نتایج حملات هوایی ائتلاف علیه داعش چه بوده است؟

نویسنده: درک دیویسون

دیپلماسی ایرانی: هم اکنون 14 ماه از آغاز حملات ائتلاف علیه داعش در عراق و 13 ماه هم از زمان انجام اولین حملات این ائتلاف در سوریه می گذرد. براساس گزارش پنتاگون این عملیات که شامل 7600 حمله هوایی علیه داعش بوده است بیش از 4 میلیارد دلار هزینه داشته است. با در نظر گرفتن تحولات سال قبل، پیدا کردن موفقیت های این ائتلاف کار دشواری است. هرچند غیر ممکن است که متوجه شویم در صورتی که این حملات آغاز نمی شد موقعیت کنونی داعش در چه وضعیتی قرار داشت.

بله، قدرت هوایی ائتلاف به ارتش عراق و شبه نظامیان شیعه در ماه مارس برای بازپس گیری تکریت از دست داعش کمک کرد، اما ائتلاف نتوانست در ماه می از اشغال رمادی در استان سنی نشین الانبار جلوگیری کند. همچنین در ماه می و با وجود حملات هوایی ائتلاف، داعش توانست شهر تدمر در مرکز سوریه و نزدیکی خرابه های تاریخی پالمیرا را فتح کند. در چند هفته اخیر با وجود ائتلاف هوایی و کمپین هوایی جدید به رهبری روسیه، داعش پیشرفت های جدیدی در شهر حلب در شمال سوریه به دست آورده است.

با یک سالگی آغاز حملات ائتلاف علیه داعش نتایج این ائتلاف و تاثیر آن بر این گروه از سوی بسیاری از اتاق های فکر واشینگتن بررسی می شود. در جریان یک نشست آنلاین که توسط شورای سیاست خاورمیانه در 20 اکتبر برگزار شد، برایان کاتولیس، عضو ارشد مرکز پیشرفت آمریکایی تلاش های ائتلاف را ناکافی دانست و گفت نیاز به ابتکاری جدید است که اصلاحاتی در این زمینه به وجود بیاورد.

وی در این رابطه بحث کرد که این کمپین نباید محدود به چند عقب نشینی تاکتیکی و پیروزی تاکتیکی شود. کاتولیس معتقد است که «بحران مشروعیت سیاسی»ریشه خشونت های کنونی در خاورمیانه است و تنها «مذاکرات داخلی» که منجر به اصلاحات در عراق و دولتی جدید در سوریه شود، می تواند آن تغییر سیاسی که برای کاهش قدرت داعش مورد نیاز است را به وجود بیاورد.

حسن حسن، محقق چاتم هاوس که کتاب «داعش: درون ارتش ترور» را نوشته است در سخنرانی ای که در 15 اکتبر در شورای آتلانتیک و 16 اکتبر در مرکز پیشرفت آمریکایی داشت، لحنی بدبینانه تر از کاتولیس داشت. اگرچه با وجود فتح رمادی و تدمر در ماه می، داعش در نیمه اول سال 2015 حدود 10 درصد از قلمرویش را از دست داده است. حسن در سخنرانی اش در مرکز پیشرفت آمریکایی گفت: «داعش همیشه به دنبال گسترش نفوذ خودش نیست بلکه در همان مناطقی که در اختیار دارد حکومت می کند.» به عبارت دیگر آنها به دنبال «باقی ماندن» در استراتژی «ماندن و گسترش» هستند.

مدت ها است که مطرح می شود حملات هوایی ایالات متحده به ویژه هواپیماهای بدون سرنشین، ممکن است موجب تمایل مردم به گروه هایی همچون داعش و القاعده از طریق رادیکالیزه شدن جوامع آنها شوند. این مسئله می تواند منجر به ایجاد مخالفت با ایالات متحده در جهان عرب شود. اما اگر حسن درست بگوید، آن دسته از مردمی که از ناامیدی اقتصادی ناشی از تخریب هایی که توسط حملات هوایی صورت گرفته و به معنای واقعی کلمه هیچ راهی برای زنده ماندن ندارند، جذب گروه های افراطی می شوند. تاثیر حملات هوایی به سادگی با مشکل شکست دولت ها که کاتولیس به آن معتقد است ترکیب می شود، مسئله ای که وجود دارد نابودی هر آن چیزی است که نهادهای محلی توانسته بودند در فقدان نهادهای موثر ملی به دست بیاورند.

در همان روز 16 اکتبر در نشست مرکز پیشرفت آمریکایی، مک کنتز، از موسسه بروکینگز که کتاب آخرالزمان داعش را نوشته، حضور داشت. وی در سخنرانی اش گفت: «مرکز این درگیری ها قبایل سنی هستند که داعش همانند یک دولت بر آنها حکومت می کند و تا زمانی که شما راهی برای حمایت از آنها پیدا کنید، این وضعیت ادامه پیدا خواهد کرد.»

یک سال پس از آغاز حملات هوایی ائتلاف، این ائتلاف نه تنها نتوانسته از قبایل سنی حمایت کند، بلکه در واقع بیشتر به آنها آسیب زده است.

منبع: لوب لاگ/ مترجم: حسین هوشمند