آیا تحریم‌های آمریکا تهدیدی برای توافق جامع است؟

دیپلماسی ایرانی: چه مشکلی به وجود آمد؟ چرا ایالات متحده و ایران نتوانستند روز دوشنبه در وین به توافق جامع دست پیدا کنند؟ به گفته یک منبع ایرانی نزدیک به مذاکرات، مانع اصلی، عدم توانایی مذاکره کنندگان آمریکایی برای متقاعد کردن مقامات ایرانی درباره راضی کردن کنگره به لغو تحریم ها بوده است. البته مذاکره کنندگان آمریکایی پیشنهاد چشمپوشی رئیس جمهور از تحریم ها را دادند، ولی مذاکره کنندگان ایرانی می گویند وعده چشمپوشی از تحریم ها کافی نیست.

ایرانی ها استدلال می کنند که - نامعقول هم نمی گویند -  وعده چشمپوشی از تحریم ها می تواند از سوی جانشین باراک اوباما رد شود. آنها به خوبی آگاه هستند که بانک های اروپایی که برخی از آنها در سال های اخیر توسط ایالات متحده جریمه شده اند، بعید است که در دوره جانشین اوباما هم ریسک بیشتری برای تجارت با ایران انجام دهند. در مقابل شرکت های مالی و تجاری غیرآمریکایی احتمالاً می دانند که شمشیر دموکلس کنگره بر بالای سرشان قرار دارد.

البته این یکی از دلایل عدم دستیابی به توافق در روز دوشنبه است. شکی نیست که دلایل دیگری هم وجود دارد، اما این دلیل کاملاً درست است. به طور حتم بانک های اروپایی در قبال تحریم های آمریکا بسیار محتاطانه عمل خواهند کرد، چون با وجود لغو تحریم های اتحادیه اروپا، تهدید مجازات توسط ایالات متحده همچنان باقی است. عدم پیش بینی در این باره در دولت اول اوباما تاسف آور است. باور غلط آنها به این که تحریم ها می تواند ایران را وادار به متوقف کردن برنامه هسته ای اش کند و تسلیم شدن در برابر قانون کنگره، حالا مانع از دستیابی اوباما به تنها دستاورد دوران ریاست جمهوری اش شده است.

اما تاسف در این باره فایده ای ندارد. آن چه که مورد نیاز است پیدا کردن یک راه حل برای این مشکل است. در صورت عدم یافتن یک راه حل، بعید است که بتوان مذاکرات با ایران را به توافق نهایی رساند. می خواهم سوالی را مطرح کنم، آیا اروپایی ها می توانند لابی کنند و سناتورها را متقاعد به لغو تحریم ها یا اصلاح این قانون مشکل ساز کنند؟ خبری که من از آن سوی اقیانوس اطلس دارم این است که جواب این سوال خیر است.

کنگره در وضعیت بسیار حزبی قرار گرفته است و این مساله در ژانویه بدتر هم خواهد شد. جمهوری خواهان با در اختیار داشتن کنترل سنا، بسیار بعید است که اجازه دهند در حوزه سیاست خارجی موفقیتی برای دولت به دست بیاید، حتی اگر این مسئله به نفع منافع ملی ایالات متحده باشد. اگر این روزها کشوری دارای رابطه ویژه ای با آمریکا باشد، آن انگلستان و یا سایر کشورهای اروپایی نیست، بلکه رژیم اسرائیل است.

ما می توانیم براساس بیانیه های عمومی که این سال ها منتشر شده است، پیش بینی کنیم که بنیامین نتانیاهو با چنگ و دندان تلاش خواهد کرد تا از لغو قانون تحریم ها جلوگیری کند. در برابر نگرانی های اسرائیل و مبارزات کنگره، روی وفاداری استراتژیک بریتانیا به متحد خودش آمریکا، که در بسیاری از موارد براساس قرابت های فرهنگی بوده است، چندان حساب نشده است.

با این حال من امیدوارم که دولت ایالات متحده با تشویق شرکای اروپایی بتواند به سنا اعمال نفوذ کند. در غیر این صورت این مسئله تبدیل به فاجعه ای برای منافع آمریکا و اتحادیه اروپا که بنیانگذاران سیاست حیاتی منع گسترش سلاح هسته ای هستند، در خاورمیانه خواهد شد. آیا هیچ جنبه ای در مذاکرات برای این بنیانگذاران وجود ندارد؟ منابع من نشان می دهند که طرف ایرانی معتقد است تنها موضوعی که هنوز مشکلات قابل توجهی دارد، غنی سازی اورانیوم است. منبع من مطمئن است، با این حال این اختلاف می تواند در صورتی که مشکل تحریم ها پایان یابد، حل شود. حس خودم این است که این خوشبینی نابجا نیست، در نوشتار دیگری دلایل آن را توضیح خواهم داد.      

منبع: لوب لاگ/ مترجم: حسین هوشمند     

انتشار اولیه: پنج شنبه 6 آذر 1393 / انتشار مجدد: شنبه 15 آذر 1393