امیر برای میانجی‌گری می‌آید

دیپلماسی ایرانی: تحلیلگران عرب بر این اعتقادند که کشورهای عربی حوزه خلیج فارس انتظار دارند که بعد از سفر امیر کویت به تهران که قرار است روز یکشنبه صورت بگیرد، فرصتی به وجود آید که روابط ایران با اعراب حوزه خلیج فارس بهبود یابد و تهران بپذیرد که تغییری در سیاست های خود به وجود آورد.

به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، سفر شیخ صباح احمد الصباح، امیر کویت به ایران در حالی صورت می گیرد که کویت در حال حاضر ریاست دوره ای شورای همکاری خلیج فارس را بر عهده دارد و انتظار می رود به واسطه این جایگاه بتواند نقشی موثر در میانجی گری میان ایران با اعراب این حوزه ایفا کند.

این در حالی است که مذاکرات ایران با 5+1 بر سر برنامه هسته ای اش نیز رو به پیشرفت است و احتمال این که دو طرف در نهایت به توافق نهایی با یکدیگر برسند، وجود دارد.  

از سوی دیگر به نظر می رسد که روابط ایران با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس نیز رو به بهبود است. با وجود منازعه های طایفه ای میان ایران با اعراب این حوزه به ویژه عربستان در عراق و سوریه دو طرف اخیرا اظهاراتی ایجابی بیان کرده اند که فضای روابط تنش آمیز موجود با یکدیگر را تلطیف کرده است.

ریاض قهوجی، مدیر اجرایی مرکز تحلیل های نظامی خاور نزدیک و خلیج فارس در این باره می گوید: «سفر امیر کویت به ایران سفری مهم است و این فرصت بزرگ را فراهم می آورد که ببینیم واقعا ایران علاقه ای به گسترش روابط با کشورهای عربی حوزه خلیج ]فارس[ و آغاز مرحله ای جدید با آنها دارد؟»

وی در ادامه می گوید: «تا الآن سیاست های ایران تغییر نکرده است، در مورد سوریه ایران حمایت های خود را از حکومت بشار اسد افزایش داده و همچنین بر حضور خود در عراق و لبنان و یمن افزوده است.»

قهوجی در ادامه تاکید می کند، کشورهای عربی حوزه خلیج ]فارس[ به ویژه عربستان سعودی آمادگی ندارند که بپذیرند ایران بر کشورهای عربی تسلط یابد و در سایه آن اقدام به توسعه روابط با تهران کنند. اگر ایران بپذیرد در سیاست های خود تغییراتی اعمال کند عربستان و کشورهای عربی دیگر از توسعه روابط با تهران استقبال می کنند. در غیر این صورت بعید است که تحولی در روابط دو طرف به وجود آید.

تهران ابراز امیدواری کرده است که سفر شیخ صباح احمد الصباح که نخستین سفر امیر کویت به ایران محسوب می شود بر تقویت امنیت و ثبات و صلح در منطقه کمک کند.

کویت روابط متوازنی با تهران دارد و در این میان اخباری شنیده می شود مبنی بر این که این کشور تلاش دارد تا میان ریاض و تهران نیز میانجی گری کند.

پس از حوادث بحرین و سوریه روابط ایران با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به شدت متشنج شد اما با انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس جمهوری ایران توسعه روابط میان تهران با پایتخت های عربی همسایه اش در اولویت سیاست های تهران قرار گرفت.

در دسامبر گذشته محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران با سفر به کویت و امارات متحده عربی و قطر و عمان یخ روابط میان تهران با پایتخت های عربی حوزه خلیج فارس را شکست که در این سفر عربستان سعودی و بحرین جزء مقاصد ظریف نبودند. تا این که امیر سعود الفیصل، وزیر امور خارجه عربستان دو هفته پیش رسما از همتای ایرانی اش دعوت کرد که به ریاض سفر کند که بدون تعیین زمان سفر با استقبال طرف ایرانی قرار گرفت.

در همین رابطه برخی منابع خبری احتمال داده اند که در جریان نشست کشورهای عضو کنفرانس اسلامی که در میانه های جولای در جده برگزار خواهد شد، محمد جواد ظریف با سعود الفیصل دیدار کند.  

در ماه مارس گذشته حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران سفری تاریخی به عمان انجام داد که بر تقویت روابط دو کشور تاثیر گذاشت. عمان در سال های اخیر نقشی کلیدی در نزدیکی روابط تهران با غرب ایفا کرده است. در این سفر روحانی تاکید کرد که "ایران دست برادری خود را به سوی همه کشورهای منطقه دراز می کند."

در همین رابطه انور عشقی، رئیس مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه که مرکز آن در جده است، می گوید: «به نظر می رسد ایران در بهبود روابطش با کشورهای عربی حوزه خلیج ]فارس[ جدی است اما باید شاهد کارهای حقیقی باشیم.»

عشقی در ادامه می گوید: «به نظر من الآن فرصت خوبی برای توسعه روابط کشورهای عربی حوزه خلیج ]فارس[ با ایران به وجود آمده از جمله میان ریاض و تهران که عربستان انتظار دارد تهران اقدامات عملی در جهت اوضاع سوریه بردارد تا روابطش را با آن گسترش دهد.»

عشقی در ادامه به سفرش به تهران در ابتدای ماه می و دیدارش با برخی چهره های ایرانی اشاره می کند و می گوید: «نزدیکی روابط با ایران امر واردی است برای این که تهران نیز به گسترش این روابط تمایل نشان می دهد. تهران در وضعیت اقتصادی سختی به سر می برد و این در حالی است که مطالبات ملت ایران نیز رو به افزایش است. تهران اکنون در حال بررسی مجدد محاسباتش است و قصد دارد تعدیلی در برخی سیاست هایش اعمال کند اما این مساله وقت می برد.»

قهوجی و عشقی هر دو تاکید می کنند که اقدامات یک جانبه برخی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در قبال ایران بر مواضع استراتژیک مجموعه کشورهای این حوزه در شورای همکاری خلیج فارس با جمهوری اسلامی ایران تاثیر نمی گذارد.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11