انتقادهای گسترده از سفر نتانیاهو به واشنگتن

نویسنده: گرگ کارلستروم

دیپلماسی ایرانی: به نظر می رسد اسرائیل و حزب الله اکنون بیش از هر زمان دیگری در یک دهه گذشته به جنگ تمام عیار نزدیک شده اند؛ اما با این حال، در بیشتر خبرها و تحلیل های اخیر به درگیری غیرمنتظره دیگری پرداخته شده است: درگیری میان اسرائیل و نزدیکترین متحد آن یعنی آمریکا!

بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل قرار است در ماه مارس به منظور سخنرانی در جلسه کنگره درباره برنامه هسته ای ایران به واشنگتن سفر کند؛ اما جان بینر رئیس جمهوری خواه مجلس نمایندگان آمریکا برای دعوت از نتانیاهو هماهنگی های لازم را با کاخ سفید به عمل نیاورد که چنین اقدامی در مورد برنامه سفر یک مقام رده بالای خارجی غیرمتداول است.

مقامات دولت آمریکا خودداری بینر از هماهنگ کردن برنامه سفر نتانیاهو را نقض پروتکل دیپلماتیک توصیف و بلافاصله اعلام کردند باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا دیداری با نتانیاهو نخواهد داشت. انتقادهای متفاوتی از سوی گروه های مختلف از جمله اعضای حزب دموکرات در کنگره، سیاستمداران اسرائیلی، رئیس پیشین موساد و حتی تحلیلگران محافظه کار در فاکس نیوز، مطرح شد. دعوت از نتانیاهو بدون هماهنگی کاخ سفید و پذیرش این دعوت از سوی نخست وزیر اسرائیل برای چندین روز به موضوع داغ برای رسانه ها تبدیل شد؛ اما همه این خبرها و تحلیل ها یک وجه اشتراک داشتند: این سفر به رابطه اسرائیل با مهمترین متحد آن آسیب می رساند!

مخالفان نتانیاهو در اسرائیل وی را به ایجاد دشمنی با متحدان متهم کردند؛ اما به رغم همه انتقادها، نتانیاهو در جلسه هفته پیش کابینه اسرائیل تصریح کرد: «من برای اعلام صریح مواضع اسرائیل به منظور دفاع از آینده و موجودیت آن، به هر جایی که دعوت شوم می روم.» ران درمر سفیر اسرائیل در واشنگتن در این باره تصریح کرد نخست وزیر «وظیفه مقدس» در این سخنرانی دارد.

فروپاشی توافق نامناسب

بدون شک نتانیاهو نیز همانند درمر سخنرانی خود را در کنگره آمریکا مسئله ای حائز اهمیت می داند. دیدگاه نخست وزیر اسرائیل این است که هرگونه توافق واقع گرایانه ای با ایران، توافقی بد و امتیازی بزرگ برای ایران است که امکان نزدیک شدن دانشمندان ایرانی به ساخت سلاح هسته ای را فراهم می آورد. (مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی اخیرا اعلام کرد برنامه آشکار هسته ای ایران صلح آمیز است، اما وی نمی تواند در این مورد که ایران برنامه هسته ای پنهانی ندارد، با قطعیت سخن بگوید.)

اعضای کنگره آمریکا از جمله برخی از دموکرات ها اخیرا برای اعمال دور جدید تحریم ها علیه ایران تلاش کردند و این در حالی است که تصویب چنین لایحه ای احتمالا به فروپاشی مذاکرات کنونی منجر خواهد شد. اوباما هفته ها برای لابی با اعضای کنگره برای جلوگیری از تصویب چنین لایحه ای تلاش کرد و حتی اوایل ماه کنونی میلادی وی از دیوید کامرون نخست وزیر بریتانیا دعوت کرد تا برای کمک به حل این موضوع، به واشنگتن سفر کند. شاید بتوان دعوت بینر از نتانیاهو را تلافی دعوت اوباما از کامرون دانست.

کاخ سفید به طور قابل توجهی از انتقاد آشکار از اقدام بینر خودداری کرد، اگرچه برخی خبرهای فاش شده حاکی از خشم دولت اوباما از درمر بودند. درمر برای مدت زمانی طولانی شخص مورد اعتماد نخست وزیر بوده است و برخی حتی لقب «مغز نتانیاهو» را به وی می دهند.

نانسی پلوسی رهبر اقلیت در مجلس نمایندگان آمریکا (نماینده دموکرات از ایالت کالیفرنیا) دعوت بینر از نتانیاهو را اقدامی نامناسب و نسنجیده توصیف، اما از درخواست از نخست وزیر اسرائیل برای لغو سفر به واشنگتن خودداری کرد. پلوسی روز چهارشنبه در گفتگو با خبرنگاران اعلام کرد: «چنین دعوتی بدون هماهنگی با دیگر رهبران کنگره و همچنین بدون هماهنگی با کاخ سفید، اقدامی نامناسب و نسنجیده بود.»

اما در اسرائیل انتقادها از نتانیاهو آشکارا صورت گرفت. تزیپی لیونی و یئیر لاپید دو مخالف اصلی نخست وزیر وی را به تخریب روابط با آمریکا به منظور بهبود شرایط شخصی در انتخابات پیش رو در اسرائیل متهم کردند. در رسانه ها نیز انتقادها از نتانیاهو در پی پذیرش این دعوت اندک نبود. دن مارگالیت ستون نویس نشریه اسرائیل هایوم، نشریه طرفدار نتانیاهو، وی را به لغو برنامه سفر به واشنگتن ترغیب کرد.

مایکل اورن سفیر پیشین اسرائیل در واشنگتن در این باره گفت: «رفتارهای (نتانیاهو) در چند روز گذشته این احساس را ایجاد می کنند که بر مبنای منافع شخصی سیاسی صورت گرفته اند و این رفتارها می تواند به تلاش های ما برای مقابله با ایران آسیب بزند.»

حتی فاکس نیوز نیز در این درگیری ها طرف اوباما را گرفت. کریس والاس درباره سفر نتانیاهو اعلام کرد: «من شوکه شدم. (پذیرش دعوت) اقدامی به شدت نسنجیده بود.» تلویزیون اسرائیل در بازتابی گسترده از اظهارات والاس این پیام را منتشر کرد: اگر نتانیاهو حمایت فاکس نیوز را هم از دست داده، یعنی این مرتبه واقعا زیاده روی کرده است.

نظارت دقیق وزارت امور خارجه آمریکا

به رغم انتقادهای گسترده از نتانیاهو، اما ظاهرا پذیرش نسنجیده دعوت بینر تاثیر چندانی در روند تبلیغات انتخاباتی در اسرائیل نداشته است. انتقادها از سوی کاخ سفید ممکن است در رای برخی از اسرائیلی ها بازتاب داشته باشد، اما به طور کلی اوباما در اسرائیل محبوبیت چندانی ندارد: طبق نظرسنجی برگزار شده در ماه اکتبر، 53 درصد از اسرائیلی ها بر این باورند که دولت اوباما «بیشتر طرفدار فلسطین است تا اسرائیل».

به رغم سرمایه گذاری چند صد میلیون دلاری دولت اوباما در سامانه دفاع موشکی گنبد آهنین اسرائیل و به رغم حمایت های گسترده از اسرائیل در سازمان ملل متحد، اقدامات اوباما در شش سال ریاست جمهوری، به افزایش دیدگاه های منفی در مورد وی در میان اسرائیلی ها منجر شده است. نامزد انتخابات اسرائیل از حزب راست افراطی حتی آشکارا از این مسئله شکایت کرد که وزارت امور خارجه آمریکا «ما را شدیدا تحت نظر دارد».

اگرچه حدود یک ماه تا سخنرانی نتانیاهو در کنگره زمان باقی است، اما به سختی می توان خودداری اعضای حزب دموکرات کنگره از شرکت در جلسه سخنرانی را متصور شد. نتانیاهو در نهایت در کنگره سخنرانی خواهد کرد و احتمالا می تواند حمایت برخی از قانونگذاران هر دو حزب را در کنگره جلب نماید.

با این حال، هنوز مشخص نیست که سخنرانی نتانیاهو در کنگره چه تاثیری بر مذاکرات با ایران خواهد داشت. مخالفت شدید نتانیاهو با مذاکرات هسته ای با ایران غیرمنتظره نیست. اما از سوی دیگر، اوباما در تلاش برای ترغیب دموکرات ها به خودداری از رای دادن به لایحه تحریم موفق بوده است: 10 سناتور دموکرات مخالف ایران اعلام کردند دست کم تا 24 ماه مارس به هیچ لایحه ای در زمینه اعمال تحریم علیه ایران رای مثبت نخواهند داد.

مئیر داگان رئیس پیشین موساد در جلسه ای در تل آویو اعلام کرد: «آمریکایی ها از قبل از موضع نتانیاهو خبر داشتند. فکر نمی کنم رفتن وی به واشنگتن و سخنرانی در کنگره بتواند نظر اوباما را عوض کند. همچنین فکر نمی کنم این سخنرانی بر موضع گیری کنگره نیز تاثیری داشته باشد.»

بررسی هر چه بیشتر شرایط تنها نشان می دهد که این سخنرانی یک اشتباه محاسباتی سیاسی است. این سخنرانی هیچ تاثیری بر تغییر نظر و مواضع افراد چه در کنگره آمریکا و چه در میان رای دهندگان اسرائیلی نخواهد داشت. تنها نتیجه این سخنرانی ایجاد اختلاف نظر در واشنگتن در موضع گیری نسبت به اسرائیل است، مسئله ای که در چندین دهه گذشته دو حزب دموکرات و جمهوری خواه بر سر آن توافق نظر داشتند.

داگان در این باره گفت: «اقدامات وی (نتانیاهو) روابط ما با آمریکایی ها را به نقطه جوش می رساند و این مسئله ممکن است خسارتی غیرقابل تحمل برای ما در آینده به دنبال داشته باشد. من به نخست وزیر اعتماد ندارم.»

منبع: گلوبال پست / مترجم: طلا تسلیمی