ایران بیشتر مقصر است یا آمریکا؟

دیپلماسی ایرانی: باراک اوباما و حسن روحانی، روسانی جمهور آمریکا و ایران ، هر دو هفته گذشته را صرف به اصطلاح فروختن توافق هسته ای ژنو در کشورهای شان کردند. در مورد اوباما، این به معنی سخرانی در جمع لابی حامی اسرائیل در مرکز سبان بود که یک اتاق فکر در واشینگتن به شمار می رود. سخنرانی روحانی در جمع مخاطبان دانشگاهی نیز از تلویزیون پخش شد. در حالی که هر دو طرف می توانند توافقنامه مقدماتی نوامبر را تضعیف کنند و به همراه آن فرصتی منحصر به فرد در 30 سال اخیر برای از سرگیری روابط ایران – آمریکا را به چالش بکشند، به نظر می رسد تهدیدهای جدی تر از جانب آمریکا ناشی می شود.

در توافقنامه، ایران به تعلیق با به عقب بازگرداندن بخش هایی از برنامه هسته ای اش متحد شده و به بازرسان اجازه می دهد به طور روزنامه از تاسیسات هسته ای اش بازدید کنند. این توافق شش ماهه است و در مقابل امتیازهای دریافتی از ایران، تعدیل تحریم ها اجرا می شود. در همین حال، مذاکره کنندگان از هر دو طرف برای حرکت به سوی توافقی طولانی تر تلاش می کنند. هرچند این توافق مقدماتی تمام و کمال نیست اما این فرصت شش ماهه یک معامله خوب است که می تواند برای نخستین بار در یک دهه اخیر محدودیت هایی را در برنامه هسته ای ایران ایجاد کند. این توافقنامه احتمال درگیری نظامی را کاهش می دهد، هرچند که اوباما همچنان به این گزینه به عنوان گزینه ای مطرح در صورت شکست مذاکرات اشاره می کند.

در روزهای اخیر همچنین اخباری در واشینگتن پیچیده که دو عضو سنا – رابرت منندز دمکرات و مارک کیرک جمهوری خواه – در حال وضع قانونی هستند که در صورت شکست توافق مقدماتی پس از شش ماه،تحریم های جدیدی را علیه صادرات و صنایع استراتژیک باقی مانده ایران اعمال می کند. هم ایران و هم کاخ سفید در مورد چنین قانونی که می تواند توافق مقدماتی را به کام مرگ بکشاند، هشدار داده اند. محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران در گفت و گو هایی با تایم و نیویورک تایمز خاطرنشان کرده حتی در صورتی که تحریم های جدید تا شش ماه اجرایی نشوند نیز قرارداد مقدماتی را می کشد.

بدسگالی و شرارت مشابهی نیز در مجلس نمایندگان وجود دارد. واشینگتن پست گزارش می دهد که استنی هویر از مریلند از شاخه اقلیت دمکراتیک نیز در حال همکاری با اریک کنتور از اکثریت جمهوریخواه است که می خواهد قطعنامه ای را به تصویب برساند که محدودیت هایی در توافقنامه نهایی با ایران اعمال می کند یا اینکه تحریم های جدیدی را اعمال می کند.

دفتر هویر می گوید این غیر معقول است که وی طرحی را امضاء کند که کاخ سفید را تضعیف می کند. اما حتی اشاره به اینکه دمکرات ها و جمهوریخواهان علیه اوباما متحد می شوند برای گشایش دیپلماتیک یک زنگ خطر است.

پیامد تلاش هایی از این دست نامشخص است. آنچه روشن است این است که این رویکرد نه تنها سازنده نیست ، بلکه غیر ضروری است. زیرا کنگره می تواند در هر زمانی در آینده در صورت شکست مذاکرات، دستور اعمال تحریم های بیشتر را صادر کند. واضح است که چنین رفتار ایرانیان را خشمگین می کند. در توافق مقدماتی این نکته خاطرنشان شده که  در زمان اجرای تعهدات، نباید تحریم های بیشتر اعمال شود. مجازات های جدید قرارداد مقدماتی را به چالش می کشد، به بی اعتمادی ایرانیان نسبت به آمریکا دامن می زند و انعطاف مذاکره ای اوباما را از بین می برد. به این ترتیب امیدواری به راه حل دیپلماتیک از بین می رود.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه: چهارشنبه 20 آذر 1392 /باز انتشار: یکشنبه 24 آذر 1392