تهران و واشنگتن دیگر به میانجی گری بغداد نیاز ندارند

دیپلماسی ایرانی: لقمان فیلی، سفیر عراق درآمریکا در گفت وگو با المانتیور خاطرنشان کرده که انتخابات پارلمانی که قرار است این هفته در عراق برگزار شود برای هیچ یک از احزاب اکثریت آرا را به همراه نمی آورد و ایالات متحده به رغم اینکه دو سال است نیروهای خود را از عراق خارج کرده، همچنان از نفوذ زیادی در این کشور برخوردار است. وی  همچنین مدعی شد آمریکا در مقایسه با ایران در کمک به عراق برای مبارزه با القاعده در الانبار، نفوذ بیشتری داشته است. بارارا اسلاوین، روزنامه نگار آمریکایی و تحلیلگر امور منطقه و ایران که این گفت و گو را انجام داده است، نوشت: فیلی در گفت و گو با المانیتور اظهارداشت: عراقی ها در مقایسه با غربی ها درک متقاوتی از زمان دارند و انتخابات می تواند به شفاف سازی شکاف های منفی که اتحاد عراق را تضعیف کرده، کمک کند. به گفته وی تقسیم منابع نفتی در بین مناطق و استان های عراق از جمله این شکاف ها به شمار می رود.

در آستانه برگزاری انتخابات عراق، موضوع انتخابات این کشور در رسانه های آمریکایی با دقت زیادی دنبال می شود. نگرانی نسبت به اینکه عراق دوباره درگیر جنگ شهری شود و تنش های فرقه ای و حملات انتحاری به سراسر این کشور سرایت کند. در سال گذشته بیش از 8 هزار نفر در عراق کشته شده اند و آمار کشته ها از آغاز سال جاری میلادی تا کنون 2 هزار و 500 نفر برآورد می شود.

فیلی کرد تبار که تحصیلات خود را در رشته ریاضیات در انگلیس به پایان رسانده پیش تر سفیر عراق در ژاپن بوده می گوید حدود 9 هزار نفر برای 328 کرسی پارلمان عراق مبارزه خواهند کرد و میزان مشارکت حدود 60 درصد تخمین زده می شود.

زلمای خلیل زاد، سفیر سابق آمریکا در عراق بر این باور است که احتمالا در انتخابات عراق حزب نوری المالکی بیشترین رای را خواهد داشت اما این رای به اندازه ای نخواهد بود که برای تشکیل دولت بدون مذاکرات کافی باشد. قبلی نیز با این نظر موافق است. او می گوید هیچ یک از احزاب نمی توانند اکثریت آرا را به دست آوردند. پس از انتخابات 2010، 9 ماه زمان برای تشکیل دولت جدید سپری شد و این روند می تواند دوباره تکرار شود. به گفته وی یکی از چالش های اساسی این است که اغلب بلوک های سیاسی  خط قرمزهای روشنی ندارند که موجب سوء تفاهم نسبت به یکدیگر می شود.

عراق جدا از مواجه با شکاف های مذهبی و فرقه ای از پیامد های بحران سه ساله سوریه نیز رنج می برد. فیلی بر این باور است که بغداد آینده روشنی را در رابطه با دمشق متصور نیست. از سوی دیگر بحران سوریه نیز به نظر حل شدنی نمی رسد. سفیر عراق در آمریکا این اتهام را که بغداد در تحریک شیعیان سوریه نقش دارد؛ تکذیب می کند.

در حالی که بسیاری از ناظران بین المللی بر این باورند که ایران هم اکنون مهمترین متحد عراق به شمار می رود، فیلی می گوید نمی تواند کیفیت این رابطه را تعیین کند اما ایالات متحده همچنان متحد کلیدی عراق در نبرد با القاعده در الانبار به شمار می رود. به گفته وی ایالات متحده از این نفوذ برخوردار است زیرا عراق به تجهیزات نظامی آمریکا و آموزش نطامی این کشور نیاز دارد. از سوی دیگر عراق به دنبال استفاه از تجربه های علمی، بهداشتی و دیگر خدمات زیرساختی ایالات متحده است. همچنین لقمان فیلی ادعا می کند که عراق با واشینگتن چارچوب امنیتی دارد نه با تهران.

او در پاسخ به این پرسش که ایالات متحده در کمک به عراق برای مبارزه با تندروهای سنی چه اقدامی می تواند انجام دهد، گفت: بغداد می خواهد در مورد تمامی نیازهای اش در این زمینه با آمریکا وارد مذاکره شود. به گفته وی دولت اوباما و کنگره فوریت این موضوع را درک کرده اند اما عراق می داند که نمی تواند با سرعتی که می خواهد در این روند گام بردارد. او به طور نمونه به تحویل هلی کوپتر های آپاچی اشاره می کند که قرار بود سال گذشته به عراق برسد اما به تازگی تحویل داده شده است.

فیلی که به گفته باربارا اسلاوین مدت کوتاهی پس از اینکه به عنوان سفیر عراق به واشینگتن وارد شده بود، پیشنهاد میانجی گری بین آمریکا و ایران را مطرح کرده بود، اکنون می گوید دیگر لازم نیست عراق این نقش را داشته باشد زیرا این روزها واشینگتن و تهران به طور مستقیم با یکدیگر مذاکره می کنند. سفیر عراق در آمریکا در تحلیل روابط ایران و آمریکا می گوید که این روابط در مرحله کشف یکدیگر قرار دارد و مذاکرات هسته ای آزمون مهمی برای این روابط به شمار می رود. این مذاکرات تعیین می کند که روابط تهران و واشینگتن می تواند به سمت همزیستی مسالمات آمیز و عادی سازی پیش برود یا تنش و ادامه دشمنی ها.

فیلی می گوید: در صورتی که ایران به این نتیجه برسد که توافقنامه هسته ای دراز مدت با آمریکا و دیگر اعضای گروه 1+5، می تواند تاثیر تعدیل  کننده ای بر تمامی منطقه داشته باشد، به طور خودکار فضا بهتر خواهد شد و درک دوجانبه پدید می آید. این فضا بر موضوعاتی مانند اشاعه هسته ای در خاورمیانه؛ تنش های فرقه ای و ثبات منطقه و بحران سوریه تاثیر مثبتی خواهد داشت.

سفیر عراق در آمریکا بر این عقیده است که در مورد سوریه و تنش های فرقه ای در منطقه، عامل مهم تر روابط ایران با عربستان سعودی است. از سرگیری روابط تهران – ریاض تاثیر بارزی بر سوریه خواهد داشت که به طور غیر مستقیم عراق را نیز تحت تاثیر خود قرار داده است. در این مورد روابط ایران و عربستان در مقایسه با از سرگیری روابط ایران و آمریکا تاثیرگذارتر خواهد بود زیرا تهران و ریاض دو بازیگر اصلی در صحنه سوریه به شمار می روند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10