رئیس‌جمهور بعدی آمریکا و برجام دو

نویسنده: باربارا اسلاوین

دیپلماسی ایرانی: یکی از سناتورهای تاثیرگذار آمریکایی که حمایت وی در سال گذشته از برجام نقش قابل توجهی از جلوگیری از بررسی و به رای گذاری این توافق در کنگره داشت، اخیرا مدعی شده است که رئیس جمهوری جدید آمریکا برای پاسخ گویی به نگرانی های باقی مانده در مورد برنامه موشکی ایران و توانمندی غنی سازی این کشور باید مذاکراتی جدید برای رسیدن به برجام 2 را آغاز کند.

سناتور کریس کونز در بیست و سوم ژوئن در شورای روابط خارجی اعلام کرد که برجام تا کنون با موفقیت به اجرا رسیده است. وی اعلام کرد که تداوم اجرای کامل این توافق باید اولویت جدی رئیس جمهور بعدی باشد و سرنوشت این توافق تاثیری جدی روی بحران های منطقه، روابط آمریکا با روسیه، ناتو و متحدان اروپایی و عدم اشاعه تسلیحات هسته ای میان کشورهای خلیج فارس خواهد داشت.

وی اظهار نگرانی کرده که در ژانویه آتی و با کنار رفتن اوباما موضوع برجام و اهمیت آن از نظرها پنهان شود، همان طور که این اتفاق در کارزارهای انتخاباتی افتاده است.

هیلاری کلینتون از برجام حمایت کرده اما دونالد ترامپ، نامزد حزب جمهوری خواه به دیده شک به آن می نگرد. سناتور کونز در پاسخ به پرسشی از دعاوی ترامپ مبنی بر مذاکره برای رسیدن به توافق جدید با ایران، این احتمال را احمقانه توصیف کرد. این اظهارت سناتور کونز به قبل از رای مردم بریتانیا به خروج از اتحادیه اروپا بر می گردد.

سناتور کونز روابط شخصی مانند رابطه جان کری و جواد ظریف و رابطه علی صالحی و مونیز را واجد اهمیتی محوری در اجرای موثر توافق تا زمان حاضر می داند.

کریس کونز معتقد است که این کانال ارتباط مستقیم باید حفظ شود. «صرف نظر از این که رئیس جمهور، وزیر امور خارجه و وزیر انرژی بعدی چه کسانی خواهند بود، آنها باید روی این کانال ارتباط مستقیم سرمایه گذاری کنند.»

سناتور کونز به عنوان عضو کمیته روابط خارجی و رئیس احتمالی آن در صورت پیروزی دموکرات ها در انتخابات نوامبر، نقش رهبری را در موضوعات مربوط به برجام داشته است. وی یکی از آخرین سناتورهایی بود که در سال گذشته درصدد حمایت از توافق بر آمد و اجازه نداد که کنگره آن را رد کند.

اگر چه کونز توافق هسته ای را گزینه ای با حداقل ابعاد منفی برای محدود کردن برنامه هسته ای ایران می داند، اما نسبت به سایر ابعاد سیاست ایران انتقادات جدی دارد.

وی در شورای روابط خارجی اعلام کرد که آمریکا باید با اقدامات آشوب ساز و تحریک کننده ایران در خارج از پارامترهای قید شده در برجام مقابله کند.

کونز معتقد است که دعاوی ایران مبنی بر نابودی اسرائیل، حمایت از تروریسم در سوریه، عراق و یمن، آزمایش های موشکی غیرقانونی آن و نقض حقوق بشر نشان می دهد که ایران کشوری مسئول نبوده و به دنبال پیوستن به جامعه بین المللی نیست.

وی همچنان باور دارد که برجام تنها یک معامله بین آمریکا و ایران است و حاکی از تحولی در روابط دو جانبه ایران و آمریکا یا تغییر در سیاست داخلی ایران نیست.

با این همه در پاسخ به این سوال که آیا امکان توافق های مجدد میان ایران و آمریکا وجود دارد، سناتور کونز به تلاش های مداوم ایران برای ارتقای توانمندی موشکی خود و گسترش توانایی غنی سازی ایران در فازهای پایانی برجام اشاره کرده است.

سناتور کونز پیشنهاد داده که ایران می تواند در ازای کنار گذاشتن برنامه موشک های با قابلیت حمل کلاهک هسته ای و صرف نظر از برنامه غنی سازی در ابعاد صنعتی پس از گذشت هفت تا ده سال، از منافع اقتصادی بیشتری بهره مند شود.

کونز این توافق جدید را برجام دو خوانده است. وی در پاسخ به این سوال که آیا از رئیس جمهور بعدی می خواهد که دور جدیدی از مذاکرات را آغاز کند، جواب مثبت داده است.

ایران قاطعانه از حق غنی سازی خود دفاع کرده و توانایی موشکی را واجد توان بازدارندگی می داند. یکی از مقامات ارشد ایرانی که خواسته نامش فاش نشود در پاسخ به پرسشی درباره نظر وی مبنی بر اظهارات سناتور کونز، آن را جالب توصیف کرده است.

کارشناسان هسته ای در آمریکا دیدگاه های متفاوتی در مورد بسط برجام دارند.

مارک فیتزپاتریک، کارشناس عدم اشاعه و رئیس موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک معتقد است که ممانعت از برنامه غنی سازی و موشکی ایران برای ثبات منطقه ای مهم است و همکاری با ایران در این زمینه می تواند مفید باشد. به گفته وی ایران اهداف خود را دارد و از آن جمله می توان به لغو کامل تحریم ها اشاره کرد.

یک دیپلمات غربی مستقر در واشنگتن نیز که خواسته نامش فاش نشود، با این پیشنهاد موافقت کرده است. به گفته وی: «عدم وجود محدودیت بر برنامه موشکی ایران و همین طور بندی که توسعه برنامه غنی سازی ایران در آینده را با نیازهای اقتصادی پیوند می دهد، دو ضعف ساختاری موجود در برجام هستند.»

اما وی در مورد تمرکز جامعه بین المللی روی این نقاط ضعف آن هم در شرایطی که برجام طبق نقشه پیش می رود، تردید کرده است.

سناتور کونز در همین حال بر تعهد دراز مدت آمریکا برای تامین بودجه آژانس بین المللی انرژی اتمی تاکید کرده است. انتظار می رود که آژانس 10 میلیون دلار سالانه برای نظارت بر پایبندی ایران به برجام هزینه کند.

منبع: المانیتور / ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی / 25