نمایش اقتدار مقتدی صدر

نویسنده: صادق ملکی، کارشناس و تحلیلگر ارشد سیاسی
دیپلماسی ایرانی: در حالی که بخش مهمی از خاک عراق در اشغال داعش بوده و چشم ها در انتظار عملیات آزادی موصل است، خبر عملیات اشغال پارلمان عراق توسط نیروهای مقتدی صدر نه یک شوک خبری، بلکه اقدامی غیرقابل باور بود. صدر روحانی که فارغ از صبغه مذهبی برای خود جایگاه ملی نیز تعریف کرده است، چگونه می تواند خنجر فرو کرده به قلب دمکراسی در عراق را توجیه نماید؟ صدر با اشغال پارلمان، نشان داد که همچنان با بلوغ سیاسی فاصله دارد. عملکرد صدر در منطقه سبز بغداد، بیش از قامت یک رهبر، قواره یک قلدر محلی را نمایندگی کرد. صدر با اشغال پارلمان اعلام کرد، همچنان چهره پرابهام و غیرقابل پیش بینی عراق است. نه می شود به امروز او و نه به فردای او اعتماد کرد. تصرف پارلمان عراق توسط نیروهای صدر اگرچه یک رسوایی برای عراق و عراقی است اما چون بغداد و اقتدار در دست شیعیان است، این اقدام یکبدنامی برای شیعیان و خصوصاً جریان صدر می باشد. اقدامی که صدری ها در منطقه سبز بغداد کردند هیچ توجهی جز گردنکشی در برابر قانون نداشت. تاوان خطای صدر را شیعیان و مردم عراق خواهند داد. باید این را به حساب خوش شانسی اهالی بغداد گذاشت که اشغال پارلمان در ضعف داعش روی داد، والا فلوجه در 40 کیلومتری بغداد، می توانست فاجعه برای عراق بیافریند.
قانون اساسی در عراق چون همه کشورها، برای عرصه سیاست و بازیگران آن ساختاری قانونی تعریف کرده که همه سوگندخوردگان باید به آن وفادار باشند. اشغال پارلمان عراق، تبلور بی حرمتی به حاکمیت و قانون اساسی این کشور و به تعبیر روشن تر بی احترامی به حقوق ملی عراق بود. صدر نشان داد که بیش از قانون، عراق و منافع آن، برای قدرت و چیدمان مطلوب خود اولویت قائل است. صدر چون سایر رهبران عراقی از عقبه های مبارزاتی چندانی برخوردار نیست، اما در طول سال های حضور در صحنه سیاسی عراق با استفاده روش های غیرمتعارف همیشه درصدد بوده بیش از ظرفیت سیاسی خود در قدرت، سهیم گردد. صدر در چیدمان دولت تکنوکرات عراق هنگامی که نتوانست به ظرفیت مد نظر خود در کابینه دست یابد، برهم زدن بازی را بهترین روش یافت. در حالی که عدد و آرا در دمکراسی ها تعیین کننده جایگاه احزاب و گروه های سیاسی در ساختار قدرت می باشد، صدر با استفاده از عنصر ناامنی تلاش داشته و دارد، برای خود فراتر از ظرفیت رایش، جایگاه تعیین نماید. صدر نتوانسته است مقید به قانون بازی باشد. آنچه در عراق رخ داد، شبه کودتایی برای نمایش قدرت بود که که تاثیرات آن بیش از یک نمایش خواهد بود. اشغال پارلمان و تضعیف العبادی هیچ توجیهی جز تضعیف عراق نداشت.
با این وجود اگر صحنه سیاست محل حضور رهبران هوشیار و مردم آگاه باشد، تبدیل تهدیدات، به فرصت عملی ممکن است. اشغال پارلمان توسط نیروهای صدر می تواند نقطه آغاز شکستن ائتلاف های قومی و مذهبی و ورود عراق و عراقی به ائتلاف های ملی باشد. عراق برای کشور شدن نیاز به تعریفی فراتر از عراقی کرد، شیعی و سنی دارد. اگر گروه های قومی و مذهبی عراق، هویت خود را عراقی تعریف نمایند نه تنها از بحران سازی های چون اشغال پارلمان، بلکه از بلای داعش نیز رها خواهند شد.