در مذاکرات وین کمیته اقتصادی تشکیل شده بود

دیپلماسی ایرانی: محمد نهاوندیان، در گفت وگو با شماره نوروزی ماهنامه «دیپلمات»، برای اولین بار از ماموریت خود در مذاکرات وین رونمایی کرد. رئیس دفتر رئیس جمهور تاکید کرد: ما از همان ابتدای مذاکرات در کنار تیم سیاسی یک تیم اقتصادی تشکیل دادیم که مرتبا در تهران جلسه داشت و در مذاکرات هم نمایندگانی از این تیم شرکت می کردند. وی افزود: اینها در جزئیات اقتصادی بحث می کردند.

وی با بیان اینکه هنوز در مذاکرات در مورد چند مساله به توافق نرسیده بودیم، تصریح کرد: در رابطه با لیست کسانی که باید از تحریم درمی آمدند از 500 شخص حقیقی و حقوقی که در لیست تحریم بودند، ما توانستیم حدود 300 مورد را از فهرست حذف کنیم؛ روی تک تک اینها چانه زنی صورت گرفت.

نهاوندیان ادامه داد: در رابطه با موسسات مالی، واژگانی که در متن نهایی برجام به کار رفت، اینکه ما خدمات جنبی را هم در همه بندها بیاوریم، یکی دیگر از موضوعات مطرح در مذاکرات بود. وی با تاکید بر اینکه تیم اقتصادی مذاکرات به دنبال مابه ازای متناسب بود، گفت: طرف ایرانی مایل بود که موارد هرچه بیشتری از لیست خارج کند.

نهاوندیان گفت: گاهی باید یک تصمیم مدیریتی گرفته می شد و در بحث اقتصادی لازم بود که همان جا ما جلسه ای داشته باشیم و الحمدالله این کار انجام شد و همچنان که دیدید، اولین قسمتی که به توافق رسیدیم بحث اقتصادی بود سپس وارد بحث های دیگر شدیم.

وی با اشاره به اینکه در جریان مذاکرات، کمیته اقتصادی برجام در نهاد ریاست جمهوری به ریاست وی تشکیل شده بود، گفت: دستگاه های مختلفی در این کمیته حضور داشتند. بانک مرکزی به صورت فعالانه شرکت می کرد، وزارت صنعت هم بود، از وزارت خارجه هم بودند و وزارت اقتصاد هم نمایندگانی داشت. وی افزود: وزارت نفت و وزارت راه هم بودند و از مشاوران اقتصادی و حقوقی هم استفاده می شد.

رییس کمیته اقتصادی برجام با اشاره به حضور نمایندگان بخش خصوصی در این کمیته اظهار کرد: در بخشی از کار هم که لازم بود بخش خصوصی فعال شود، اتاق بازرگانی به نمایندگی از این بخش، همکاری های لازم را با کمیته انجام می داد.

نهاوندیان با تاکید بر اینکه هدف اصلی مان در مذاکرات اقتصادی رفع تحریم ها بود، گفت: ما به طور کامل به این هدف دست یافتیم و در این مساله جای هیچ تردیدی نیست.

وی با بیان اینکه چیزی که در برجام آمد 100 درصد هدف ما را تامین می کند، گفت: البته ما در مذاکرات به دنبال این بودیم که چیزهایی بیشتر از رفع تحریم های هسته ای بگیریم و گرفتیم. به طور مثال رفع تحریم فروش هواپیماهای مسافری و یا صادرات مواد غذایی به آمریکا از جمله این موارد بود. وی افزود: طبق برجام شرکت تبعی شرکت های آمریکایی هم می توانند با ایران کار کنند.

وی با تاکید بر اینکه آمریکایی ها به دفعات برای مذاکره در موضوعات غیرهسته ای ابراز تمایل کرده اند، گفت: درباره این امر باید در مجال دیگری و براساس جهت گیری ها و سیاست های خارجی کشور اتخاذ تصمیم شود. اما در مورد آن ماموریت و اختیاری که برای مذاکرات هسته ای داده شده بود، می شود به قوت گفت که در بخش اقتصادی بیش از آنچه هدف مذاکرات بود، به دست آمد.

نهاوندیان با اشاره به جزئیات اقتصادی بیشتر برجام تصریح کرد: اگر غربی ها به این نتجیه رسیده اند که برگشت تحریم هایی صورت گیرد، هرگونه قرارداد سرمایه گذاری که منعقد بشود، مشمول تحریم نخواهد بود و بازگشت تحریم ها شامل قراردادهای سرمایه گذاری که قبل از آن منعقد شده، نخواهد شد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا ایرباس در شب امضای قرارداد در هنگام حضور رییس جمهوری در فرانسه امان نامه ای از آمریکایی ها گرفت، گفت: تعبیر امان نامه دقیق نیست. برای حصول اطمینان باید به سبب قطعات آمریکایی که در هواپیما به کار می رود، از آمریکا لایسنس دریافت می شد.

وی افزود: آمریکایی ها قول داده بودند که این حکمی که در برجام آمده که صدور هواپیماهای تجاری به ایران اشکالی ندارد، هم شامل شرکت های آمریکایی شود و هم شرکت های اروپایی. لذا ایرباس به عنوان یک شرکت این را امتحان کرد و نتیجه مثبت هم گرفت.

نهاوندیان با اشاره به قرارداد اخیر ایران خودرو و پژو هم گفت: این قرارداد با قراردادهای قبلی متفاوت است. پژو براساس این قرارداد باید در ایران سرمایه گذاری کند و بخشی از آن را صادر کند. از طرف دیگر قسمتی از محصولات هم به صورت تولید مشترک صادر می شود.

وی در مورد قرارداد با ایرباس هم تصریح کرد: ما قرار نیست حتی یک دلار از درآمد نفتی مان را به ایرباس بدهیم. مدیرعامل ایرباس به من گفت: در تاریخ شرکت ما سابقه ندارد که عمده فاینانس این هواپیما را خودمان عهده دار شویم.

رییس کمیته اقتصادی برجام اضافه کرد: قرار است اقساط خرید ایرباس ها از محل درآمدی که از خدمات این هواپیما به دست می آید، تامین شود. یعنی میلیاردها دلاری که مسافران ایرانی هر سال به شرکت های خارجی پول بلیت می دادند، حالا صرف پرداخت اقساط شرکت ایرانی می شود و ایران به جایگاه خود در صنعت هوانوردی منطقه برمی گردد.

نهاوندیان در بخش دیگری از این گفت و گو با اشاره به افزایش اعتبار اقتصادی و کاهش ریسک سرمایه گذاری در ایران پس از برجام تصریح کرد: هنوز چند هفته از برجام نگذشته، هم ساچه و هم کوفاس خط پوشش بیمه صادراتی خودشان را برای ایران باز کردند و برایش سقف هم نگذاشته اند، این در تاریخ ایران سابقه ندارد.

رئیس دفتر رئیس جمهور با اشاره به بازی برد-برد پس از اجرای برجام گفت: در میزان اعتنای آمریکا به منطقه خاورمیانه تغییرات استراتژیک به وجود آمده است چراکه آمریکا دیگر صادرکننده خالص شده، در صورتی که این مطلب برای اروپا در افق قابل پیش بینی مصداق ندارد، پس برای اروپا نفع اساسی وجود دارد که با ایران در بحث نفت و گاز به تعامل درازمدت برسند.

وی افزود: برای ایران هم بسیار مهم است که بتواند قرارداد درازمدتی با اروپا داشته باشد، به سبب اینکه اگر به دلایل دیگر مثلا دلایل سیاسی، انگیزه هایی برای افت و خیز دوباره در روابط به وجود آید، این روابط درازمدت اقتصادی براساس منافع مشترک نوعی تضمین برای برگشت ناپذیری تحریم ها بدهد.

وی در ادامه با اشاره به اینکه برخی در منطقه به دنبال ایران هراسی و ایران گریزی هستند، گفت: این کشورها در مذاکراتشان با غرب نمی توانند مثل گذشته روی ترس از ایران سرمایه گذاری کنند و به این وسیله برای خودشان موقعیت و جایگاه تعریف کنند. برعکس، ایران به عنوان یک طرف سنگین وزن مورد مشورت برای حل مسائل منطقه ای قرار گرفته است. متاسفانه بعضی از همسایگان از تغییر شرایط بازی نگران شده اند.

وی با بیان اینکه کاهش تنش ها با غرب به هیچ وجه به معنای بی اعتنایی به اعراب و همسایگان نیست، گفت: اولویت سیاست خارجی ما، همکاری نزدیک با همسایگان است. آن دیدگاه که برای پیشبرد اهداف ملی یا منافع منطقه ای حتما باید با مثلا اروپا درگیر شد، دیگر منطقی ندارد. همچنان اگر از سوی هر کشوری چه غربی و چه غیرغربی سیاست خصمانه ای در قبال ایران اتخاذ شود، طبعا ایران در منطق دفاع از خودش ایستادگی می کند و پاسخ مناسب را می دهد.