کارهایی که اوباما باید پس از نه شنیدن انجام دهد

دیپلماسی ایرانی: بیداری عربی، بحرانی را در منطقه رقم زده که برای فرونشاندن آن سال ها زمان لازم است. اما یک بحران در خاورمیانه وجود دارد که به گفته استفان هدلی، باید ظرف مدت چند ماه و نه چند هفته حل شود. مشاور امنیت ملی کاخ سفید در دولت جورج بوش ادعا می کند هر کسی که در آمریکا به دنبال بازداشتن ایران از دستیابی به سلاح هسته ای است باید از کنگره بخواهد که مجوز اقدام نظامی علیه سوریه را صادر کند.

آنچه در زیر می خوانید یادداشت هدلی است که در روزنامه واشینگتن پست منتشر شده است.

انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور جدید ایران، امید به راه حلی دیپلماتیک برای مساله هسته ای جمهوری اسلامی را افزایش داد. اما روحانی برای هرگونه مانور دیپلماتیک به مجوز رهبر معظم نیاز دارد که رویکردی مقابله جویانه در مقابل ایالات متحده دارند. تنها فشار داخلی و تهدید به اقدام نظامی آمریکا علیه سوریه است که می تواند مقامات عالی تهران را برای پذیرش یک توافق هسته ای مجاب کند. به همین دلیل است که اوباما، بوش و کلینتون، همواره بر روی میز بودن تمامی گزینه ها، شامل گزینه نظامی تاکید دارند.

بشار اسد بارها از خط قرمزهای مورد ادعای آمریکا عبور کرده و ادعا بر این است که وی از سلاح شیمیایی علیه شهروندان اش استفاده کرده است. در صورتی که ایالات متحده به این اقدام پاسخ نظامی ندهد، آنگاه تهدید واشینگتن به روی میز بودن گزینه نظامی علیه ایران تا چه اندازه می تواند معتبر باشد؟ اگر این تهدید معتبر نباشد، آنگاه ایالات متحده ظرف مدت چند ماه یا باید ایران هسته ای را بپذیرد یا دست به اقدام نظامی علیه آن بزند.

اگر دولت اوباما در 18 ماه گذشته نسبت به آموزش نیروهای میانه رو در جبهه مخالف اسد اقدام کرده بود، شاید امروز کشور ما ناگزیر به اقدام نظامی نبود. اما اکنون زمان سپری شده و عبور از خط قرمزهای آمریکا نباید بدون پاسخ باقی بماند.

تعیین خط قرمز در مورد استفاده از تسلیحات شیمیایی در سوریه تنها منافع ملی آمریکا را تامین نمی کند. بحران در سوریه فاجعه ای را رقم زده که در آن بیش از 100 هزار نفر جان خود را از دست داده و میلیون ها نفر نیز به دیگر کشورها پناهنده شده اند. جنگ شهری در سوریه به شکاف شیعه – سنی دامن زده و پیش بینی می شود که القاعده در سوریه برای خود بهشتی بسازد تا از طریق آن به آمریکا و متحدان اش حمله کند. از سوی دیگر حفظ اسد در قدرت می تواند به نفع ایران و حزب الله باشد تا هژمونی منطقه ای خود را تقویت و علیه منافع آمریکا اقدام کنند.

آمریکا باید برای حفاظت از منافع اش ، دست به اقدام نظامی علیه سوریه بزند و شاید فراتر از یک حمله موشکی محدود عمل کند. این به معنی حضور نیروهای آمریکایی در سوریه و جنگ به شیوه کوزوو که چند هفته بمباران را شامل می شد، نیست. اما آمریکا باید به پایگاه های موشکی، هوایی و سیستم پدافند هوایی حمله کند. با این حال بسیاری از تحلیلگران از دیپلماسی و مذاکره سخن می گویند، اما باید گفت این تلاش ها انجام شده و به شکست رسیده است. اسد نمی خواهد مذاکره کند ، زیرا خیلی قوی است و معارضان نیز خواستار مذاکره نیستند، زیرا خیلی ضعیف هستند.

یک نتیجه مذاکره ای تنها زمانی امکانپذیر است که تغییری در توازن قدرت ایجاد شود: حمله ای محدود از جانب آمریکا که ارتش اسد را به عقب براند، می تواند راه را برای نیروهای مخالف حامی دمکراسی هموار تر کند، نیروهای صرفا سوری و مخالف القاعده و تندروی. به همین دلیل کنگره باید مجوز اقدام نظامی را صادر کند و دولت اوباما را نیز تشویق کند تا چنین سیاستی را دنبال کند.

هدف باید ایجاد تغییراتی در رژیم سوریه به نحوی باشد که عناصر سیاسی و نظامی بتوانند به عناصر دمکراتیک و میانه رو در گروه های مخالف ملحق شوند و یک دولت داخلی را سازماندهی کنند که آتش جنگ را فرونشاند و از تمامی سوری ها شامل علوی ها و دیگر اقلیت ها، محافظت کند.

تحقق این هدف بسیار دشوار می نماید و زمان بر خواهد بود. این درحالی است که جایگزین ها – پیروزی نظامی اسد، به قدرت رسیدن القاعده و گروه های تندرو ، یا تشدید درگیری ها – همه و همه منافع آمریکا را تهدید می کنند.

با درخواست مجوز از کنگره  به منظور حمله به سوریه، این تقریبا برای اوباما غیر ممکن خواهد بود که بدون این چراغ سبز وارد جنگ شود. به همین دلیل دولت باید آمادگی داشته باشد که در صورت رای منفی کنگره با توجه به پیامد های وخیم آن، اقدامی قاطع انجام دهد.

در این صورت آمریکا باید در سوریه به طور گسترده تر و پرشتاب تری برای آموزش و مسلح کردن نیروهای میانه رو و دمکراتیک در سوریه اقدام کند وسطح کمک های انسان دوستانه خود را افزایش دهد. در افغانستان نیز این به معنی حفظ  تعداد قابل توجهی از نیروهای آمریکایی در این کشور است تا بتوانند به برقراری ثبات در این کشور کمک کنند و همچنین اقدامات ایران را زیر نظر داشته باشند. در عراق این به معنی افزایش حمایت از دولت بغداد در نبرد با القاعده و ایستادگی در مقابل فشار تهران است. در منطقه نیز این به معنی تقویت حمایت دیپلماتیک و امنیتی از تمامی متحدانی است که نسبت به هژمونی ایران نگران هستند.

در غیر این صورت، صرفنظر کردن آمریکا از اقدام نظامی در سوریه از سوی ایران به عنوان پیروزی تعبیر می شود و در این صورت ایران هسته ای و هژمونی ایرانی، محتمل تر خواهد بود.  

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه: دوشنبه 18 شهریور 1392/ باز انتشار: جمعه 22 شهریور 1392