شرایط وخیم تر شده است

دیپلماسی ایرانی: در صورتی که توسعه هسته ای ایران مورد قضاوتی عادلانه قرار گیرد، باید گفت تحریم ها تنها موانعی اندک در راه پیشرفته هسته ای ایران ایجاد کرده اند و در مقابل وضعیت معیشتی مردم را دشوار ساخته اند. همچنین دیپلماسی نیز نتوانسته است روند سعودی فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی را متوقف کند. در شرایطی که گفت و گو های بیشتری برای اواخر ماه جاری میلادی برنامه ریزی شده، نگرانی فزاینده ای وجود دارد که بن بست جاری بین ایران و جامعه بین المللی به اوج خود رسیده باشد.

ایران به طور نظری می تواند عقب نشینی کند. اما از آنجایی که بر صلح آمیز بودن اهداف هسته ای خود تاکید دارد ، به نظر نمی رسد که در مذاکرات پیش رو چیزی فراتر از منع مذهبی تولید سلاح هسته ای، برای گفتن داشته باشد. این رویکرد می تواند بار دیگر به شکست مذاکره ها منجر شود و در مقابل فشار را برای اقدام نظامی علیه تاسیسات هسته ای جمهوری اسلامی افزایش دهد.

اکنون هر دو طرف می خواهند دیگری به مذاکرات 7 اسفند در قزاقستان بیاید و مشکل این است که هر دو می خواهند نخست طرف دیگر تایید کننده این مذاکره باشد. برای گروه 1+5 (آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان)، این ایران است که باید اقداماتی متعددی برای اعتمادسازی انجام دهد. این گروه از ایران می خواهد غنی سازی 20 درصدی را متوقف کرده، ذخایر موجود را به خارج از کشور منتقل کند و سایت غنی سازی فوردو در نزدیکی قم را تعطیل کند. تنها در این صورت است که 1+5 برای تعدیل تحریم ها آماده مذاکره خواهد بود.

اما تهران که بر اهمیت غنی سازی برای تولید سوخت مورد نیاز راکتورهای دارویی تاکید دارد، خواستار لغو تحریم ها در مقابل برخی همکاری ها است. درخواست ها و درخواست های متقابل در تاریخچه یک دهه ای مذاکرات هسته ای  ایران همواره به شکل های مختلفی مطرح بوده اما آنچه همیشه ثابت بوده شکست است. شکستی که نه در مورد توافق بلکه حتی در زمینه پیشرفت جزئی نیز به چشم می خورد.

به گزارش آسوشیتدپرس، هیچ یک از طرف ها پیشنهاد تازه ای در مقایسه با آنچه آخرین بار در ماه ژوئن در مسکو ارائه شده بود، در اختیار ندارد. از سوی دیگر با توجه به نامه ارسالی ایران به آژانس بین المللی انرژی اتمی مبنی بر نصب سانتریفوژهای بیشتر در سایت غنی سازی نطنز و زمان کوتاه باقی مانده تا اعمال تحریم های جدید آمریکا علیه ایران، شانس توافق اندک به نظر می رسد.

مارک فیزپاتریک، کارشناس منع اشاعه و مقام سابق وزارت خارجه آمریکا بر این باور است کهدر مقایسه با فصل تابستان، شرایط برای هر دو طرف وخیم تر شده است. به گفته وی، با انجام عملیات غنی سازی در سطح گسترده، اینک ایران مقادیر قابل توجهی اورانیوم غنی شده برای تولید سلاح در اختیار دارد و از سوی دیگر از آخرین باری که نشست ایران و 1+5 در سطح عالی برگزار شد، تحریم های بسیار سنگینی علیه جمهوری اسلامی اعمال شده است.

در آستانه اعمال تحریم های جدید آمریکا علیه ایران که واردات هرگونه ارز رایج ناشی از فروش نفت به ایران را ممنوع می کند، درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز ایران 45 درصد کاهش یافته است. از سوی دیگر ارزش ریال در مقایسه با سال گذشته 45 درصد کاهش یافته و این کاهش ارزش در دوره ای 3 ساله به 350 درصد می رسد.

اما باوجود این شرایط ، نشانه ای از تغییر رفتار در مقامات ایرانی مشاهده نمی شود. اسرائیل همچنان تهدید می کند که در صورت شکست مذاکرات به ایران حمله خواهد کرد و به طور حتم آمریکا نیز به این مداخله نظامی وارد می شود.

برای موفقیت دیپلماسی، هر دو طرف باید با فوریت و انعطاف بیشتری در جهت راهکاری بادوارم گام بردارند. دریل کیمبال،  کارشناس انجمن کنترل تسلیحاتی بر این باور است که ایران نمی خواهد به طور حتم سلاح هسته ای تولید کند اما توانایی های هسته ای این کشور در حال توسعه است.  

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10