قمار کاخ سفید و کنگره بر سر لغو تحریم‌ها

دیپلماسی ایرانی: پس از چند هفته مخالفت کاخ سفید، جمهوری خواهان و دموکرات ها در کمیته روابط خارجی سنا به لایحه ای رای دادند که به کنگره اجازه خواهد داد تا توافق هسته ای احتمالی رئیس جمهور باراک اوباما با ایران را مورد بررسی قرار دهد. رای دو حزبی پس از ماراتنی از مذاکرات میان سناتور باب کورکر (جمهوری خواه از تنسی) رئیس کمیته روابط خارجی و سناتور بن کاردین (دموکرات از مریلند) عضو بلندپایه این کمیته به دست آمد. در نتیجه لایحه ای به دست آمد که پیشتر کاخ سفید با آن مخالفت کرده بود.

چند ساعت مانده به رای گیری و در حالی که دموکرات های کلیدی در کنار اکثریت جمهوری خواهان از آن حمایت می کردند، جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید اعلام کرد که اوباما از مصالحه صورت گرفته در سنا حمایت می کند، اما نگرانی دولت در رابطه با نابودی توافق هسته ای جامع با ایران در زمانی که مذاکرات ادامه دارد، همچنان وجود دارد.

تغییر در لحن دموکرات های سنا نتیجه این واقعیت است که آنها زیر فشار شدیدی از سوی گروه های لابی حامی اسرائیل که خودشان را آماده شکستن دیدگاه کاخ سفید مبنی بر حمایت از لایحه بررسی توافق در کنگره کرده بودند، قرار گرفته اند. اگر این لایحه مورد تصویب نهایی قرار گیرد و تبدیل به قانون شود، معلوم نیست که چه تاثیری بر مذاکرات بین المللی میان ایران و شش قدرت جهانی موسوم به گروه 1+5 خواهد داشت. یک دیپلمات اروپایی در این باره اظهار نگرانی می کند و به فارن پالیسی می گوید: «در حالی که نقش کنگره در توافق برای ایالات متحده مسئله است، ما امیدواریم که مصالحه صورت گرفته در سنا به مذاکره کنندگان گروه 1+5 این فضا را بدهد که بتوانند به توافق جامع با ایران دست پیدا کنند.»

لایحه اصلی کورکر مانع از لغو تحریم ها از سوی کاخ سفید در طول 60 روزی می شد که قانونگذاران در حال بررسی توافق جامع هستند. در عوض براساس مصالحه ای که صورت گرفته است این زمان از 60 روز به 30 روز کاهش یافته و درخواست برای گواهی دولت مبنی بر این که تهران به طور مستقیم از حملات تروریستی علیه ایالات متحده حمایت نمی کند، لغو شده است. این موارد هم درخواست کلیدی از سوی دموکرات ها بوده است.

مهلت رسیدن به توافق جامع میان ایران و شش قدرت جهانی، 30 ژوئن است که در ازای محدود شدن برنامه هسته ای تهران، تحریم های بین المللی علیه این کشور رفع خواهند شد. کورکر پس از جلسه محرمانه ای که با جان کری، وزیر خارجه و دیگر مقامات ارشد کابینه داشت در جمع خبرنگاران گفت: «آنچه که من به آن افتخار می کنم این است که ما توانستیم فرآیندی که به دنبال آن را بودیم حفظ کنیم و رئیس جمهور نمی تواند در زمانی که کنگره در حال بررسی توافق است، تحریم ها را لغو کند.» کری زمانی که از جلسه پشت درهای بسته که ارنست مونیز، وزیر انرژی و جک لو، وزیر خزانه داری هم در آن حضور داشتند، خارج می شد به سوالات خبرنگاران پاسخ نداد.  

لایحه اصلاح شده کورکر، کاخ سفید را ملزم می کند تا متن توافق جامع به دست آمده با ایران را پنج روز پس از دستیابی به آن، به کنگره بفرستد. کاخ سفید همچنین باید گزارش جان کری مبنی بر جزئیات توانایی جامعه بین المللی به منظور بررسی تعهدات ایران را هم برای کنگره بفرستد.

کنگره پس از آن می تواند تصمیم به تایید یا رد لغو تحریم های ایران که برای تکمیل توافق جامع ضروری است، بگیرد. اگر توافق تا ماه جولای به دست بیاید، رد لغو تحریم ها موجب نابودی توافقی می شود که میان ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، روسیه، چین، آلمان و ایران به دست آمده است. اما تحت این سناریو، در آن زمان جمهوری خواهان کار بسیار دشواری برای راضی کردن دموکرات ها و به دست آوردن رای آنها پیش رو خواهند داشت.

برای چند هفته، اوباما و دیگر مقامات ارشد تهدید به وتوی لایحه کورکر می کردند، اما تعدادی از دموکرات های تندرو به کاخ سفید پیشنهاد می کردند که در این زمینه با جمهوری خواهان بر سر لایحه ای مصالحه کند که به نفع طرفین باشد. یکی از این دموکرات ها سناتور چاک شومر (دموکرات از نیویورک) بود که حتی با لایحه اصلی کورکر هم موافق بود. وی فشار زیادی به دولت اوباما برای به دست آمدن این مصالحه وارد کرد. با این وجود ارنست اعلام کرده که کاخ سفید منتظر خواهد ماند و متن نهایی این لایحه را پس از تصویب سنا بررسی خواهد کرد تا اختلافی با لایحه طرح شده در کمیته روابط خارجی نداشته باشد.

منبع: فارن پالیسی/ مترجم: حسین هوشمند