ممکن است امریکا عربستان را فدای ایران کند

دیپلماسی ایرانی: امسال سومین سالی است که دیپلماسی ایرانی یادداشت های سرکیس نعوم، نویسنده و روزنامه نگار مشهور لبنانی را که ماحصل سفر هر ساله وی به امریکا است، با هماهنگی او ترجمه و منتشر می کند. یادداشت هایی که در پی دیدارهای او با مقام های امریکایی در واشنگتن و نمایندگی های جامعه جهانی در نیویورک نوشته شده اند و به دلیل به روز بودن آنها اهمیت خاصی دارند. همانند همیشه نعوم نامی از مصاحبه کننده نمی آورد اگر چه سمت او را ذکر می کند، و به رویه همیشگی اش مصاحبه اش بیش از آن که مصاحبه باشد، گفت وگو و بحثی خواندنی است.

نعوم در مقدمه امسال یادداشت های خود آورده است: در طول 15 سال شاید هم بیشتری که هر سال در ماه مارس به واشنگتن سفر می کنم و نزدیک به پنج هفته ای را که هر سال در آن جا می گذرانم، به اداره های مختلف امریکایی و مراکز پژوهشی متنوع و صاحب نامی که ارتباطات بسیاری با سیاست خارجی و داخلی امریکا دارند، سر زده ام. امسال نیز به عادت هر ساله نزد همه آنها رفتم و به نیویورک که بعضی ها به آن لقب جهان داده اند، نیز سر زدم. با مقام های عالی رتبه نهادهای بین المللی چه اعضای سازمان ملل، چه دیپلمات های کشورهای مختلف و چه پژوهشگران مشهور مراکز پژوهشی فعال در ایالات متحده نیز دیدار کردم و همانند همیشه با برخی از چهره های ذی نفوذ در نهادهای امریکایی و حتی صهیونیستی هم دیدار کردم و به گفت وگو نشستم. در سلسله جدید از یادداشت هایم درباره شرق و غرب جهان عرب و همچنین تحولات خاورمیانه و کشورهای حوزه خلیج فارس، همچنین ایران اسلامی و ترکیه به طور مفصل خواهید خواند. البته افغانستان و پاکستان و کشوری که به تازگی تهدیدی برای امنیت ملی امریکا شده، یعنی کره شمالی نیز از قلم نینداخته ام. درگیری های فلسطینی – اسرائیلی را نیز فراموش نکرده ام.

در زیر هفدهمین بخش از سلسله نوشته های جدید سرکیس نعوم را می خوانید:

در گفت وگوهای خود با یکی از اولین مسئولان یکی از ریشه دارترین مراکز مطالعاتی امریکا که تحقیقاتش درباره قضایای عرب و مسلمانان مشهور است، گفتم: دو روز پیش در جلسه ای که با یکی از مسئولان عالی رتبه سابق داشتم، گفت که "راه حل ژاپنی" باید برای مشکل هسته ای ایران مطرح شود، فورا پاسخ داد که امریکا این پیشنهاد را نمی پذیرد برای این که مخالف تبدیل شدن ایران به یک کشور هسته ای است. ولی گفت: «به نظرم امریکا ممکن هم است این راه حل را بپذیرد. و اگر گفته شود که قبول این مساله باعث می شود تا رقابت تسلیحاتی در منطقه در بگیرد، جواب خواهد داد که اطلاعات جدیدی در دست دارد که تاکید می کند عربستان سعودی سلاح هسته ای در اختیار دارد و جایی در خارج از خاک سرزمینش آن را انبار کرده است. ببین، عربستان سعودی خودش بود که هزینه های ساخت بمب هسته ای در پاکستان را تامین کرد یا فرایند آن را طولانی و پیچیده کرد تا بتواند آن را بسازد. برای همین این تسلیحات را مال خودش می داند. این را هم حتما می دانی که تعداد سلاح های هسته ای پاکستان در سال های اخیر سه برابر شده است. اگر پول های عربستان نبود پاکستان چگونه می توانست چنین کاری بکند.»

پرسیدم: «آیا سلاح های پاکستان در دستان افراد امینی است؟» جواب داد: «در دست ارتش است. در ابتدا انبار کردن آن چندان ایمن نبود و شاید حمایت از آن هم به همین شکل بود. امریکا نیم میلیارد دلار پول داد تا جای مناسبی برای نگهداری و ذخیره کردن ایمن آنها در زیر زمین فراهم شود. مسئول تامین امنیت آن ارتش پاکستان است.»

پرسیدم: «اگر ارتش از هم پاشید، چه؟ یا این که پاکستان یک کشور اسلامی تندرو شد؟» جواب داد: «ارتش فرو نمی پاشد. همچنان یکپارچه باقی می ماند. اما اعتقادی به دموکراسی در کشورش ندارد. برای همین بعد از آن که به آن ضربه زد و تضعیف کرد، اجازه نمی دهد به راحتی دموکراسی به آن برگردد. خودش بود که اجازه بروز اسلام گرایان تندرو را داد. برای همین در آن جا فسادهای بزرگی هست. اما با این حال گمان نمی کنم که تجزیه شود یا جنگی در بگیرد، به رغم این که آشوب بزرگی در پاکستان به سبب ترکیب جمعیتی اش وجود دارد. اگر فرض کنیم که نزدیکی ای میان دولت و ارتش وجود نداشته باشد، ارتش به دولت احساس نیاز نخواهد کرد و فورا علیه آن وارد عمل خواهد شد، دستگاه قضایی نیز تعطیل یا فاسد است یا اعضای آن اعتقادی به عدالت ندارند، اگر بنا باشد کارکنان آن فقط به دنبال یا کار یا تحقیق باشند و قدرت هم اعتقادی به آنها نداشته باشد، آنها چه می توانند بکنند؟ به ابزارهای سنتی پناه می برند یا به تجار مقاطع مختلف اقتصادی یا رهبران عشایر. چنین وضعیت اسفناک داخلی ای باعث شده تا مانع فروپاشی کشور شود. اما درباره ارتش و سلاح هسته ای، تنها خطر این کشور است و این خطر وجود دارد، اگر پاکستان به یک کشور اسلامی تندرو تبدیل شود، ارتش نیز اسلامی تندرو می شود یا ارتش کشور اسلامی خواهد شد. کسی نمی داند چه وقت زمان آن فرا می رسد.»

درباره افغانستان پرسیدم، گفت: «کرزای رئیس یک دولت فاسد و منفور است. فکر نمی کنم بتواند همچنان رئیس جمهور باقی بماند. چند ماه دیگر انتخابات برگزار می شود. اما در قدرت نمی ماند. افغانستان به سمت یک فدرالیسم خفیف یا ضعیف متمایل شده است. (Loose) یا این که بخش ها به چیز شبه مستقلی تبدیل خواهند شد. در طول عمر افغانستان هم این کشور همین گونه بوده است.»

پرسیدم، سر طالبان چه می آید؟ آیا واقعا مذاکراتی میان واشنگتن و طالبان وجود دارد؟ جواب داد: «من خبر ندارم. اما شنیدم که مذاکراتی انجام شده یا می خواهد انجام شود و قطر نیز به انجام آن کمک می کند.»

پرسیدم لبنان چه می شود؟ آیا حوادث سوریه بر آن تاثیر خواهد گذاشت؟ جواب داد: «بله. سنی های لبنان با همه توان خود از مخالفان سوری حمایت می کنند. شیعیان نیز همین کار را با حکومت می کنند. لبنانی ها در سوریه می جنگند. بنابر این چه مانعی وجود دارد که جنگشان به لبنان منتقل نشود؟»

پرسیدم آیا اعتقاد داری که ممکن است ایران حمله ای را علیه بحرین یا عربستان ترتیب دهد؟ جواب داد: «نه فکر نمی کنم. اما تحریک می کند تا به آنها فشار بیاورد. اما مداخله نظامی امی که در بحرین صورت گرفت در پی تقاضای عموی پادشاه، نخست وزیر و شاید حتی بدون آگاهی پادشاه بود. کویت وضعیت با ثباتی ندارد، آخرین باری که از آن دیدن کردم، تاسف خوردم، انگار که حتی یکی از حاکمانش دهه ها است حتی یک ضربه هم نزده است. اولین کشور نفت خیز خلیج فارس بود اما حالا شاید آخرین آنها باشد.»