برای تحریم تهران،خودزنی نکنید

دیپلماسی ایرانی: تحریم هایی که غرب برای تحت فشار قرار دادن ایران - به منظور تعلیق برنامه هسته ای اش-  علیه این کشور وضع کرده ، اقتصاد ایران را به سوی قلمروی ناشناخته ای سوق داده است. رای اکثریت نمایندگان مجلس  به بازگشایی مجدد بحث درباره برنامه کلیدی اقتصادی دولت نشان دهنده وجود شکاف هایی در این برنامه است. این رای گیری درست یک روز بعد از اینکه ریال سقوط بی سابقه ای را در برابر دلار امریکا تجربه کرد انجام شد.علاوه بر این، تحریم صادرات نفت ایران دسترسی این کشور به ارز را محدود کرده است.
قانونگذاران معتقدند که شهروندان عادی از زمانی که ارزش واحد پول ملی تضعیف شده است قادر به همراهی دولت در دور دوم هدفمند کردن یارانه ها نخواهند بود. هدف از برنامه اصلاحات اقتصادی دولت که از سال 2010 آغاز شد این بود که به صورت مرحله ای یارانه های دولتی بر غذا و سوخت را بردارد و در عوض مبلغی نقدی به صورت مستقیم به نبازمندان داده شود. دولت معتقد است اجرای این طرح می تواند سالیانه 100 میلیارد ریالی ذخیره به همراه داشته باشد و کشور را به سوی سیستم کارامدتری سوق دهد.
این اقدام مجلس، همانند از دست دادن دو- سوم ارزش ریال در برابر دلار می تواند یک پیروزی برای تلاش های غرب در تحت فشار قرار دادن ایران از طریق تحریم ها باشد. همچنین می تواند نشانه ای باشد که تحریم های غرب ممکن است باعث اختلال در برنامه های اقتصادی ایران باشد ولی از طریقی که پیش بینی آن بسیار دشوار است.
مهرداد عمادی، تحلیلگر منطقه در موسسه بین المللی بتاماتریکس معتقد است: تحریم ها اغلب اقدامات پر مخاطره ای هستند که می تواند هم برای وضع کنندگان و هم برای هدف تحریمها مشکل ایجاد کند.
ضروری ترین مشکل برای ایران این است که چگونه از سقوط بیشتر ریال در برابر دلار محافظت کند مخصوصا زمانی که تهران به دلیل تحریم ها، دسترسی محدودی به ارز نقدی دارد. سقوط ارزش ریال چندی پیش باعث وقوع مشکلاتی در بازار تهران شد.
استراتژی تهران برای حفظ ارزش ریال در کنار حفاظت از ذخایر ارز کشور، این است که به دسته بندی های مختلف نرخ ارز متفاوتی را ارائه می دهد. وارد کنندگان غذا و دارو می توانند دلار را با نرخ 12260 ریال مبادله کنند. این نرخ برای وارد کنندگان کالاهای اساسی مانند مواد خام صنعتی 25550 ریال است. اما استراتژی تهران این خطر را در پی دارد که  در صورتی که دولت نتواند تعادلی بین همه کسب و کارها برای دسترسی به بهترین نرخ تبادل ارز ایجاد کند، بی ثباتی بیشتری را به همراه آورد. این مساله  می تواند باعث ایجاد فساد و در کنار آن عصبانیت کسانی شود که از این قانون مستثنی شده اند.
تهران به دنبال این است که به شهروندان خود این اطمینان را دهد که در صورت نیاز، اقتصاد ایران می تواند خود کفا باشد. اما ادوارد بل که وضعیت اقتصاد ایران را دنبال می کند معتقد است که این بحث زیاد منطقی نیست. وی می گوید: برخی از مقامات ایرانی می گویند که ایران به هیچ گونه مبادله اقتصادی با شرکای خارجی وابسته نیست؛ اما در واقعیت این نوع سیاست نمی تواند برای طولانی مدت دوام بیاورد و  احتمالا می تواند آسیب های واقعا جدی برای شرایط زندگی مردم عادی در ایران به همراه داشته باشد.
پیش از این به نظر می رسید که ایران برای مقابله با تحریم ها مشکل خواهد داشت اما این مشکلات در مرزهای ایران متوقف نمی ماند. سقوط آزاد ریال موجب شده است که جمعیت زیادی از ایرانی ها برای تبدیل ریال به دلار و یورو حتی با نرخ های گزاف به کشورهای همسایه سفر کنند. در مورد افغانستان هم سقوط ارزش ریال ایران باعث به وجود آمدن مشکل برای تجاری شده است که به طور منظم با ایران مبادله داشته اند.
موضوعی که ممکن است خطرناک تر به نظر بیاید این است که در صورت ادامه چنین وضعیتی احتمال وقوع ناارامی اجتماعی در ایران وجود دارد که وقوع این اتفاق و شیوع آن در سطج منطقه می تواند برای منطقه بی ثبات فعلی خطرناک باشد.

ساختار اصلی تحریم ها بر این مبناست که با اعمال فشار مورد نیاز، ایران را برای گفتگو در مورد برنامه هسته ای اش به پای میز مذاکره بکشاند. با این وجود حتی ممکن است غرب هم در صورتی که فشار بیش از حد بالا رود مشکلاتی را تجربه کند. بل معتقد است: " ایالات متحده و اتحادیه اروپا باید بسیار مراقب باشد که در راه تحریم ایران خود زنی نکنند، زیرا اقتصاد جهانی در حال حاضر نسبت به هرگونه شوک ناشی از تغییر قیمت بسیار حساس و آسیب پذیر باقی مانده است. اگر شما محصولات ایران را به طور کامل از بازار جهانی نفت خارج کنید، این به تنهایی کافی است تا ایالات متحده را به دوران رکود اقتصادی بزرگ بازگرداند و حتی می تواند اثراثی را که ما در اروپا در حال تجربه اش هستیم با آن ترکیب کند.
خطر دیگر این است که فشار بیش از حد بر روی مردم عادی می تواند بازی "چه کسی در قبال درد و رنج مردم عادی مسئول است؟" را بین ایران و غرب آغاز کند. قانم نصیبه، یک کارشناس دیگر معتقد است که تمام این عوامل باعث می شود که سخت بتوان برنده تحریم ها غرب علیه ایران را پیش بینی کرد. وی می گوید: " این بازی قماری برای ایران و غرب است. آشکارا غیر ممکن است که بگوییم چه کسی در چنین چالشی برنده خواهد شد با اینکه اکثر قریب به اتفاق جمعیت یا طرفدار غرب اند یا طرفدار نظام. فکر می کنم تصمیم گیری سختی خواهد بود."