تل آویو به دنبال جنگ نیابتی با تهران است

دیپلماسی ایرانی: ریچارد هاس، تحلیلگر زبده امور خاورمیانه و رئیس شورای روابط خارجی آمریکا بر این باور است که بی نتیجه مانده دیپلماسی در قبال ایران، اسرائیلی ها را بر آن داشته تا اقدام نظامی پیشگیرانه علیه برنامه های هسته ای ایران را یک گزینه مناسب قلمداد کنند. هاس در مصاحبه ای که شورای روابط خارجی آمریکا با وی انجام داده، می گوید، ایالات متحده تلاش کرده تا اسرائیل را آرام کند اما هیچ تضمینی وجود ندارد آمریکا بتواند به طور حتم تل آویو را قانع کند. به طور کلی ریچارد هاس عقیده دارد شرایط به گونه های است که در آن انتخاب های روشن و آسان وجود ندارد و ایران مجهز به سلاح هسته ای ریسک اقدام نظامی آمریکا یا اسرائیل را به همراه خواهد داشت که پیامد های آن غیر قابل پیش بینی خواهد بود.

در تابستان جاری، سخن پراکنی های زیادی از سوی بینامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل و ایهود باراک ، وزیر دفاع وی در خصوص اقدام نظامی پیشگیرانه علیه ایران شنیده شد. از آنجایی که دیپلماسی در مورد ایران متوقف شده است، از دیدگاه شما واکنش آمریکا باید چگونه باشد؟

تل آویو هم اکنون نگران برنامه های هسته ای ایران به لحاظ کمی و کیفی است. مذاکرات و اگر بخواهم واژه ای بهتر برای آن پیدا کنم" دیپلماسی" ، تا کنون دستاوردی به همراه نداشته است. به این ترتیب زمانی که با مقامات اسرائیلی ملاقات می کنید، پرسش آنها این نیست که چه کسی پیروز انتخابات 6 نوامبر آمریکا می شود ، بلکه پرسش این است کدام یک از نامزد ها یعنی باراک اوباما یا میت رامنی به انجام اقدام نظامی پیشگیرانه علیه برنامه های هسته ای ایران تمایل دارند.

شما فکر می کنید که اسرائیلی ها می خواهند آمریکا به ایران حمله کند؟

درک من بر این است که اسرائیلی ها ترجیح می دهند ایالات متحده این اقدام را انجام دهد، چرا که بر ظرفیت های نظامی آمریکا واقف هستند. آنها همچنین می دانند در صورتی که آمریکا این اقدام را به جای اسرائیل انجام دهد؛ خصومت های منطقه ای کمتر خواهد بود. اما در عین حال آنها تردید دارد . این در حالی است که بهترین روند برای ایالات متحده این است که از حمله نکردن اسرائیلی ها به ایران اطمینان حاصل کنند. دولت اوباما تا کنون تعداد زیادی از مقامات عالی خود را به اسرائیل فرستاده تا آنها را از طرح های آمریکا آگاه کرده و از اقدام نظامی بازدارند.

برخی کارشناسان می گویند با وجود انتخابات ریاست جمهوری پیش رو، باراک اوباما باید به اسرائیل سفر کند تا مقامات تل آویو را در مورد ایران مطمئن کند. اما از آنجایی که وی در طول دوره ریاست جمهوری خود به اسرائیل سفر نکرده است، برداشت شما از این توصیه چیست؟

چنین سفری با طیفی از برداشت ها و گمانه زنی ها همراه خواهد بود. احساس من این است که چنین سفری انجام نخواهد شد و در واقع در چنین زمانی نباید انجام شود. از سوی دیگر این سفر در بحث امنیت ملی آن هم در میانه تبلیغات انتخاباتی،  نگرش هایی تازه ای را ایجاد خواهد کرد که می توان برداشت سیاسی از آنها داشت. در صورتی که رئیس جمهور به دنبال ارسال پیامی خاص برای اسرائیل یا هر دولت دیگری باشد، می تواند آن را ارسال کند. به همین دلیل است که نمایندگان خود را به اسرائیل فرستاده است. اما آمریکایی ها این احتمال را نیز در نظر می گیرند که در نهایت این امکان وجود دارد اسرائیل پیش از انتخابات اقدام نظامی یکجانبه را علیه ایران انجام دهد. اما در صورتی که این اقدام انجام نشود، احتمال اقدام نظامی آمریکا یا اسرائیل در سال 2013 بیشتر خواهد شد.

نظر شما در مورد اجلاس غیر متعهد ها و تاثیر آن در مورد ایران چیست؟

من هنوز با توجه به فروریختن دیوار برلین بین آلمان شرقی و غربی، درک روشنی از متعهد ها و غیر متعهد ها ندارم.  این اجلاس می تواند پیام اشتباهی را ارسال کند.

آیا امکانی وجود دارد که دبیر کل سازمان ملل بتواند در جریان این اجلاس و سفر به تهران، اقدامی انجام دهد؟

دیپلماسی همیشه در کارت ها قرار ندارد. اما در مورد ایران و برنامه های هسته ای اش همچنان امیدوارم که شانس برای دیپلماسی وجود داشته باشد. اما این راه بسیار دشوار است و دستیابی به راهکاری مذاکره با جمهوری اسلامی نیز مشکل است.

گزینه ها چیست، برخی بر این باورند در صورتی که تضمین هایی در مورد تامین مواد هسته ای مورد نیاز ایران ارائه شود، احتمال توافق وجود دارد؟

اقدامات زیادی وجود دارد که می توان آنها را انجام داد. می توان انواعی از دسترسی را تضمین کرد یا اطمینان داد مواد هسته ای تامین می شود. اما موضوع این است که ایران باید در مورد غنی سازی اورانیوم  محدود شده و ذخایر اورانیوم غنی شده نیز از این کشور خارج شود. در اینجا هدف باید این باشد که اطمینان یابیم ایران مواد و تجهیزات لازم برای تولید سلاح هسته ای را در اختیار ندارد.

به عقیده شما آیا اسرائیلی ها نیز با توجه به تغییرات در کشور های عربی و به خصوص مصر، اندکی تحت فشار قرار گرفته اند؟

باید گفت یک سال و نیم گذشته برای اسرائیلی ها طیفی از رویداد های نگران کننده را به همراه داشته است. اسرائیل تنها با تهدید های ایران مواجه نیست بلکه مرز هایش در سوریه و مصر نیز ناامن است. اوضاع لبنان به هم ریخته است و آینده اردن نیز موجی از تردید ها را برای تل آویو به ارمغان آورده است. همه این نگرانی ها با عدم پیشرفت در جبهه فلسطین ترکیب شده و می توان گفت اوضاع اسرائیل در 18 ماه گذشته وخیم بوده است.

به آغاز صحبت باز گردیم، در صورتی که اسرائیل به ایران حمله کند، واکنش ها چه خواهد بود؟

در صورتی که اسرائیل تصمیم بگیرد به ایران حمله کند، نظر من این است که آمریکا نیز باید موضع خود را مشخص کند و می تواند در این تراژدی مداخله کند. البته این به واکنش ایران نیز بستگی دارد. در واقع این واکنش ایران است که ایالات متحده را به صورت مستقیم وارد بحران می کند یا اینکه از آن جلوگیری می کند.

منبع: شورای روابط خارجی آمریکا/ ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه : چهارشنبه 8 شهریور 1391/ باز انتشار: یکشنبه 12 شهریور 1391