به اسم مذاکره به کام قطعنامه

 فضای جدیدی در روابط ایران و غرب در حال شکل گیری است. به نظر شما برآیند این فضای جدید در مذاکرات آتی هسته ای چه خواهد بود؟

بعد از بازدیدی که هیئت اعزامی آژانس از ایران داشت و نشستی که شورای حکام طی روزهای گذشته برگزار کرد و گزارش آقای آمانو را بررسی کرد، شاهد اعلام آمادگی آقای جلیلی برای مذاکره و استقبال خانم اشتون از این مسئله بودیم. بیانیه ای که خانم اشتون صادر کرده حاکی از آن است که ایران عقلانیت به خرج داده و در صورتی که پیش شرطی برای مذاکرات مطرح نباشد، می توان گفت و گو را شروع کرد. حال آن که باید دید که آیا ایران از پیش شرط های خود عدول کرده و آماده مذاکره بدون پیش شرط هست یا خیر. این آن جوی است که شما از آن سخن می گویید و معتقدید که شرایط برای مذاکره آماده شده است.

با وجود این که ایران حاضر شده است که یک بار دیگر اجازه دسترسی به پارچین را بدهد، باز هم دیده می شود که آقای آمانو نسبت به شرایط بدبینانه می نگرد. به نظر شما با توجه به این بدبینی، امتیاز دادن این چنینی از طرف ایران، چقدر می تواند در ادامه مذاکرات موثر باشد؟
 

این ها همان محدوده ها و خط قرمزهایی است که ایران از ابتدا اعلام کرده بود و حالا گام به گام از آن ها عدول می کند. استدلال ایران این بود که پارچین یک محیط نظامی است. در نتیجه نمی توان درهای این سایت نظامی را به طور کامل به روی این بازرسان باز کرد. بازرسان می توانند برخی از محل ها را با هماهنگی قبلی و توافق مورد بازدید قرار دهند. البته در دو سفری که بازرسان داشتند، رضایت آن ها جلب نشد. حال فرض بر این شده است که ایران اجازه دهد این بازرسان بتوانند به این سایت هم دسترسی داشته باشند. ایران قبلا اظهار می کرد که ممکن است این بازرسان گزارش هایی در مورد شرایط نظامی ایران منتشر کنند و اسرار ایران را فاش کنند. به عبارت دیگر این بیم وجود داشت که بازرسان آژانس اقدامات جاسوسی انجام دهند.

آن ها از همین موضع استفاده می کردند و مطرح می کردند که ایران چیزهایی برای مخفی کردن دارد که حاضر نیست به روی بازرسان آژانس درهای برخی مکان ها را باز کند. این چیزهای مخفی کردنی از نگاه آن ها دستیابی ایران به تسلیحات هسته ای است. شواهد دیگری هم قبلا اقامه می کردند مانند این که ایران دست به تست های موشکی دوربردی زده است که می تواند کلاهک هسته ای را نیز حمل نماید. حال ایران هر چقدر اظهار می دارد که قصد دستیابی به سلاح هسته ای را ندارد، آن ها به دلیل این مسائل نمی پذیرند.

این ها همان نکاتی است که شما می گویید در گزارش های آقای آمانو آمده و در اظهارات دو پهلوی او دیده می شود.

به نظر می رسد در دورانی که ایران همکاری و اعتمادسازی را پیگیری می کرد، اجازه بازدید از همه اماکن را به بازرسان آژانس داده و نهایت همکاری را با آژانس داشته است. چه تضمینی وجود دارد که در صورت پیگیری اعتمادسازی و همکاری، آژانس نخواهد روند پیشین را ادامه دهد؟
 

این سوالی که شما می کنید از زاویه دید ایران و مفروضاتی است که ایران مطرح می کند. از دید گروه 1+5 و آژانس مفروضات مورد اشاره شما محقق نشده است. اگر محقق شده بود، آن ها در گزارش های خود مسائل را به گونه دیگری مطرح می کردند. حتی آقای البرادعی که گفته می شود بیش از آقای آمانو با ایران همراهی داشته است، در گزارش های دو پهلویی که ارائه می کرد، برخی از این ابهامات را ابراز می کرد. الان که همکاری پایین تر آمده، ابهامات بیشتر هم شده است. نتیجه این عدم همکاری، تصویب چهار قطعنامه علیه ایران در شورای امنیت و امنیتی شدن مسئله هسته ای ایران بود.

حال طرف مقابل به دنبال آن است که قطعنامه پنجم را علیه ایران بگیرد و ایران تلاش هایی را صورت می دهد تا بلکه از وقوع چنین اتفاقی جلوگیری نماید. چرا که احساس می کند حرکت به سمت و سویی است که امکان دارد چین و روسیه از ایران جدا شوند. در حرکت های اخیر، چین و روسیه موافق قطعنامه جدیدی علیه ایران نبوده اند ولی تلاش بر این است که شرایط بین المللی به سمتی حرکت کند که چین و روسیه هم نتوانند مقاومت کنند و قطعنامه های جدیدی علیه ایران به تصویب رسد. در این شرایط این قطعنامه های احتمالی می تواند از بحث تحریم فراتر نیز برود. این مسئله را در اظهارات مقامات اروپایی و امریکایی می بینیم که اقدام نظامی علیه ایران را نفی نمی کنند اما شرایط زمانی آن را مساعد نمی دانند و فکر می کنند که باید منتظر زمان دیگری بود.

بنابراین به نظر می رسد تلقی آن ها از این مذاکرات نیز متفاوت است. آن ها تصور می کنند که ایران در حال خرید وقت است. اگر به متن بیانیه خانم اشتون مراجعه کنید می بینید که تلاش دارد این سوال را مطرح کند که در صورت ورود به مذاکرات ایران متعهد به چیست؟ در این فضا با توجه به جو موجود من چندان به نتیجه این مذاکرات خوش بین نیستم.

حتی با وجود همکاری و انعطاف هایی که ایران از خود نشان داده است؟ پارچین مکانی بوده که اجازه دسترسی به آن وجود نداشته است.
 

شما فکر می کنید که ایران واقعا انعطاف نشان می دهد؟یعنی با این فرض اگر اجازه دسترسی به همه ابعاد قضیه داده شود شاید جو را تعدیل کند. اما موضع ایران غیر از بازدید از پارچین مسائل دیگری را نیز در بر می گیرد. آیا ایران از موضع خود درباره غنی سازی اورانیوم عدول می کند؟ به نظر می رسد این پرونده ابعاد مختلفی دارد که این ابعاد نمی توانند تنها به بازدید پارچین منحصر شوند./12