کلید حل جنگ‌های طایفه‌ای منطقه در دست روحانی

دیپلماسی ایرانی: همه بر احتمال گشایش در روابط ایران و عربستان بعد از انتخاب دکتر حسن روحانی و گرفتن پست ریاست جمهوری توسط او شرط بسته اند. قبل از مراسم تحلیف روحانی و قبل از تشکیل دولت او یعنی در حد فاصله اعلام پیروزی اش در انتخابات ریاست جمهوری تا تنفیذ حکم ریاست جمهوری اش، همه صحبت از گشایش در روابط ایران و عربستان زدند و این که با سفر احتمالی او به ریاض که پیش بینی می شود تا پایان سال جاری انجام شود، فصلی تازه در روابط چند سال پرتنش ریاض و تهران آغاز شود. بازتاب این گشایش روابط می تواند تاثیری ایجابی بر لبنان بگذارد و حداقل دولت جدید در سایه آن تشکیل شود. دولتی که با ورود به پنجمین ماه انتظار تشکیل آن هنوز تشکیل نشده است و کش مکش بر سر تشکیل آن همچنان ادامه دارد.

در این میان به گفته منابع سیاسی، نگرانی هایی که رفته رفته می رود تا به دغدغه اصلی میشل سلیمان، رئیس جمهوری لبنان تبدیل شود این است که انتخابات ریاست جمهوری لبنان در بهار آینده فرا برسد و خلاء عدم تشکیل دولت همچنان ادامه داشته باشد. مساله ای که به روشنی نشان می دهد که او به هیچ وجه متوهم نیست و خوب می داند که تحولات منطقه در فرصت کم تا چه اندازه می توانند بر موعد انتخابات کشور تاثیر بگذارند. برای همین هر اتفاقی بیفتد اگر برای هر کسی ناگهانی باشد دیگر برای او ناگهانی نخواهد بود، برای این که پیش بینی آن اتفاق را از قبل کرده است.

نشانه دیگری که باعث می شود این خطر برای او بیش از پیش ملموس شود، بنا به گفته منابع دیپماتیک و سیاسی، هشدارها و اخطارهای سید حسن نصرالله، دبیر کل حزب الله لبنان در سخنرانی هاش در ماه مبارک رمضان و در مناسبت های مختلف بعد از آن بود که در فردای انفجارهای تروریستی منطقه الرویس در ضاحیه جنوبی نیز تکرار شد. در این میان هشدارهای ولید جنبلاط، دبیر کل حزب سوسیالیست پیشرو و رهبر درزی های لبنان بر سر مخاطرات به تعویق افتادن تشکیل دولت جدید که در حقیقت به نوعی مرهون موافقت او نیز هست، قابل توجه است که باعث می شود تا نگرانی ها به طور جدی افزایش یابد.

در واکنش به انفجارهای الرویس در جنوب بیروت توجه ناظران به دو مساله جلب شده است: اول تلاش برای فشار به حزب الله برای خروج از جنگ جاری در سوریه حداقل در رسانه ها و مجامع رسمی حتی اگر نیت و غرض حزب الله چیز دیگری باشد. مساله دوم، اعلام رسمی رویارویی با تکفیری ها در لبنان با اعتماد به توانایی های دولت لبنان یا حتی بدون آن است. از نگاه ایجابی رهبران لبنانی تلاش کرده اند تا به نوعی میان شیعیان و سنی ها و دیگر طوایف حد فاصلی در نظر بگیرند که به سمت فتنه مذهبی سرازیر نشوند. مواضع سیاستمداران درگیر در فتنه داخلی لبنان نیز دقیقا با توجه به رد لفظی آنها به چنین حوادثی اتخاذ می شود. اغلب نیروهای سیاسی بر وجوب برخورد و محاصره تکفیری ها، فارغ از این که حزب الله در سوریه می جنگد یا نمی جنگد، تاکید دارند. منطق نظام بر این است که در هر حالتی با مخالفان طرفدار تروریسم و فتنه و خشونت طایفه ای و مذهبی برخورد کند. حتی همه سیاستمداران لبنانی تاکید دارند که حزب الله به صرف اعتقادات مذهبی قدم به خاک سوریه و جنگیدن در کنار سربازان ارتش سوریه نگذاشته بلکه بیشتر هدفش برخورد و جنگ با گروه های تکفیری و تروریست های جهادی است. حتی در برخورد با شیخ احمد الاسیر، هنگامی که ارتش لبنان احساس کرد که وی تهدیدی برای نهادهای امنیتی و نظامی است، همه از برخورد ارتش هر چند خشونت آمیز با الاسیر و یارانش حمایت کردند.

تمامی انفجارها و تحولاتی که اخیرا در لبنان رخ داده اند و در حال وقوع هستند هشداری جدی است به سیاستمداران و بازیگران بین المللی و منطقه ای لبنان. از بروز فعالیت های شیخ احمد الاسیر تا وقوع انفجارهای خونین در ضاحیه همگی زنگ خطری است که تنها آب سرد آرامش آن در گرو توافقات بین المللی و منطقه است. آیا سفر احتمالی حسن روحانی به عربستان و آن طور که گفته شده حصول توافقی بر سر بحران سوریه میان دو کشور می تواند آتش بحران های منطقه از جمله لبنان را خاموش کند و خط پایانی بر بسیاری از حوادث تلخ منطقه ای باشد؟ آیا توافقات احتمالی ایران و عربستان پایانی بر اختلاف های تلخ و خونین مذهبی و طایفه ای موجود در خاورمیانه که روز به روز ابعاد تازه ای به خود می گیرند نیز خواهد بود؟

منابع: النهار/تحریریه دیپلماسی ایرانی/11