شکست جان کری در آنکارا

دیپلماسی ایرانی: سفر جان کری، وزیر امور خارجه ایالات متحده امریکا به آنکارا موفق نبود. نشانه های بسیاری وجود دارد که نشان می دهد که این سفر شکست خورده است. حضور تنهای جان کری در برابر خبرنگاران بدون حضور طرف ترکی دلیلی روشن بر این ادعا است. در اظهارات همه مقام های ارشد ترکیه این نکته مشهود بود که حمله نظامی به داعش به تنهایی کفایت نمی کند و باعث نمی شود که ثبات به منطقه بازگردد. مقام های ترکی به طور تلویحی به امریکایی ها گفتند که ترکیه و ایالات متحده «تنها دو کشور دموکراتیک» در منطقه هستند و در نتیجه می توانند یکدیگر را درک کنند که در حقیقت اشاره ای بود به عربستان که غرق در استبداد هیئت حاکمه آل سعود است. ترک ها همچنین تاکید کردند که همیشه آماده «کمک های انسانی» هستند.

به گزارش روزنامه الاخبار، چاپ لبنان، خشم ترک ها از سیاست های امریکا در منطقه کاملا مشهود است، آنها آخرین بار این خشم را  در کنفرانس جده به روشنی نشان دادند. به اعتقاد آنها کاملا روشن شده که در میان کشورهای سنی کسی که در نهایت بیش از همه از داعش ضرر می بیند، عربستان است. ترک ها همچنین بر این باورند که واشنگتن به ریشه های بنیادگرایی توجه نمی کند و زمانی تصمیم گرفت که علیه شبکه های تکفیری حمله نظامی انجام دهد که نیروهای پیشمرگه کرد در شمال عراق برای مبارزه با داعش احساس نیاز کردند. در حالی که فغان دولت وهابی عربستان بر سر خطر داعش به آسمان رفته است.

آن چه در کنفرانس اخیر جده رخ داد به خوبی نشان می دهد که ایالات متحده تلاش می کند میان حمله با داعش با تعهد به استمرار مبارزه با حکومت رئیس جمهور بشار اسد با حمایت از مخالفان "معتدل" خط ربطی ایجاد کند. نیت کاملا روشن است. راضی کردن ترکیه به این که حمله امریکا که تنها برای حمایت از هم پیمانان واشنگتن یعنی کردها و اعراب خلیج فارس صورت می گیرد، می تواند بشار اسد را نیز شامل شود. آنکارا به خوبی درک کی کند که بدون شک، بزرگترین متضرر از حمله به «دولت اسلامی» یا همان داعش ترکیه و به دنبال آن قطر است که تلاش دارند موازنه منطقه را به سود خود و کاستن از نقطه ثقل عربستان تغییر دهند. برای همین قبل از این که درگیر پیمان مبارزه با داعش شوند از متحدان امریکایی و ناتوی خود می پرسند سهم ما از این حمله چیست؟

با وجود این کری اعلام کرد که اطمینان کامل دارد که کشورش «رهبری پیمانی عریض و طویل متشکل از کشورهای عربی و کشورهای اروپایی و دیگران» را در مبارزه با «دولت اسلامی» بر عهده خواهد گرفت. وی هم زمان در آنکارا اضافه کرد که امیدی ندارد که ایران در این تلاش ها مشارکت داشته باشد.  

بعد از دیدار کری با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه که نزدیک به دو ساعت و نیم طول کشید، دو طرف در جمع خبرنگاران تاکید کردند که کشورهایشان به مبارزه با همه گروه های تروریستی ادامه می دهند و به همکاری امنیتی و پشتیبانی لجستیکی از مخالفان سوری و کمک های انسانی به آورگان ادامه خواهند داد.

مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه نیز در دیدار با کری تاکید کرد، حمله هوایی به شبکه هایی مثل داعش باعث شکست آنها نخواهد شد بلکه باید به دنبال دلایل تشکیل چنین شبکه هایی رفت و ریشه های آن را خشکاند.

ترک ها در دیدار با چاک هیگل، وزیر دفاع امریکا نیز بر لزوم همکاری واشنگتن – آنکارا در مبارزه با جریان های تروریستی به عنوان تنها کشورهای دموکراتیک منطقه تاکید کردند که به اعتقاد کارشناسان اشاره غیرمستقیمی به عربستان در این زمینه داشت. در این دیدار همچنین طرف امریکایی از طرف ترک خواسته است که مرزهایش را به روی گروه های تروریستی برای ورود به عراق و سوریه ببندد.

فردای روزی که کری خاک ترکیه را ترک کرد، احمد داوود اوغلو، نخست وزیر ترکیه گفت که تصمیم امریکا برای مبارزه با شبکه «دولت اسلامی» تصمیمی درست و ضروری است اما برای ایجاد ثبات سیاسی در منطقه کافی نیست.

با این حال روزنامه نیویورک تایمز تاکید می کند که امریکایی ها بر روی ترکیه حساب کرده اند و آن را متحدی مهم در زمینه های دیپلماتیک و هم در زمینه نظامی در مبارزه با داعش می دانند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11