه های زیادی برای هر دو طرف حاصل شده و هر دو باید از این فرصت استثنائی استفاده کنند. میریوسفی از دست دادن این فرصت را اشتباهی بزرگ توصیف می کند.

در حالی که دولت روحانی برجام را واجد پتانسیل بالا می بیند، جمعی از جوانان افراطی آن را به جام زهر تشبیه می کنند.یکی از این گروه های مخالف، کمیته صیانت از منافع ایران است. به گفته رئیس این کمیته توافق در حالی امضا شد که ایران هیچ امتیاز خاصی دریافت نکرد و طرف مقابل هم متعهد به رفع تحریم ها نشد. مخالفان توان هسته ای ایران را سمبل مقاومت جمهوری اسلامی دانسته و مدعی اند که برجام این توان صنعتی را از میان برده است. به گفته یکی از چهره های اصلی مخالف، توافق در شرایطی امضا شد که حفظ تحریم ها برای آمریکا دشوار و هزینه بردار شده بود.

طی یک سال گذشته کمیته صیانت از منافع ایران که یکی از گروه های مخالف توافق است، اقدامات مختلفی شامل برگزاری سمینارهای در نقد و بررسی برجام و برگزاری تظاهرات بعد از برپایی نمازجمعه انجام داده است. این کمیته توانسته جمع قابل توجهی از مخالفان توافق شامل اساتید دانشگاه، نظامیان و روزنامه نگاران را زیر پرچم خود گرد آورد.

منبع: المانیتور / ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی / 25