نتیجه مذاکرات چندان امیدوار کننده نیست

دیپلماسی ایرانی: ایران و شش قدرت جهانی از روز سه شنبه در وین آخرین دور از مذاکرات هسته ای را با هدف رسیدن به توافق جامع و تاریخی هسته ای تا مهلت 24 نوامبر، برگزار می کنند. باراک اوباما یکشنبه گذشته هشدار داد که «هنوز شکاف زیادی وجود دارد که شاید قادر به رفع آنها نباشیم» بعد از 12 سال تنش روز افزون، تهدید به جنگ، دیپلماسی شکست خورده، این توافق دلیل خوبی برای کاهش ترس از سلاح هسته ای ایران است، قصدی که ایران همواره آن را رد کرده است. موفقیت در این مذاکرات می تواند راه را برای برای بهبود روابط ایران و غرب پس از 35 سال، هموار کند. شکست هم موجب گسترش برنامه هسته ای ایران و حتی اقدام نظامی می شود.

اما مذاکره کنندگان ایرانی و آمریکایی هر دو تحت فشارهای شدید داخلی قرار دارند و در ایالات متحده با کسب اکثریت سنا توسط جمهوری خواهان، این فشار بیشتر هم شده است. 24 نوامبر سال گذشته پس از روی کار آمدن حسن روحانی رئیس جمهور میانه روی ایران بود که این کشور و کشورهای عضو گروه 5+1 به یک توافق هسته ای موقت دست یافتند. طرفین نتوانستند تا مهلت 20 جولای به توافق نهایی دست پیدا کنند و این مهلت را 4 ماه یعنی تا 24 نوامبر تمدید کردند.

جان کری وزیر خارجه آمریکا در آن زمان گفته بود: «این بهترین فرصت است که تا به حال برای حل دیپلماتیک این مسئله داشته ایم.» و هم اکنون وندی شرمن، رئیس تیم مذاکره کننده آمریکایی می گوید «الان زمان پایان دادن این کار است.» عباس عراقچی از طرف مقابل در این رابطه می گوید: «شکست مذاکرات سناریویی خطرناک برای تمام جهان است.» با وجود تنش میان روسیه و غرب بر سر بحران اوکراین، شش کشور بر سر ایران متحد هستند. کری و همتای روسی اش، سرگی لاوروف روز چهارشنبه درباره ی توافق با هم صحبت کردند.

قدرت های جهانی خواستار بازگرداندن برنامه هسته ای ایران به حدی هستند که قادر به ساخت سلاح هسته ای نباشد. در مقابل ایران هم خوستار لغو تحریم ها است. به نظر می رسد بر سر بعضی از مسائل همچون راکتور اراک، استفاده ی متفاوت از فوردو و بازرسی های بیشتر، جمع بندی صورت گرفته است. اما بزرگترین اختلافی که باقی مانده، غنی سازی و این که چه میزان غنی سازی برای مصارف سوخت و دارویی مورد نیاز است، میزان غنی سازی بالا برای مصارف نظامی است.

ایران خواستار افزایش تعداد سانتریفیوژها به منظور تامین سوخت راکتور هسته ای است، اما غرب به دنبال کاهش آن ها است و می گوید ایران در حال حاضر هیچ نیازی به این تعداد سانتریفیوژ ندارد. عراقچی ماه قبل گفته بود: «هیچ گام رو به عقبی وجود نخواهد داشت.» با این حال امکان دارد در این زمینه تغییراتی هم به وجود بیاید، مثلاً انتقال ذخایر اورانیوم غنی شده به روسیه می تواند یکی از تغییرات باشد.

یکی از دیپلمات های غربی روز جمعه گفت: «دیگر موضوعات دشوار همانند مدت زمان توافق و سرنوشت تحریم ها بدون تکلیف باقی مانده اند و ایران انتظارات بیش از حدی در این باره دارد.» یکی از دیپلمات ها که در مذاکرات شرکت داشته است می گوید: «آنها همه چیز را می خواهند. آن هم در یک لحظه و این واقع بینانه نیست.» ناظرین معتقدند که مذاکرات همیشه امکان رفتن به قهقرا را دارد. مارک فیتزپاتریک از موسسه مطالعات بین الملی و استراتژیک به خبرگزاری فرانسه می گوید: «اگر قرار باشد توافق صورت بگیرد، شکاف ها تا ساعت 11 حل نمی شود. زمان زیادی برای حل موضوعات وجود ندارد.»

البته این به این معنا نیست که آنها موفق نخواهند شد. رابرت آینهورن از موسسه بروکینگز به خبرگزاری فرانسه می گوید: «عملاً هیچ شانسی برای رسیدن به توافق جامع تا 24 نوامبر وجود ندارد. من فکر می کنم آنها با تمدید مذاکرات تا چند ماه دیگر موافقت کنند.» در حال حاضر مقامات دو طرف می گویند که تمدید مذاکرات در دستور کار نیست. سرگی ریابکوف، مذاکره کننده روسی می گوید هیچ کسی بر روی طرح ثانویه کار نمی کند. کلسی داونپورت از انجمن کنترل تسلیحات به خبرگزاری فرانسه می گوید: «رسیدن به توافق تا 24 نوامبر امری شدنی است و دو طرف متعهد به انجام این کار هستند.»

منبع: خبرگزاری فرانسه/ تحریریه دیپلماسی ایرانی/20