فروش اس-300 به ایران تنها یک ژست سیاسی است

دیپلماسی ایرانی: ماه گذشته زمانی که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه اعلام کرد که قصد دارد سیستم ضد موشکی قدرتمند اس-300 را قبل از لغو تحریم های بین المللی، به ایران بفروشد، اسرائیل در زمینه شگفت زده شدن و عصبانیت از این اقدام به ایالات متحده پیوست.

اما در پشت اعلام عمومی، مذاکرات تسلیحاتی و دیپلماسی محرمانه ای میان اسرائیل و روسیه وجود دارد. در سال های اخیر اسرائیل و روسیه مشارکت و همراهی پیچیده ای با یکدیگر داشته اند و اسرائیل به روسیه هواپیمای بدون سرنشین فروخته است، در حالی که روسیه مواضعش در قبال اوکراین را ادامه می دهد و ارتباط نظامی اش با ایران هم جریان دارد، بعید است که رقصش با اسرائیل به پایان برسد.

انتقادات از اقدام روسیه به خاطر تلاش هایی است که برای اعمال فشار به ایران صورت می گیرد و این درحالی است که با لغو تحریم ها، بازگشت مجدد آنها دشوار خواهد بود. فروش این سامانه همچنین موجب بالا رفتن توان دفاعی ایران در مقابل حمله احتمالی ایالات متحده یا اسرائیل به این کشور می شود. امری که هر دو کشور اعلام کرده اند در صورت شکست دیپلماسی محتمل خواهد بود.

مقامات اسرائیلی از جمله بنیامین نتانیاهو، هشدار داده اند که موشک های موسوم به اس-300 می تواند منجر به ایجاد سپری دفاعی برای ایران شود و نگرانی بیشتر این است که امکان دارد این موشک ها به دست حزب الله لبنان، متحد ایران هم برسد.

برخی هم معتقدند که اقدام روسیه در جهاتی خلاف این ارزش ها نیست. کنستانتین ماکینکو، معاون مرکز تحلیل های استراتژیک و علمی مساقر در مسکو در این رابطه می گوید: «اعلام عمومی احتمال فروش اس-300 به ایران، چیزی بیش از ژستی سیاسی در برابر فروش تسلیحات به اوکراین توسط ایالات متحده نیست. در هر پرونده ای، فروش اس-300 به ایران به عنوان برگ برنده ای در چانه زنی میان مسکو، ایالات متحده و اسرائیل در مذاکرات مربوط به مسائل مختلف است.»

یکی از این مسائل، بی طرفی روسیه نسبت به اوکراین است، جایی که جدایی طلبان مورد حمایت روسیه در طول یک سال گذشته در حال جنگ هستند. اسرائیل از فروش تسلیحات به دولت اوکراین، که مورد حمایت ایالات متحده و اتحادیه اروپا قرار دارد، به خاطر منصرف کردن روسیه از فروش اس-300 به ایران، خودداری کرد. البته اخیراً گزارش شده است که ممکن است در این رابطه بازبینی صورت بگیرد.

سارا فاینبرگ، عضو موسسه مطالعات امنیت ملی تل آویو می گوید: «اسرائیل به خاطر نپیوستن به ائتلاف غربی در بحران اوکراین، تحت فشار شدیدی قرار دارد. این تصمیم سختی برای دولت اسرائیل بوده است و دلیل آن نگرانی از اقدامات روسیه در خاورمیانه از جمله فروش اس- 300 به ایران بوده است.» در 18 آوریل، پوتین به اسرائل درباره فروش تسلیحات به اوکراین هشدار داد و گفت: «این اقدام تنها موجب چرخش جبهه ها و افزایش تلفات انسانی می شود و نتیجه مشابهی در پی خواهد داشت.»

نگرانی پوتین درباره فروش تسلیحات اسرائیلی به اوکراین، شامل هواپیماهای بدون سرنشین، بدون پایه و اساس نیست. در اکتبر گذشته، پاولو کلیمکین، وزیر خارجه اوکراین به اسرائیل سفر کرد و به خبرنگاران محلی گفت که کشورش بسیار تمایل دارد تا از اسرائیل، هواپیمای بدون سرنشین بخرد، به ویژه برای رصد کردن پایبندی جدایی طلبان مورد حمایت روسیه به توافق آتش بس به این تجهیزات نیاز دارند.

یک ماه پیش از آن، کانال 12 تلویزیون اسرائیل گزارش داده بود که صنایع هوایی اسرائیل، بزرگترین تولید کننده تجهیزات هوایی اسرائیل، با فروش هواپیماهای بدون سرنشین به اوکراین موافقت کرده است. البته براساس گزارش شبکه 2 اسرائیل که منبع خاصی هم نداشته است، دولت اسرائیل با این توافق مخالفت کرده است.

یکی از مقامات اسرائیلی در این باره می گوید که فروش هواپیماهای بدون سرنشین به اوکراین، پس از تماس تلفنی پوتین با نتانیاهو، لغو شده است. البته دفتر نتانیاهو، وزیر دفاع و صنایع هوایی اسرائیل این مسئله را تکذیب کرده اند. دیمیتری پسکوف، سخنگوی پوتین هم در این باره اظهار نظری نکرده است. در حالی که ممکن است اوکراین به هواپیماهای بدون سرنشین اسرائیلی دست پیدا نکند، منابع روسی می گویند این مسئله ارتباط مستقیمی با فروش اس- 300 دارد.

منبع: بلومبرگ/ مترجم: حسین هوشمند