اردوغان می تواند معادله انتخابات را به هم بزند؟

رسانه های ترکیه طی روزهای گذشته از سناریوی تازه اردوغان و عدالت و توسعه پرده برداشتند که در صورت صحت می تواند سرنوشت دولت آینده ترکیه را تغییر دهد.

به گزارش خبرآنلاین، در دهه ۹۰ میلادی ترکیه چندین و چند دولت ائتلافی در قدرت دید که عمر هیچ کدامشان طولانی نبود و یکی پس از دیگر به دلیل ناکامی در حفظ ائتلاف و همچنین ناکارآمدی اقتصادی و اجتماعی از کار کنار می رفتند. این رویه تا جدی بغرنج شد که در سال ۹۷ ارتش علیه دولت نجم الدین اربکان کودتای سفید کرد و او را مجبور به کناره گیری از سمت نخست وزیری نمود. کودتایی که در تحولات سیاسی ترکیه تحت عنوان کودتای پست مدرن خوانده می شود. نابسامانی های مدیریتی در این کشور در اواخر سده پیشین به حدی رسید که ترک ها تورم سه رقمی را هم تجربه کردند. از آن زمان به بعد و در انتخابات سال ۲۰۰۲ حزبی تازه تاسیس به نام عدالت و توسعه توانست قدرت را به دست بگیرد و پس از سالها دولتی تک حزبی را در جمهوری ترکیه تشکیل دهد. موفقیت های عدالت و توسعه تا اندازه ای بود که تا سه دوره متوالی پیروزی های محافظه کاران مسلمان تکرار شد. اما کابوس دولت های ائتلافی و بی ثبات چند حزبی هیچ وقت از ذهن مردم ترکیه پاک نشد. آنها به خوبی به یاد دارند چالش ها و تنش های سیاسی و اندیشه ای میان احزاب مختلف و البته روی کار آمدن سیاستمداران ناکارآمد چه بلایی به سر اقتصاد این کشور آورد. از آن سو عدالت و توسعه همواره به دلیل دست آوردهای اقتصادی اش مورد تکریم جامعه قرار داشت و چه بسا پیروزی های چشمگیر این حزب بیش از هر عاملی از ثبات و پیشرفت اقتصادی این کشور ناشی شده باشد.

حالا اما شرایط در حال تغییر است و عدالت و توسعه نتوانسته بیش از ۴۰ درصد آرا را به خود اختصاص دهد. در نتیجه ناچار است علی رقم میل باطنی با یکی از احزاب دیگر (احتمالا حرکت ملی و شاید هم دموکرات خلق ها) ائتلاف تشکیل دهد. موضوعی که از سوی رهبران این دو حزب فعلا رد شده است. اردوغان و داوود اوغلو به خوبی به مشکلات تشکیل چنین دولتی آگاه هستند و نیک می دانند پیاده سازی چنین ساز و کاری دست آنها را در مدیریت کشور بسیار محدود خواهد کرد. از آن سو طبق قانون اساسی ترکیه رهبر حزب پیروز ۴۵ روز وقت دارد دولت ائتلافی خود را تشکیل دهد در غیر این صورت این فرصت در اختیار دیگر احزاب قرار می گیرد و در نهایت در صورت عدم حصول موفقیت انتخابات دوباره برگزار خواهد شد. اگر احتمال تشکیل ائتلاف میان عدالت و توسعه با یکی از سه حزب دیگر را ضعیف بدانیم امکان شکل گیری چنین ائتلافی میان سه حزب دیگر، بدون حضور عدالت و توسعه تقریبا غیر ممکن است. چرا که تفاوت های اندیشه ای و ایدئولوژیک میان این جریان ها خارج از حد تصور است. بر این اساس عدالت و توسعه می تواند تخلفی شیطنت آمیز انجام دهد؟

تخلف شیطنت آمیز عدالت و توسعه

رهبران حزب عدالت و توسعه نیک می دانند که مردم ترکیه تا چه اندازه از تکرار کابوس بی ثباتی های اقتصادی دهه ۹۰ میلادی بیم دارند و در عین حال می دانند که حکومت کردن با شراکت حزبی دیگر هم بسیار دشوار است. در نتیجه می توان دست به شیطنتی کوتاه مدت زد. برخی از رسانه های ترکی طی روزهای گذشته از سناریویی پرده برداشتند که طی آن اردوغان و داوود اوغلو قصد دارند طی یک ماه و نیم آینده دست بی ثبات کردن اقتصاد این کشور بزنند با اقدامات غیر طبیعی ارزش سهام و بازار بورس این کشور را در مسیر سقوط چشمگیر قرار دهند. در نتیجه عامه جامعه تصور خواهد کرد با احتمال کنار رفتن عدالت و توسعه و یا تشکیل دولت های ائتلافی دوباره کابوس های دهه ۹۰ میلادی و دولت های بی ثبات تانسو چیللر، مسعود ییلماز و حتی نج الدین اربکان تکرار خواهد شد. در نتیجه و با علم به اینکه احزاب مخالف عدالت نمی توانند با یکدیگر ائتلاف و دولت تشکیل دهند، انتخابات دوباره برگزار خواهد شد. این بار مردم دست به انتخاب تازه ای خواهند زد. آنها که طی بیش از یک دهه گذشته طعم ثبات اقتصادی را چشیده اند نمی خواهند چنین نعمتی را از دست دهند. ضمن اینکه در یک ماه گذشته دیده اند که حتی احتمال تکرار تجربه دولت های ائتلافی چه بلایی بر سر اقتصاد این کشور آورده است. در نتیجه در انتخابات تکراری دوباره آرا به سمت سبد عدالت و توسعه سرازیر خواهد شد و داوود اوغلو می تواند به تنهایی دولت تشکیل دهد.

 این سناریو اگر محقق شود ریسک بزرگی برای عدالت و توسعه خواهد بود، چرا که در صورت عدم کسب موفقیت هزینه های سنگینی را به آک پارتی تحمیل خواهد کرد. نباید فراموش کرد وقتی حزب پیروز در یک انتخابات کرسی هایش را از دست می دهد هیمنه اش برای مردم فرو می ریزد و در انتخابات تکراری رای دهندگان بیشتری از حزب سابقا پیروز رویگردان خواهند شد. در آن صورت نه تنها ریسک اردوغان و دوستان موفقیت آمیز نخواهد بود که حتی ممکن است مجبور شوند به طور کامل از قدرت خارج شوند و هیچ سهمی در دولت آتی ترکیه نداشته باشند. به هر حال شاید در شرایط دشوار کنونی این بازی خطرناک جواب دهد و اردوغان را به آرزوهایش نزدیک سازد.