رئیس‌جمهور بعدی آمریکا توافق هسته‌ای را لغو نمی‌کند

دیپلماسی ایرانی: روز یکشنبه رهبر ایران به فرمانده نیروی دریایی سپاه به خاطر دستگیری ۱۰ تفنگندار آمریکایی که به اشتباه وارد آب های سرزمینی ایران شده بودند، مدال شجاعت اعطا کرد. اگرچه این افراد در فاصله کوتاهی پس از بازداشت آزاد شدند، اما اقدام روز یکشنبه نشان می دهد که تا چه اندازه روابط ایران و آمریکا تیره و تار و در عین حال عجیب است.

برخی از نامزدهای ریاست جمهوری آمریکا، این اقدامات را برای نقض توافق هسته ای با ایران و بر هم زدن آن کافی می دانند. در مناظره انتخاباتی روز سه شنبه نیز دو تن از کاندیداهای جمهوری خواه اعلام کردند که در صورت برگزیده شدن، توافق را بر هم می زنند. اما نگاه به شرایط نشان می دهد که این رجزخوانی ها تنها تهدیداتی پوچ هستند.

زمانی که رئیس جمهور بعدی در کاخ سفید مستقر شود، نزدیک به یک سال از اجرائی شدن برجام گذشته است. ایران با کشورهای زیادی مثل فرانسه، ایتالیا، روسیه، چین و سایرین وارد معامله شده است و طبیعی است که هیچ کس به دنبال به راه انداختن یک بحران بین المللی نباشد. بنابراین، رئیس جمهور بعدی نیز طبیعتا شرایط جدید و واقعیت های آن را خواهد پذیرفت. تجربه نیز نشان می دهد که رئیس جمهور بعدی جلوی این مسیر را نخواهد گرفت.

اگرچه شرایط حاضر- توافق با ایران و محدود کردن برنامه هسته ای آن در ازای لغو تحریم ها - از آلترناتیوهای دیگر- ایران هسته ای یا جنگ با ایران- بهتر است، اما دلیلی هم برای رضایت صد درصدی از اجرای برجام وجود ندارد.

علاوه بر این که توافق میان شش قدرت برتر جهان و ایران رابطه آمریکا را با متحدان دیرینه آن یعنی اسرائیل و عربستان سعودی دچار مشکل کرد، این توافق در حال بر هم زدن موازنه قدرت در منطقه به نفع ایران است.

برای شروع، ایران توانست اجازه دسترسی به اموال بلوکه شده خود را بدون پایان دادن به حمایت از رژیم بشار اسد در سوریه، حوثی ها در یمن و حزب الله در لبنان بدست بیاورد. افزون بر این، در حالی قدرت ایران رو به افزایش است که کشورهای عرب با چالش های متعددی رو به رو هستند. اعتراضات مدنی، ضعف اقتصادی و حتی تجزیه از مشکلاتی است که جهان عرب با آن مواجه است.

بعلاوه، پس از چهار دهه تنش میان ایران و آمریکا، وابستگی آمریکا به ایران در حال افزایش است. آمریکا به کمک ایران برای انجام دادن تعهداتش طبق برجام، حل و فصل جنگ داخلی سوریه و برقراری ثبات در عراق نیاز دارد. رسیدگی به این موضوعات پیچیده می تواند مستلزم شناسایی رسمی افزایش نفوذ ایران در منطقه از سوی آمریکا باشد.

همانطور که موافقان توافق اعلام می کنند، وجه مثبت این توافق برقراری کانالی برای رابطه میان ایران و آمریکا است. این افراد آزادسازی تفنگداران آمریکایی و مبادله زندانیان را از مزایای این رابطه بر می شمرند.

با این وجود، دستگیری تفنگداران آمریکایی هنوز هم برای استفاده تبلیغاتی مورد توجه ایرانیان است، سیامک نمازی هنوز آزاد نشده است و اطلاعی نیز از سرنوشت روبرت لویسنون در دست نیست. بدین ترتیب به نظر می رسد که ایران هر گاه منافع آن اقتضا کند، از کانال ارتباط با آمریکا بهره برداری خواهد کرد.

درست است که هدف از توافق هسته ای، برقراری تعادل در ایران نبوده است. حتی نشانه ای نیز دال بر تقویت عناصر تندرو در ایران دیده می شود. از آن جمله می توان به افزایش مشاوران نظامی ایران در سوریه، عدم تایید صلاحیت بسیاری از نامزدهای اصلاح طلب مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان و تداوم انکار هولوکاست اشاره کرد.

این موارد نشان می دهد که ایران نه تنها توافق هسته ای را تهدیدی علیه نظام خود و کاراکتر ایدئولوژیک آن نمی بیند، بلکه آن را راهی برای تقویت قدرت خویش می داند. لغو تحریم های بین المللی به ایران این امکان را می دهد که مشکلات اقتصادی خود را کم کرده و نارضایتی عمومی را به طور نسبی از میان ببرد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که ورای همه سخن پراکنی ها، هیچ از یک نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در صورت موفقیت اقدام به بر هم زدن یکجانبه یک توافق بین المللی نخواهند کرد. از طرف دیگر این توافق تا اندازه ای به نفع ایران است که این کشور نیز هرگز حاضر نمی شود راسا آن را نقض کند.

منبع: سی.ان.ان/ ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی/ ۲۵