توافق ایران و امریکا بر سر سوریه

دیپلماسی ایرانی: در حالی که کشورهای عربی حوزه خلیج فارس تلاش های خود را برای راضی کردن واشنگتن برای حمله به سوریه مضاعف کرده اند، امریکا در اقدامی تازه اعلام کرده حاضر است پیشنهاد روسیه را بررسی کرده و از حمله به این کشور خودداری کند. در همین رابطه گفته می شود که اقبال گزینه حمله حتی به طور محدود در کنگره پایین آمده و مجلس سنا نیز رای گیری بر سر این موضوع را به تاخیر انداخته است.

این در حالی است که دمشق در اقدامی هماهنگ با مسکو و تهران تلاش می کند در میان جامعه جهانی که علیه آن اجماع کرده بودند، شکاف ایجاد کند و احتمال حمله به خاک خود را کاهش دهد. در همین رابطه پس از مذاکرات ولید المعلم، وزیر امور خارجه سوریه در مسکو با همتای روسی اش، وی اعلام کرد که دمشق پیشنهاد روسیه برای جابه جایی سلاح های شیمایی به نقطه ای زیر نظر سازمان ملل برای امحای آنها را در مقابل لغو حمله نظامی به آن می پذیرد.

به نظر می رسد تحرکات دمشق، تهران و مسکو توانسته بر فشارهای عربستان و متحدانش در شورای همکاری بر غرب و ایالات متحده فایق آید به گونه ای که وزاری امور خارجه شورای همکاری خلیج فارس تصمیم گرفتند تا روز سه شنبه در جلسه ای اضطراری در جده گرد هم آیند تا تصمیم های لازم برای حمله به سوریه را بررسی کنند.

در همین رابطه روزنامه العرب، چاپ لندن، گزارش داد که هیئت وزیران عربستان در خلال جلسه روز دوشنبه خود به ریاست امیر سلمان بن عبدالعزیز، ولیعهد عربستان بر ضرورت پایان دادن به آن چه آنها "مصیبت های جنایتکارانه و کشتارهای دسته جمعی و اقدام های خطرناک" نامیده اند، تاکید کرده اند.  

از سوی دیگر شیخ عبدالله بن زاید آل نهیان، وزیر امور خارجه امارات در بیانیه ای اعلام کرد که کشورش از "پاسخ قاطع" به استفاده از سلاح شیمیایی در سوریه حمایت می کند.

وی همچنین گفت: «امارات به طور کامل از مواضع کشور دوست و برادر عربستان در نشست گروه 20 و تصمیم هایی که در یازدهیمن جلسه این مجموعه اتخاذ شده است، حمایت می کند.»

در عین حال برخی منابع آگاه به روزنامه العرب گفته اند که حلقه بر بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه تنگ شده چرا که ایران و امریکا در توافقی اعلام نشده، موافقت کرده اند که در ازای قطع حمایت های ایران از اسد امریکا در قبال پرونده هسته ای ایران کوتاه بیاید. هیچ منبع خبری دیگر این ادعا را تایید نکرده است. اگر چه محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان خبر از تبادل پیام هایی میان تهران و واشنگتن بر سر بحران سوریه داده است. ظریف خود به عنوان وزیر امور خارجه کشور موثر در بحران سوریه تحرکات دیپلماتیک شدیدی را اخیرا بر سر بحران سوریه آغاز کرده که سفر به عراق در راس یک هیئت دیپلماتیک در همین چارچوب قلمداد می شود. ایران و عراق مواضعی مشترک در قبال حمله امریکا به سوریه اتخاذ کرده اند و چنین حمله ای را حتی محدود کاملا رد کرده اند. با این حال العرب مدعی شده است که نوعی تفاهم میان تهران و واشنگتن با رد و بدل پیام های دو جانبه بر سر کوتاه آمدن ایران از حمایتش از اسد در مقابل کوتاه آمدن امریکا در برابر پرونده هسته ای ایران، به رسمیت شناختن آن و کاهش تحریم های بین المللی علیه تهران حاصل شده است. ظریف درباره پیام های رد و بدل شده میان ایران و امریکا گفت که پیام های متعددی از طرف امریکایی بر سر بحران سوریه ارسال شده که تهران نیز به آنها پاسخ داده است و می توان در گفت وگوی مستقیم با یکدیگر پیشرفتی در این زمینه حاصل کرد.

بسیاری از تحلیلگران ادعای روزنامه العرب را رد کرده و آن را در راستای جنگ روانی محور عربستان علیه محور ایران – سوریه با هدف تضعیف روحیه بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه قلمداد کرده اند. منابع آگاه نیز به دیپلماسی ایرانی گفتند که ادعای روزنامه عرب کذب محض است و هیچ توافق یا معامله ای میان ایران و امریکا بر سر پرونده هسته ای یا حمایت از بشار اسد، صورت نگرفته است.

هفته گذشته، ولفگانگ امدویس برولهارت، نماینده وزارت امور خارجه سوئیس سفری به ایران انجام داد و ضمن دیدار با مقام های ایرانی پیام های دیپلماتیکی را از سوی غرب بر سر پرونده هسته ای ایران و بحران سوریه به اطلاع مقام های ایرانی رساند. همچنین نزدیک به دو هفته پیش جفری فلتمن، معاون سیاسی دبیر کل سازمان ملل و دیپلمات کهنه کار امریکایی به تهران سفر کرد که با سفر سلطان قابوس، پادشاه عمان به کشورمان هم زمان شده بود. گفته می شود تلاش این مقام ها قانع کردن تهران به این مساله بوده که حمله احتمالی امریکا به سوریه برای سرنگونی بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه نیست بلکه تنها ایجاد تمهیداتی برای رفتن گروه های درگیر در سوریه به کنفرانس ژنو 2 در صورتی که هیچ کدام از دو طرف دست برتر را در تحولات میدانی نداشته باشد، است.

در همین رابطه تحلیلگران بر این اعتقادند که مذاکرات پیش روی ایران با 1+5 بر سر پرونده هسته ای اش به نوعی شاهد تفاهمی ایرانی – امریکایی در زمینه های مختلف با محوریت پرونده هسته ای ایران خواهد بود.

در مورد پرونده سوریه، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه که در حقیقت مسئول پرونده سوریه در کشورش محسوب می شود از دمشق خواسته است که بدون هیچ گونه پیش شرطی در مذاکرات ژنو 2 شرکت کند.