طرح جایگزین امریکا در صورت شکست آتش‌بس چیست؟

دیپلماسی ایرانی: بعد از اظهارات جان کری، وزیر امور خارجه امریکا که گفت در صورت «شکست طرح پایان دادن به خشونت های خصمانه (آتش بس) در سوریه و انتقال سیاسی که سازمان ملل تصویب کرده» کشورش «طرح جایگزین» را برای تعامل با اوضاع جاری در سوریه بررسی خواهد کرد، برای بسیاری این سوال پیش آمد که طرح جایگزین کری که از آن سخن می گوید، چیست؟ وی همچنین گفت که به رئیس جمهوری روسیه، ولادیمیر پوتین ابلاغ کرده است که ایالات متحده یک یا دو ماه منتظر می ماند تا ببیند که مسکو تا چه اندازه نسبت به مذاکرات جدی است.

او در هشدارهایش نسبت به اوضاع سوریه گفت که اگر راه حل بحران سوریه از طریق مذاکرات حل نشود احتمال فروپاشی سوریه به طور کامل وجود دارد و دیگر بسیار سخت خواهد بود که بتوان آن را یکپارچه تصور کرد. به عبارت دیگر وی تلویحا با این اظهارات به احتمال تجزیه سوریه اشاره کرده است.

روسیه نسبت به اظهارات کری واکنش نشان داد، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه وجود طرح جایگزین برای «پایان دادن به خشونت های خصمانه» (یعنی همان آتش بس) را رد کرد و گفت: «هیچ طرح جایگزینی برای طرح روسیه و ایالات متحده بر سر توقف خشونت های خصمانه در سوریه نیست و پیش از این هم نبوده است.»

اگر چه طرف روسی وجود طرح جایگزین را رد کرده اما این به معنای نفی آن نیست. روس ها می گویند چنین طرحی مطرح نیست نه این که وجود ندارد، به عبارتی می گویند که نزد امریکایی ها چنین طرحی وجود دارد اما روسیه آن را نمی پذیرد، در حالی که برخی منابع آگاه می گویند که امریکایی ها تانک ها و موشک ها و نیروهای نظامی خود را در حال تجمع در برابر نیروهای روسیه هستند، همچنین پهپادهای خود را به سراسر سوریه گسیل داشته اند تا فهرستی از اهدافی که می خواهند هدف قرار دهند را تهیه کنند.

علی رغم این که اظهارات کری و لاوروف در تناقض با یکدیگر بوده اما هر دو نشان دادند که اظهاراتشان به نوعی مکمل یکدیگر است، اولی از متزلزل بودن آتش بس سخن می گوید و دیگری فاش می کند که همچنان بر حفظ مواضع کشورش در سوریه اصرار دارد.

از آن چه از رفتار دولت امریکا برداشت می شود، فارغ از اظهارات کری، این است که ایالات متحده روسیه را مامور به اداره پرونده سوریه کرده برای این که خود توجه چندانی یا اهمیت زیادی به جنگ در سوریه حتی با طرفی که به آن اعلام جنگ کرده، یعنی داعش، نمی کند. بر عکس روسیه که حداقل تا کنون، به مواضع همه گروه های تروریستی اعم از داعش و جبهه النصره یورش برده است. این مساله نشان می دهد خود امریکا نیز چندان توجهی به مساله داعش ندارد و مبارزه با آن را بخشی از سیاست کلی اش در منطقه همانند پرونده های لیبی و یمن می داند، یعنی می گوید در صورتی که اوضاع از کنترل خارج شد وارد عمل می شود و علیه داعش و القاعده خواهد جنگید.  

بررسی دقیق ابزارهایی که کاخ سفید برای اداره منطقه در اخیار گرفته است نشان می دهد که دولت امریکا هیچ تلاش حقیقی برای تغییر وضعیت میدانی جنگ در سوریه نمی کند، همان طور که جلوی شهرک سازی و تروریسم اسرائیل را نگرفت و درها را به روی امید و آرزوهای فلسطینیان بست، همچنین اجازه داد که ارتش مصر علیه رئیس جمهوری منتخب کودتا کند.   

منطق اظهارات کری نشان می دهد که واشنگتن تصمیم دارد در صورتی که نتواند به توافقی با حکومت سوریه برسد و روند انتقال سیاسی در این کشور که هم مخالفان و هم حکومت سوریه در آن مشارکت داشته باشند را آغاز کند و هر دو را در قالبی واحد علیه داعش بسیج کند، خود وارد عمل می شود و به گفته خودشان طرح جایگزین را پیاده می کنند. به این ترتیب احتمالا طرحی که روسیه تاکنون مانع انجام آن شده بود، به روی میز می آید، بحث اعمال منطقه پرواز ممنوع و ایجاد منطقه امن بررسی می شود و اجازه داده می شود تا نیروهای عربی و ترکیه وارد خاک سوریه شوند.

 

منبع: القدس العربی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11