بازی روانی یا آخرین هشدار؟

دیپلماسی ایرانی : گروه متخصصین کمیسیون اروپا معمولا موارد صورت جلسه شورای وزیران خارجه را تعیین می کنند. شورای وزیران خارجه اتحادیه اروپا قرار است که دوشنبه بیست و چهارم مهر تشکیل جلسه دهد و به احتمال بسیار زیاد مفاد مورد نظر گروه متخصصین را مورد تایید و تصویب قرار می د هد. چون وقتی گروه متخصصین موضوعاتی را بررسی و به شورای وزیران پیشنهاد می کنند معمولا مورد مناقشه زیادی قرار نمی گیرد. خصوصا اگر این موضوع در مورد ایران باشد که درباره آن یک نوع همخوانی و اجماع وجود داشته باشد.

موضوع تحریم های جدید اتحادیه اروپا بیشتر شبکه بانکی و صنایع کشور هستند که شامل چند موضوع از جمله گاز طبیعی، صادرات فلزات به ایران و تضمین های کوتاه مدت است. در مورد گاز طبیعی باید گفت مقدار صادرات ایران چندان زیاد نیست. این مقدار کم که به یونان و ایتالیا صادر می شد، اخیرا به دلیل مشکلات پولی و مالی میان ایران و اروپا وجود دارد متوقف شده است. موضوع صادرات فلزات بیشتر صدرو آلومینیوم و گرافیت را در بر می گیرد که اعتقاد اروپایی ها بر این است که این فلزات در انرژی هسته ای و قدرت گرفتن انرژی هسته ای ایران می توانند موثر باشند و به این روند کمک کنند. در بحث تضمین های کوتاه مدت هم باید یادآوری شود که در دوره های قبل، تضمین های بلند مدت و میان مدت مورد توافق اتحادیه قرار گرفت و الان تضمین های کوتاه مدت نیز به آن اضافه شده است. البته اتحادیه نوشته است که این تضمین ها مبالغ خیلی جزئی یا این که مواردی که در خصوص مواد غذایی و دارو و کمک های انسانی است، را شامل نمی شود. اما مورد موافقت قرار گرفته که بیمه این تضمین ها هم متوقف شود. هم چنین سی شرکت ایرانی هم در لیست قرار گرفته اند که هنوز مشخص نیست این سی شرکت کدام اند اما اعتقاد بر این است که این شرکت ها، شرکت های فعال در زمینه مخابرات و انرژی هستند.

لازم به ذکر است که تضمین های گذشته در یازدهم تیر بوده و تضمین های نفتی و هم چنین فراورده های نفتی و نیز انتقال منابع مالی در شبکه های انتقال منابع مالی این فروش ها در شبکه های بین المللی پولی و مالی نیز در همان تاریخ بوده است. این روند تقریبا با امریکایی ها همخوانی داشته و این گزارش هم که به تازگی منتشر شده است تقریبا با وضعیت امریکایی ها همخوانی دارد. اوباما به تازگی دور جدیدی از تحریم ها علیه ایران را امضا کرد. ولی باید توجه داشت که تحریم های اتحادیه اروپا به زعم آن ها روی ایران تاثیر گذاشته و مشکلات ارزی و اقتصادی و برخی مشکلات سیاسی منتج از آن را ناشی از تحریم ها می دانند. طبیعتا در بعضی موارد مقامات ایرانی هم اعلام کرده اند که تحریم ها بی نتیجه نبوده است و حتی مقامات ایرانی واژه های خاصی در مورد تحریم ها به کار برده اند. بنابراین تحریم های جدید اضافه کردن بعضی سیاست ها و فشارهای بین المللی روی ایران است.

به نظر نمی رسد این تحریم ها از نظر کمی قدرت زیادی داشته باشند. اگر این تحریم ها را با تحریم های یازدهم تیر اتحادیه اروپا مقایسه کنیم، این تحریم های جدید چندان تحریم های واکنش داری نیستند. این که سی شرکت به لیست تحریم ها اضافه شدند یا مقدار کمی گاز تحریم شده یا صادرات برخی فلزات به ایران متوقف شود یا برخی از شرکت های ایرانی به ویژه شرکت های خصوصی دیگر نمی توانند تضمین های پولی و مالی بگیرند، نمی تواند تاثیر چندانی در وضعیت فعلی ایران داشته باشد. چرا که به طور مثال اگر شرکت های خصوصی می توانستند برخی اجناس را خریداری کنند، بسیار سخت می توانستند آن ها را به ایران حمل کنند. بنابراین از لحاظ کمی به نظر نمی رسد دردسر چندانی از این باب برای ایران ایجاد شود. اما موضوع اساسی موضوع سیاسی و تبعات روانی این اقدامات است.

در حال حاضر با مطرح شدن تحریم های جدید اتحادیه اروپا، به کشورهای دنیا این گونه القا می شود که اتحادیه اروپا تنبیه های جدیدی برای ایران در نظر گرفته و به مرحله اجرا گذاشته است. درست است که این تحریم ها تاثیر دارند اما آن تاثیری که تصور می شود روی ایران داشته باشد، به جز تاثیرات سیاسی و روانی داخلی ایران و هم چنین تاثیرات خارجی نخواهد بود. طبیعتا اتحادیه اروپا کشورهای دیگر را وادار می کند تا نسبت به ایران با شدت عمل بیشتری موضوعات را پیگیری کنند و در رابطه با مسائل ایران مراعات بیشتری کنند. هم چنین اتحادیه اروپا با این کار به نوعی به ایران تذکر می دهد که کفگیر تحریم ها و برخوردهای غیر خشونت آمیز به ته دیگ رسیده است. دیگر تحریمی برای اعمال وجود ندارد.

بنابراین نتیجه ای که می توان از این تحریم ها گرفت همین دو مسئله است. یعنی در وهله اول تبعات روانی که برای ایران در پی خواهد داشت و دیگری هشدار به ایران. ایران هم در این رابطه موضع گیری کرده و گفته است که در این رابطه مشکلی نخواهد داشت اما از آن طرف هم گفته است که ما حاضر به ادامه مذاکره با گروه 1+5 هستیم. خانم اشتون هم این موضع گیری ایران را مورد مداقه قرار داده است. به نظر می رسد با توجه به گزارشی که آژانس بین المللی انرژی در مورد صادرات نفت ایران داده است، اثرات روانی تحریم ها چه در داخل ایران و چه در خارج در حال آشکار شدن است. مقدار تولید نفت ایران بر اساس این گزارش به کمترین حد خود در بیست و سه سال گذشته به جز در سال انتهایی جنگ رسیده است. صادرات نفت نیز همین وضعیت را دارد. به نظر می رسد این شرایط تا حدی خطرناک است. هزینه های روانی از این بعد حائز اهمیت است که ایران نتواند درآمد لازم را از فروش نفت که تنها کالایی است که ایران می تواند از طریق فروش آن درآمد کسب کند، به دست آورد. این مسئله به آن منجر خواهد شد که در آینده وضعیت اقتصادی، پولی، مالی و تورمی ناشی از آن را بیش از پیش در داخل ایران احساس کنیم./12