قمار قطر با گسترش روابطش با ترکیه

دیپلماسی ایرانی: سالم مبارک آل شافی، سفیر قطر در آنکارا روابط کشورش با ترکیه را استثنائی توصیف کرد و به خبرگزاری آناتولی گفت که «روابط دو کشور اخیرا از لحاظ همکاری و هماهنگی مشترک در قضایای مختلف و در حوزه های گوناگون در مرحله بی سابقه ای به سر می برد.»

وی تاکید کرد، می توانیم بگوییم که هارمونی ای در سیاست های میان دو کشور به وجود آمده است و این فقط محدود به سیاست خارجی نیست بلکه از لحاظ انسجام و نگاه مشترک نیز ارتباطات نزدیکی با یکدیگر داریم. ما در زمینه های دیگر نیز اخیرا گام های بزرگی برداشته ایم که باعث شده به مرحله بی سابقه فعلی برسیم.

به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، اظهارات این دیپلمات قطری به طور غیر مستقیم اشاره به تطابق کامل مواضع و سیاست های دو کشور در رابطه با جماعت اخوان المسلمین به طور عموم و مصر به طور ویژه دارد، به گونه ای که با وجود کنار رفتن اخوانی ها از قدرت و مخالفت گسترده ای که در سطح مردمی با آنها شده، همکاری قطر – ترکیه را پشت سر خود دارند و با حمایت های مالی و سیاسی و ترویج و دفاع بی حد و حصر از اخوان المسلمین در رسانه های ترکی و قطری سبب شده است تا آنها بتوانند همچنان به سیاست های خود ادامه دهند و به احیای جایگاه سیاسی خود امیدوار باشند.

در سایه مواضع کشورهای عربی حوزه خلیج فارس که عموما سلبی است و جماعت اخوان المسلمین را تهدیدی برای امنیت خود و منطقه می دانند، قطر تنها کشوری است که تلاش دارد به رغم محدودیت های جغرافیایی و وزنه سیاسی اش وارد ماجراجویی های حساب نشده بشود حتی به قیمت این که در همکاری شورای خلیج فارس شکاف ایجاد شود و نتواند بر سیاست های کشورهای بزرگ تر منطقه فایق آید.

ناظران بر این اعتقادند که قطر به دلیل حمایت های بی حساب از اخوان المسلمین که گویا چک سفید امضا برای این حمایت به آنها داده است، در محیط پیرامونی اش در شورای همکاری خلیج فارس منزوی شده و بعد از اقدامات امارات و عربستان و بحرین در فرا خواندن سفرای خود از این کشور و آمادگی برای تشدید برخوردهایشان با قطر در صورتی که نخواهد از سیاست های حمایتی اش از اخوان المسلمین دست بشوید، بیش از پیش در انزوای منطقه ای قرار گرفته است.

در این میان قطر ترکیه را کشوری مناسب برای فرار از این انزوا می بیند، کشوری که حزب اسلام گرای عدالت و توسعه در آن در راس امور است و به کمک آن می تواند به حمایت های خود از جماعت اخوان المسلمین ادامه دهد. البته در این جا نیز قطری ها هیچ گونه آینده نگری و محاسبه سیاسی ای را لحاظ نمی کنند، آنها حداقل در دو مورد ملموس به نظر می آید که هیچ محاسبه ای را لحاظ نکرده اند، اولا در اعتماد بی حد و حصری که به حزب عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه کرده اند راه فراط را در پیش گرفته اند، بدون این که این تصور را داشته باشند که می تواند بقای او در حکومت چندان طولانی نباشد. با توجه به کاهش شدید محبوبیت وی نزد افکار عمومی ترکیه و تظاهرات خیابانی ای که تقریبا هر روز در خیابان های شهرهای مختلف این کشور علیه او جریان دارد، ممکن است که بقایش در راس دولت چندان دوام نداشته باشد. ثانیا، عدم درک واقع گرایانه از هم پیمانی با دولت فعلی ترکیه در حالی که این دولت سابقه رویگردانی ناگهانی از هم پیمانان منطقه ای اش را دارد که حکومت بشار اسد یا رویگردانی از فتح الله گولن، هم پیمان اسلام گرای اردوغان در قدرت نمونه های بارز آن است، دیگر مساله ای است که می تواند برای قطری ها مشکل ساز شود. از این رو ناظران بر این اعتقادند که رویه ای که قطر در گسترش روابط با ترکیه به حساب دور شدن از کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در پیش گرفته به مثابه قماری غیر قابل پیش بینی است که نمی توان آینده ای برای آن تصور کرد.

سالم مبارک آل شافی، سفیر قطر روز جمعه در توضیح هارمونی ای که در روابط دوحه و آنکارا پیش آمده است، گفت: «در حال حاضر روابط اقتصادی دو کشور گام های بزرگ رو به جلویی بر داشته است، برای نمونه مثلا می توانیم به برنده شدن طرف ترکی در مناقصه متروی دوحه به ارزش 4.4 میلیارد دلار اشاره کرد که این رقم بالاترین رقمی است که تا کنون یک شرکت پیمان کار ترکی در مناقصه های خارجی داشته است. در زمینه های امنیتی و دفاعی نیز توافقات مهمی میان دو کشور به دست آمده که از جمله آنها می توان به خرید تولیدات نظامی و دفاعی مورد نیاز قطر از ترکیه اشاره کرد که می تواند باعث تقویت امنیت و ثبات منطقه در جهت استفاده از تجربیات دو جانبه شود.»

این نشان می دهد که دولت قطر در مقابل دادن امتیازهای اقتصادی کلان به طرف ترکی حمایت سیاسی برای خود دست و پا می کند و در این راستا می تواند به حمایت بی شائبه خود از جماعت اخوان المسلمین ادامه دهد.

اگر چه تحلیلگران توسعه روابط قطر با ترکیه را در بعد منطقه ای و بین المللی و در سطح روابط دو جانبه ایجابی و موثر می دانند اما بر این اعتقادند که اگر بنا باشد این توسعه رابطه با هدف افزایش حمایت ها از اخوان المسلمین صورت بگیرد می تواند باعث خشم حکومت های متخاصم با اخوان المسلمین شده و این مساله در آخر می تواند به ضرر امنیت و ثبات منطقه تمام شود.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11