اوباما دولت فلسطین را به رسمیت بشناسد

نویسنده: ابراهیم فریحات

دیپلماسی ایرانی: باراک اوباما تصمیم گرفته است پیش از پایان دور دوم ریاست جمهوری خود، با صرف سرمایه سیاسی بیشتر در مناقشه اسرائیل و فلسطین، مذاکرات صلح را احیا کند.

وال استریت ژورنال ماه گذشته گزارش داد که کاخ سفید بر روی احیای مجدد مذاکرات صلح، از جمله یک قطعنامه احتمالی شورای امنیت یا ابتکارات دیگری مانند ایراد یک سخنرانی توسط رئیس جمهور و یا انتشار بیانیه مشترک از سوی گروه چهارجانبه صلح خاورمیانه، کار می کند.

در حالی که هنوز مشخص نیست کجا و به چه طریقی قرار است از سرگیری تلاش ها برای مذاکرات صلح خاورمیانه اعلام شود، باراک اوباما باید درک کند که استفاده از تکنیک های قدیمی میانجیگری امریکا تنها باعث تشدید بحران در منطقه و در نتیجه لکه دار شدن میراث او در خاورمیانه خواهد شد.

اوباما باید پیش از ترک دفتر ریاست جمهوری برای نجات میراثش در خاورمیانه، پیشبرد منافع آمریکا در جهان عرب، و همتراز کردن این منافع با موضع جامعه جهانی در بحران صلح خاورمیانه، دولت مستقل فلسطین را به رسمیت بشناسد؛ تصمیمی که باید مدت ها پیش اتخاذ می شد.

اوباما باید از اشتباهات جورج دبیلو بوش و بیل کلینتون، روسای جمهور پیشین، پند بگیرد. کسانی که همچون او تلاش کردند در ماه های پایانی ریاست جمهوری خود به یک توافق دوجانبه مشترک میان فلسطینی ها و اسرائیلی دست پیدا کنند.

رسیدن به یک توافق مشترک میان دو طرف در یک زمان کوتاه نتیجه نخواهد داد، زیرا یک طرف که تمایلی به توافق صلح ندارد می تواند به راحتی با استفاده از تاکتیک های تاخیری مانور بدهد تا زمانی که دوران ریاست جمهوری اوباما به پایان برسد. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، با رد دعوت اوباما برای دیدار از کاخ سفید، علنا از این استراتژی استفاده کرده است. نتانیاهو آشکارا دعوت اوباما را برای دیدار از کاخ سفید با هدف گفت وگو درباره صلح خاورمیانه رد کرده است، چرا که می خواهد از هرگونه تاثیرگذاری احتمالی این اقدام بر نتایج انتخابات ریاست جمهوری (و پیروزی دموکرات ها) جلوگیری کند. البته مخالفان داخلی اوباما نیز که در طول دوران ریاست جمهوری وی تمام تلاش خود را برای تشکیل لابی های قدرتمند علیه او به کار گرفته بودند نیز همین عقیده را دارند.

اوباما هم اکنون در تلاش برای مذاکره با دو طرف (اسرائیل و فلسطین) است اما باید تصمیم بگیرد. برخلاف بسیاری از روسای جمهور گذشته آمریکا، اوباما حل مناقشه صلح خاورمیانه را یکی از اولویت های دولتش در نظر گرفته است و به رغم جنگ های داخلی که در پنج سال گذشته منطقه را در بر گرفته، برای حل مناقشه اسرائیل و فلسطین تعهد جدی داشته است. او برای رسیدن به نتیجه سرمایه سیاسی لازم را اختصاص داده است از جمله این که در زمان ریاست جمهوری وی، جان کری، وزیر خارجه دولتش، نسبت به مناقشه های بین المللی دیگر، بیشترین زمان را در مذاکرات صلح فلسطینی ها و اسرائیل گذرانده است. با این حال، نتیجه تمام تلاش های دیپلماتیک دولت اوباما چیزی جز یک شکست کامل نبوده است. این مذاکرات بدون توافق یا حتی یک یادداشت تفاهم به پایان رسید، در حالی که می توانست اساس میراث اوباما در خاورمیانه باشد.

اوباما اما مسبب شکست هایش را می شناسد. بنیامین نتانیاهو بارها او را به چالش کشیده است؛ نخست وزیر اسرائیل حاضر نشد تا در مذاکرات جدی که می توانست به یک توافق منجر شود، شرکت کند و حتی آشکارا در انتخابات ریاست جمهوری گذشته علیه اوباما لابی کرد. به همین دلیل اوباما نباید انتظار داشته باشد که نتانیاهو این رویکرد را تغییر دهد و با تلاش های جدید دولت اوباما برای احیای مذاکرات صلح همکاری کند. این همان نتانیاهو است، کسی که اوباما با پیروزی دوباره در انتخابات ریاست جمهوری او را به شدت ناامید کرد.

از آنجایی که تنها چند ماه از ریاست جمهوری اوباما باقی است، زمان او برای شکل دادن به میراث خود در خاورمیانه فرا رسیده است. شکل دادن به میراث سیاست خارجی در خاورمیانه به همان روشی که خود می خواهد و نه روشی که نتانیاهو برای تشکیل آن لابی کرده است.

اوباما این فرصت را دارد تا جایگاه خود را در تاریخ به عنوان نخستین رئیس جمهور آمریکا که رسما دولت مستقل فلسطین را به رسمیت شناخت، تثبیت کند.

اوباما خیلی خوب می داند که دیر یا زود، یک دولت مستقل فلسطینی تشکیل خواهد شد و ایالات متحده این دولت را به رسمیت خواهد شناخت. بنابراین چرا باید این فرصت را از دست بدهد و رئیس جمهور دیگری در آینده این کار را انجام دهد؟ اوباما باید نگران میراث خود باشد، نه نقطه نظرات افراطی نتانیاهو. او هرگز نباید به نتانیاهو اجازه دهد که میراث خود را در خاورمیانه شکل دهد.

میراث اوباما در نقاط دیگر خاورمیانه نیز شرایط بهتری ندارد. سوریه می تواند به روآندای اوباما تبدیل شود، بنغازی و کریس استیونز، آخرین سفیر آمریکا در لیبی، شاهدان میراث اوباما در لیبی هستند و القاعده در یمن قوی تر از هر زمان دیگری است و متاسفانه اوباما نمی تواند در مدت زمانی که در اختیار دارد شرایط را در تمام این کشورها تغییر دهد. با این حال او هنوز می تواند با به رسمیت شناختن دولت مستقل فلسطینی، میراث خود را در خاورمیانه بازگرداند.

در پایان اینکه: آقای اوباما اگر نه برای میراث خودتان در خاورمیانه، لااقل برای جایزه صلح نوبلی که دریافت کردید دولت فلسطین را به رسمیت بشناسید. کمیته صلح نوبل به شما اعتماد کرد و پیش از اینکه صلح واقعی را (در خاورمیانه) به دست آورید به شما جایزه داد؛ آنان را ناامید نکنید. اگر نه برای میراث خودتان، لطفا برای افتخار شخصی خود، این کار را انجام دهید. آقای رئیس جمهور دولت فلسطین را همین حالا به رسمیت بشناسید.

منبع: اندیشکده بروکینگز / ترجمه: بهاره محبی