آمریکا کوتاه آمد

حالا دیگر روشن شده که ایالات متحده آمریکا مواضع خود را در قبال سوریه تغییر داده است. بعد از پنج سال اتخاذ مواضع دوگانه و حتی حمایت غیرمستقیم از تروریست ها که درنهایت به شکل گیری داعش و جبهه النصره انجامید، اکنون ایالات متحده می خواهد مواضع خود را به ایران و روسیه نزدیک کند و موضعی مشابه در بحران سوریه اتخاذ کند. اگرچه واشنگتن به صراحت اعلام نکرده است که دیگر به فکر کنار زدن بشار اسد از قدرت نیست یا از ماندن او در قدرت حداقل به دلیل وجود تروریست ها در سوریه، حمایت می کند اما مواضع اخیر وزارت امورخارجه آمریکا حاکی از آن است که دستگاه دیپلماسی ایالات متحده به راه حل ایران نزدیک شده و درحال حاضر نیز تلاش می کند طرح ایران را که مبنای توافق چهارگانه وین بوده است، به طرف های سوری بقبولاند. روزنامه الحیات، چاپ لبنان می نویسد: ریاض حجاب گفته است که جان کری، وزیر امورخارجه آمریکا پیشنهادهایی داده که در حقیقت جام زهری برای مخالفان محسوب می شود. 
کری در سفرش به ریاض با مخالفان سوری ازجمله حجاب دیدار کرد و به آنها گوشزد کرد که یا باید بدون هیچ پیش شرطی پای میز مذاکره بنشینند و به تمامی توافقاتی که آمریکا و روسیه بر سر آن موافقت کرده اند، تمکین کنند و بر مبنای آن مذاکرات با نمایندگان حکومت اسد را در ژنو پیش ببرند یا باید منتظر قطع کامل حمایت های آمریکا از آنها باشند. ریاض حجاب، نخست وزیر اسبق دولت بشار اسد بود که با دریافت 10 میلیون دلار از قطر به صف مخالفان بشار اسد پیوست و درحال حاضر مسئول هماهنگی مخالفان سوری است و بسیاری از مذاکرات با طرف های غربی و عربی را نمایندگی می کند. 
روزنامه الحیات، درباره طرحی که کری اصرار دارد مخالفان سوری آن را بپذیرند، می نویسد: در این طرح کنار رفتن بشار اسد از قدرت نه تنها مطرح نیست، بلکه او می تواند در انتخاباتی که قرار است در صورت به توافق رسیدن گروه های سوری برگزار شود، شرکت کند. همچنین دیگر هیچ سقف زمانی برای کنار رفتن او از قدرت مطرح نمی شود. قانون اساسی اصلاح می شود اما نه به آن شکلی که مخالفان می خواهند، بلکه اصلاح قانون اساسی صرفا برای ایجاد زمینه لازم برای برگزاری انتخابات است. کری همچنین گفته است که دیگر دوره انتقالی مطرح نیست و آنچه از آن صحبت می شود، مشارکت مخالفان در حکومتی است که بشار اسد نیز در آن شرکت خواهد داشت. به نوشته الحیات، ریاض حجاب به یارانش در هیئت مخالفان سوری گفته است که آنچه کری اصرار دارد ما بپذیریم جام زهری است که راه گریزی از ننوشیدن آن نیست، چراکه کری تهدید کرده یا باید این طرح را بپذیریم یا حمایت های آمریکا کاملا قطع خواهد شد. کری حتی با خواسته مخالفان که خواستار توقف حملات هوایی روسیه و سوریه و توقف پیشروی های ارتش سوریه در جبهه های مختلف و پایان دادن به محاصره شهرها قبل از آغاز مذاکرات شده اند، مخالفت کرده و آن را پیش شرط قبل از مذاکرات اعلام کرده و گفته چنین چیزی مردود است. 
   هیئتی که در ریاض با کری دیدار کرده اند، شامل:  ریاض حجاب، سالم المسلط، صفوان عکاش، عبدالحکیم بشار و محمد علوش از جیش الاسلام بود. جیش الاسلام با القاعده بیعت کرده و جبهه النصره شاخه ای از آن محسوب می شود که مورد حمایت عربستان سعودی، قطر و ترکیه است. علوش از چهره های نزدیک به اخوان المسلمین است و گفته می شود، عنصر اخوان نزد مخالفان مسلح سوری محسوب می شود. در این دیدار، کری به صراحت گفته است که با سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه به توافق رسیده که در مذاکرات ژنو و بعد از آن بر سر تشکیل حکومتی با مشارکت بشار اسد و برگزاری انتخاباتی که بشار اسد نیز بتواند در آن نامزد شود گفت وگو و کار کند. وی تأکید کرده است که قطع نامه 2254 که در ماه گذشته میلادی براساس «طرح چهارگانه ایران» صادر شد، مبنای کار است. بر اساس این قطع نامه همچنین باید فورا در سوریه آتش بس اعلام شود و حکومت وحدت ملی با مشارکت همه ازجمله بشار اسد به وجود آید. کری همچنین از هیئت طرف مذاکره اش خواسته که صالح مسلم، رئیس «اتحاد دموکراتیک کردستان» که نیروهای او در حال حاضر تنها گروه در حال جنگ با داعش در صف مخالفان سوری محسوب می شوند و حاضر به همکاری مستقیم با بشار اسد شده است و همچنین هیثم مناع، رئیس «شورای دموکراتیک سوریه» و قدری جمیل، رئیس «جبهه ملی آزادسازی و تغییر،» نیز به جمع مخالفان سوری طرف مذاکره با حکومت اسد بپیوندند. کری گفته است اگر مخالفان حاضر به دعوت از آنها نیستند، حداقل بپذیرند استفان دی میستورا، نماینده سازمان ملل در امور سوریه از آنها به عنوان کارشناس یا مشاور به نشست ژنو دعوت کند. این پیشنهاد با مخالفت مخالفان سوری مواجه شده و آنها گفته اند که فهرست نامزدهای مخالفان سوری برای حضور در نشست ژنو و ریاض بسته شده است و امکان افزودن نام های جدید به آنها وجود ندارد. هیثم مناع، مخالف سوری ای است که از ابتدا با عملیات مسلحانه علیه حکومت بشار اسد مخالف بود و به شدت از رفتارهای مخالفان سوری انتقاد می کرد. او در همان ابتدا راه خود را از مخالفان جدا کرد و گفت راه و روش آنها را در مخالفت با حکومت بشار اسد نمی پسندد. او مورد حمایت روسیه و ایران است و تاکنون بارها به تهران و مسکو سفر کرده است. مسکو اعلام کرده است که مناع را رئیس هیئت مخالفان سوری می داند و از او حمایت می کند. منظور روسیه هیئت متشکل از قدری جمیل و صالح مسلم است که هر دو با مناع همکاری می کنند. 
جنجال در جبهه مخالفان
بعد از اینکه کری از نشست با مخالفان خارج شد و ریاض را ترک کرد، آشوب و جنجال جبهه مخالفان را فرا گرفت. عربستان سعودی و ترکیه نیز از اینکه کری چنین پیشنهادهایی داده و حاضر به کنار آمدن با بشار اسد شده است، به شدت خشمگین شده اند. احمد داوود اوغلو، نخست وزیر ترکیه در گفت وگو با سی ان ان اعلام کرد: از نظر آنکارا فرقی میان کردها وجود ندارد و همان طور که پ ک ک را گروه تروریستی می داند، اتحاد دموکراتیک کردستان سوریه را نیز گروه تروریستی محسوب می کند. او حضور نماینده کردها در نشست ژنو را فاجعه دانسته و گفته است که جامعه جهانی با دعوت از او اشتباهی بزرگ را مرتکب خواهد شد. عربستان سعودی نیز از اینکه کری با خبرهای بد به ریاض آمده، آشفته شده است. 
مقامات عربستان در حالی که انتظار داشتند کری بعد از آغاز برجام و اجرای توافق هسته ای، با هدف دلجویی از آنها وارد ریاض شود، اکنون می بینند که دیپلماسی و گفتمان ایران در اظهارات کری نمود دارد و کری نیز می خواهد تا همان رویکرد ایران را در مورد سوریه در پیش بگیرد. بعد از نشست مخالفان سوری با کری، جلساتی در درون مخالفان برگزار شده است. آنها در این جلسات سناریوهای متعددی را بررسی کرده اند که سه سناریو بیش از همه مطرح شده است: اول، قطع کامل مذاکرات ژنو و ایجاد همگرایی علیه آنچه دیکته های آمریکا و روسیه توصیف کرده اند. دوم، رفتن به ژنو؛ اما با اتخاذ مواضعی سرسختانه که البته می تواند، مذاکرات را به شکست بکشاند. سوم، رد هرگونه معامله و مذاکره سیاسی و اعلام جنگ علنی به بشار اسد، روسیه و ایران و ورود رسمی به فاز نظامی. 
مسئولان غربی به گروه های مخالف سوری توصیه کرده اند، از هرگونه اتخاذ موضع غیرعقلانی خودداری کنند، چراکه در آن صورت دیگر نمی توانند به هیچ وجه در هیچ جا از آنها حمایت کنند و مجبور خواهند شد به طور کامل ارتباطات خود را با آنها قطع کنند. جان کری و دیگر مقامات غربی به آنکارا، ریاض و مخالفان سوری به شکست تلاش های استفان دی میستورا هشدار داده اند و گفته اند شکست تلاش های او عواقب سختی خواهد داشت. قرار است مخالفان سوری در یکی دو روز آینده موضع نهایی خود را اعلام کنند.