ترکیه ضعیف می‌شود؟

نتیجۀ انتخابات ترکیه بر دو موضوع محوری برای دولت آنکارا تاثیر اساسی می گذراد: میزان درگیری آن در جنگ داخلی سوریه و رابطه با کردها، هم در ترکیه و هم در سوریه.
 
به گزارش فرادید به نقل از ایندیپندنت، ترکیه در تلاش برای ساقط کردن بشار اسد، از زمان قیامهای سال 2011، نقشی محوری ایفا کرده است. مرز بیش از 800 کیلومتری ترکیه با سوریه، هیچگاه به کل به روی مخالفان مسلح اسد، از جمله داعش و جبهه النصرت بسته نشد.
 
ترکیه متهم است که پشتیبانی قوی ای از تازه ترین حملۀ شورشیان در استان ادلبِ سوریه، به عمل آورده است. حمله ای که موفق شد تا حد زیادی نیروهای رژیم را از این استان براند.
 
اما این سیاست تهاجمی نسبت به رژیم اسد، تا حد زیادی ساخته رجب طیب اردوغان و حزب عدالت و توسعه است. سه حزب سیاسی اصلی دیگر در ترکیه، همگی با سیاست دولت در قبال سوریه مخالفند. حزب دموکراتیک خلق ها که با موفقیتش در انتخابات، شگفتی ساز شد، با دولتی که با داعش سازش کند کنار نخواهد آمد. داعش نسبت به کردها دشمنی دارد و 2.2 میلیون کردی که در سوریه و مرزهای ترکیه با سوریه زندگی می کنند، با خطر این گروه مواجهند.
 
کردهای سوریه، ترکیه را محل آماده سازی گروه های جهادی ای می بینند که با کردها می جنگند، و با عصبانیت به این نکته اشاره می کنند که مرزهای ترکیه با سرزمین های تحت اشغال داعش باز است و مرزهای این کشور با مناطق کردنشین بسته است. ابهام در مواضع ترکیه در چهار ماه و نیمی که کوبانی تحت محاصرۀ داعش بود، باعث خشم بسیاری از کردها شد. رهبران کردهای سوریه در شهر قامیشلی، هفتۀ پیش به ایندیپندنت گفتند که از پیشنهاد ترکیه برای ایجاد منطقۀ پرواز ممنوع در سوریه نگرانند. آنها نگرانند که این کار به آنکارا امکان می دهد تا به اشغال مناطق کردنشین بپردازد.
 
به نظر می رسد که قدرت اردوغان در نتیجۀ از دست رفتن اکثریت پارلمانی حزب عدالت و توسعه کاهش خواهد یافت، اما مشخص نیست که این کاهش قدرت به چه میزان خواهد بود. یک دولت ائتلافی یا دولت اقلیت، اجباراً از آنچه که پیش از این بود ضعیفتر است و بنابراین قادر نخواهد بود که در سوریه عملیات کند یا از شورشیان در آنجا حمایت کند.

خیلی چیزها به ائتلافی که عدالت و توسعه تشکیل خواهد داد و با چه حزبی، بازمی گردد. حزب دموکراتیک خلق ها می گوید که وارد ائتلاف نخواهد شد. اگرچه حزب عدالت و توسعه هرگز به مذاکرات رسمی صلحی که کردها خواستار آنند، تن نداده است، اما تلاشهای دوره ای ای را برای راضی کردن کردهای ترکیه صورت داده است. رویکردی که سایر احزاب عمدۀ ترکیه، حاضر به در پیش گرفتنش نیستند. بسیاری از کردها پیشتر، تنها به همین دلیل به عدالت و توسعه رای می دادند. موفقیت حزب دموکراتیک خلق ها در صندوق های رای، تا حدود زیادی مرهون این است که کردها به جای عدالت و توسعه، رای خود را به این حزب دادند.
 
از سوی دیگر، اگر اردوغان بخواهد با حزب راستگرای تندروی حرکت ملی، دست به معامله بزند، باعث سرخوردگی کردها خواهد شد و تلاشهای پیشین حزب عدالت و توسعه برای بدست آوردن دل آنها را نقش بر آب خواهد ساخت.
 
پیش از انتخابات، ترکیه روز به روز بیشتر به یک دولت تک حزبی تبدیل می شد که رسانه ها را می ترساند و مخالفان را سرکوب می کرد. حال این وضعیت امکان تغییر یافته است، هر چند که دولتهایی که به حکومت استبدادی عادت می کنند، به راحتی و سرعت حاضر به تسلیم شدن نیستند.
 
این سوال مطرح است که آیا عدالت و توسعه  دشست به پاتک زدن برای بازگرداندن تسلط سیاسی خود خواهد زد؟ عدالت و توسعه از این شانس برخوردار است که تشکیل دولتی جایگزین از میان سه حزب مخالفش، تقریباً محال است. و چنان چه تشکیل دولت در 45 روز آینده به نتیجه نرسد، یک انتخابات سراسری دیگر برگزار خواهد شد.
 
به هر ترتیب، تصویر اردوغان و حزب عدالت و توسعه به عنوان نیرویی غیرقابل توقف، مخدوش شده است و ترکیه نسبت به قبل کشوری ضعیف تر خواهد بود و بیشتر به مسائل داخلی خود توجه خواهد داشت.