نباید به توافق فوری امیدوار بود

دیپلماسی ایرانی: دو روز پس از اظهارات جنجالی بنیامین نتانیاهو در خصوص پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری و کوبیدن وی بر طبل جنگ، قدرت های جهانی طرف مذاکرات هسته ای با ایران ، ابراز امیدواری کردند گفت و گو ها بر سر مجادله هسته ای ایران هر چه زودتر از سرگرفته شود، البته آنها زمانی را برای مذاکرات جدید تعیین نکردند.

پیش از این برخی مقامات آژانس بین المللی انرژی اتمی از برگزاری دور تازه ای از مذاکرات هسته ای با ایران در ماه آگوست خبر داده بودند، اما از آنجایی که روحانی پس از ورود به ساختمان پاستور، یک ماهی را درگیر معرفی کابینه و رای اعتماد مجلس به وزار خواهد بود، به نظر می رسد محتمل ترین زمان از سرگیری مذاکرات هسته ای با ایران در فصل پاییز و زمانی پس از برگزاری نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک باشد.

این در حالی است که نمایندگان گروه 1+5 (آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان) روز سه شنبه در بروکسل گرد هم آمدند تا طرح هایی را برای دیپلماسی در قبال دولت جدید ایران تنظیم کنند. دیپلماسی که در 8 سال گذشته و در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد هیچ پیشرفتی نداشت و آخرین دور مذاکرات هسته ای در ماه آوریل نیز بی نتیجه ماند.

به گزارش رویترز، با این وجود گروه 1+5، نسبت به ازسرگیری مذاکرات با ایران باوجود ریسک شکست دیپلماسی و ترغیب اسرائیل برای اقدام نظامی علیه ایران، ابزار تمایل کرده است.

کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که گفته می شود میانجی احتمالی در مذاکرات دوجانبه آمریکا و ایران خواهد بود، در مورد از سرگیری مذاکرات هسته ای با ایران گفت: ما در انتظار معرفی تیم جدید مذاکره کننده هسته ای در دولت روحانی هستیم تا پس از آن برنامه های خود را هماهنگ کنیم.

به گزارش این خبرگزاری انگلیسی، پیروزی روحانی میانه رو در انتخابات ریاست جمهوری 24 خرداد، بار دیگر امیدها را به حل مسالمت آمیز مساله هسته ای جمهوری اسلامی، زنده کرده است.  با این وجود، روسیه از عدم پیشرفت در دیپلماسی در قبال تهران ابراز نگرانی کرده و دیپلمات های غربی نیز می گویند مشخص نیست ایران برای توافق هسته ای آماده باشد.

حسن روحانی که در نیمه مرداد وارد ساختمان ریاست جمهوری می شود، تاکید دارد سیاست هایی را متفاوت با محمود احمدی نژاد دنبال می کند که در دو دور ریاست جمهوری خود شدید ترین تحریم ها را برای تهران به ارمغان آورد.

یک دیپلمات غربی در مورد تاریخ از سرگیری مذاکرات هسته ای با ایران گفت، احتمالا این گفت و گو ها در اواخر آگوست یا اوایل اکتبر انجام می شود و به این ترتیب آمریکا و متحدانش از مواضع دولت جدید ایران آگاه می شوند. البته نباید توقع داشت که در دورهای نخست مذاکرات، توافقی حاصل شود. به گفته این دیپلمات آگاه، هدف نخستین دور مذاکرات، تنها محک زدند مواضع روحانی است.

روحانی که 8 سال پیش و در آخرین روز مرداد ماه همزمان با نخستین روزهای آغاز به کار دولت احمدی نژاد، از شورای عالی امنیت ملی و همچنین سمیت مذاکره کننده ارشد هسته ای، استعفا داد، اکنون با پایان عمر دولت احمدی نژاد، جای او را می گیرد و این بار خود روحانی است که مذاکره کننده ارشد هسته ای را تعیین می کند.

بزرگترین دستاورد روحانی در 22 ماهی که هدایت مذاکرات هسته ای با غرب را بر عهده داشت، به زعم خودش این است که توانست فعالیت های هسته ای را بدون اعمال تحریم ها از سوی جامعه بین المللی ، پیش ببرد. اما همین بزرگترین دستاورد، به دستاویزی برای انتقاد ها تبدیل شده است. برخی در غرب می گویند روحانی طرف مذاکرات خود را فریب داد و اکنون نیز می خواهد برای برنامه های هسته ای ایران زمان بخرد.

در این بین شماری از تحلیلگران بر این باورند که آمریکا و متحدانش باید استراتژی خود را در قبال تهران تغییر دهند تا به روحانی در حرکت به سوی توافق هسته ای کمک کنند. در مقابل گروهی نیز ادعا می کنند باید نخست رفتار دولت جدید را محک زد و به نظر می رسد کاخ سفید نیز به این دیدگاه نزدیک تر است چرا که آشکارا از روی میز گذاشتن بسته پیشنهادی جدید خودداری می کند و می گوید تهران باید به بسته پیشنهادی آلماتی پاسخ بدهد.

بسته ای که در آن تعلیق غنی سازی 20 درصدی در قبال تعدیل بخشی از تحریم ها مطرح شده بود. اما همین بسته نیز مورد انتقاد اسرائیل قرار دارد و آنگونه که یک دیپلمات اسرائیلی مدعی شده، توافق بر سر تعلیق غنی سازی 20 درصدی برای تل آویو قابل پذیرش نخواهد بود. برخی گزارش ها حاکی از آن است که مقامات آمریکایی در پشت پرده به همتایان اسرائیلی خود قول داده اند ، حجم فشارها بر ایران را کاهش ندهند، اما از آنجایی که تهران بر تعدیل تحریم ها برای هرگونه مصالحه در مجادله هسته ای تاکید دارد، کار آمریکا و متحدان اروپایی اش در مذاکرات پیش رو دشوارتر خواهد بود.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه: چهارشنبه 26 تیر 1392/ باز انتشار: یکشنبه 30 تیر 1392