عربستان از حضور ایران در عراق می ترسد

نویسنده: توماس لیپمن

دیپلماسی ایرانی: شاهزاده سعود الفیصل 40 سال است که وزیر خارجه عربستان سعودی است. وی تازه کار نیست که اشباه کند و وقتی موضوعی را به صورت عمومی بیان می کند، از گفتنش منظوری دارد. در این جاست که باید به سخنان وی در کنفرانس خبری مشترک با وزیر خارجه جان کری توجه کنیم. کری در سفری که داشت سعی کرد تا سعودی ها و پنج کشور دیگر شواری همکاری خلیج فارس –کویت، عمان، بحرین، قطر و امارات متحده عربی- را ترغیب کند تا به پیش بینی های نتانیاهو درباره مذاکرات هسته ای با ایران گوش نکنند.

شاهزاده سعودی به صراحت کشور خود را از موقعیت حداکثری که توسط نخست وزیر اسرائیل – این که ایران نباید اجازه پیدا کند که فعالیت های هسته ای انجام دهد و هرگونه توافق ایالات متحده و شرکایش درمذاکره که به ایران اجازه حفظ برخی از قابلیت های هسته ای بدهد، یک اشتباه خطرناک خواهد بود- گرفته است، دور کرد.

سعود الفیصل در ابتدای سخنانش بدون این که سوالی ازش شود، گفت که کشورش از تلاش های گروه 5+1 برای دستیابی به توافقی که فعالیت های هسته ای ایران را محدود و تحت بازرسی های بین المللی قرار دهد حمایت می کند. علاوه بر این وی گفت که ایران –و تمام کشورهای منطقه- حق دستیابی به انرژی صلح آمیز هسته ای را به شرطی که منطبق بر قوانین آژانس بین المللی انرژی اتمی باشد، دارند.

با توجه به تعهد عربستان سعودی برای توسعه برنامه بلندپروازانه انرژی هسته ای اش، وزیر خارجه به سختی می تواند حرف دیگری بزند و وی صرفاً سیاست شناخته شده کشورش را اعلام کرده است. اما تنها پس از دو روز از سخنان بحث برانگیز نتانیاهو در کنگره که گفت دولت اوباما آماده پذیرش توافقی است که روند دستیابی ایران به سلاح هسته ای را تسهیل می کند و درست پس از دیدار با کری، سخنان شاهزاده سعودی اهمیت ویژه ای دارد.

اما این بیانیه به این معنا نیست که عربستان تحت پادشاهی جدید خصومت یا ترسش از ایران را مورد بازبینی قرار داده باشد. در مقابل، زمانی که از وی درباره نبرد نیروهای عراقی و متحدینشان برای بازپس گیری شهر تکریت از داعش و گزارش هایی درباره ژنرال قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران ایران که فرماندهی عملیات را برعهده دارد، پرسیده شد با اطلاعات کامل گفت: «اوضاع تکریت مثالی خوب برای این است که نشان دهد چرا ما نگران هستیم. ایران در حال گرفتن کشور است.»

وی نگفته است که ایران در حال دخالت در امور عراق است، یا در این کشور اعمال نفوذ می کند بلکه گفته است: «در حال گرفتن کشور است» همین پنج کلمه میزان ترس سعودی ها پس از اشغال عراق توسط ایالات متحده در سال 2003 را نشان می دهد که آنها چگونه از باز شدن درب های عراق تحت کنترل شیعیان به سوی نفوذ ایران هراس دارند. سعودی ها به همین دلیل مخالف اشغال عراق توسط ایالات متحده بودند.

عربستان سعودی هیچ وقت نگرانی هایش از نفوذ ایرانی ها در عراق را مخفی نکرده است. اما نقش آشکار سلیمانی به نظر می رسد باعث نگرانی های جدیدی شده است. سلیمانی تقریباً تبدیل به یک چهره افسانه ای در منطقه شده است، در حالی که در پشت هر مسئله ای اعمال نفوذ گسترده ای دارد. یک تحلیلگر عربستانی به وی لقب «قاسم سوپرمن» داده است.

گسترش نفوذ ایرانی ها -یعنی شیعیان- در یمن، بحرین، سوریه، لبنان و عراق، دلیلی است که سعودی ها از تلاش دولت اوباما برای دستیابی به توافق هسته ای حمایت نمی کنند. آنها بر این باورند که ایالات متحده به دنبال یک هدف واحد است و از این هدف برای رسیدن به هدف اصلی که ایجاد روابط حسنه با ایران است استفاده می کند و با دیگر فعالیت های ایران مقابله نمی کند.

سعود الفیصل در این باره می گوید: «این نگرانی اصلی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس است.» وی می گوید: «گروه 5+1 به دنبال دستیابی به توافق هسته ای با ایران است و به همین خاطر تمام اقداماتی که ایران انجام می دهد را فراموش کرده است.» وی در ادامه می گوید: «سعودی ها درباره انرژی اتمی و بمب اتمی نگران هستند، اما ما به همان اندازه در مورد ماهیت اعمال و تمایلات هژمونیستی ایران در منطقه هم نگران هستیم.»

* نویسنده و کارشناس مسائل خاورمیانه

منبع: لوب لاگ/ مترجم: حسین هوشمند      

انتشار اولیه: یکشنبه 17 اسفند 1393 / انتشار مجدد: یکشنبه 24 اسفند 1393