ابزار فشار مسکو به آمريکا چيست؟

ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه حکم توقف اجرای پیمان نیروهای مسلح معمولی در اروپا "سی اف ای" را تا زمانی که کشورهای ناتو اجرای آن با حسن نیت را آغاز نکنند، امضا کرده است.

 در حکم هیچ صحبتی درباره استقرار دفاع ضد موشکی آمریکا در مرزهای روسیه نشده است، اما مسلم است که صحبت دقیقاً درباره همین است. کارشناسان هم اکنون "سی اف ای" را به تاريخ سپرده مى دانند و درباره رقابت جدید تسلیحاتی صحبت می کنند.

مسکو مى گويد دلایل بسیاری برای امتناع روسیه از اجرای این پیمان وجود دارند. "سی اف ای" که در سال 1990 امضا شده بود، محدود کننده انواع، میزان و جایگاه استقرار نیروهای مسلح ناتو و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی  در اروپا بود.

سال 1999 در استامبول کشورهای عضو ناتو و روسیه ویرایش جدید این پیمان را پذیرفتند، اما کشورهای عضو ناتو از تصویب آن امتناع نموده و خروج نیروهای روسیه از گرجستان و پریدنستروویه را مطالبه کردند.

علاوه بر این از سال 1999 کشورهای عضو قرارداد سابق ورشو و سه کشور حاشیه دریای بالتیک (استونی، لتونی و لیتوانی) وارد پیمان ناتو شدند که این شدیداً تعادل نیروها در قاره اروپا را بر هم زد.

 اکنون در رومانی و بلغارستان پایگاه های نظامی جدید آمریکا گشایش می یابند. اما مهمتر از همه این است که واشنگتن آماده استقرار سپر ضد موشکی خود در چک و لهستان می شود.  

آقاى پوتین متوقف کردن اجرای پیمان "سی اف ای" را در ماه آپریل، زمانی که مشخص شد آمریکا از نقشه های خود صرفنظر نمی کند، پیشنهاد داده بود. اما آمریکایی ها پافشاری دارند که استقرار سیستم دفاع ضد موشکی در اروپا تنها برای دفاع در برابر از موشک هایى است که اروپا را تهديد مى کند.  

در این امر، امتناع آمریکا از پیشنهاد روسیه مبنی بر استفاده مشترک از ایستگاه راداری گابال در آذربایجان و متحد سازی رادارهای روسیه و ناتو در یک سیستم واحد اطلاعاتی به روسیه کمک کرد. اما روز 14 جولای، زمانی که دموکرات ها و جمهوری خواهان در سنای آمریکا از برنامه دفاع ضد موشکی حمایت کردند، دست روسیه کاملاً باز شد.

در همان روز دفتر مطبوعاتی کرملین حکم توقف اجرای پیمان نیروهای مسلح معمولی در اروپا را منتشر کرد.

به عقیده کارشناسان، توقف در اجرای پیمان یاد شده، روابط روسیه با غرب را متشنج تر می سازد. به گفته "ویچسلاو نیکونوف" رئیس بنیاد "پولیتیکا"، در صورت استقرار سیستم دفاع ضد موشکی آمریکا در چک و لهستان، کاملاً محتمل است که موشک های روسی اروپا را نشانه بگیرند. اما توقف اجرای "سی اف ای" منجر به افزایش و تقویت نیروهای زمینی در شمال غرب و جنوب روسیه نمی شود.

"ایوان سافرانچوک" مدیر نمایندگی مرکز اطلاعات دفاعی آمریکا در مسکو اظهار داشته "در کل سقف نیروهای مسلح معمولی در اروپا طبق پیمان سی اف ای بیشتر از میزان تسلیحات موجود در کشورهای عضو آن است. همچنین این پیمان ارتباطی به خارج ساختن پایگاه های روسیه از گرجستان و پریدنستروویه ندارد. نتیجه تنها این خواهد بود که روسیه درباره برگزاری مانورها و جابجایی نیروهای خود به شرکای غربی اطلاعی نخواهد داد".

کارشناسان اتفاق نظر دارند که "سی اف ای" دیگر به ابدیت پیوسته است. نیکونوف خاطر نشان داشت: "عجیب است قراردادی را رعایت کرد که هیچ کس آن را اجرا نمی کند".

یک دلیل دیگر، افزایش بودجه نظامی روسیه، آمریکا و کشورهای اروپای شرقی است. سافرانچوک مى گويد من ترجیح می دهم درباره رقابت سیاسی تسلیحاتی صحبتی نکنم، اما رقابت فنی مدت بسیاری است که راه افتاده است. از سال 1999 بودجه نظامی روسیه بیش از سه برابر شده و ارتش بطور گسترده تجدید قوا می شود.

علیرغم تمامی این ها، روسیه برای شرکای خود زمانی برای چانه زنی باقی می گذارد. اعتبار پیمان "سی اف ای" و توافقنامه های مرتبط بدان، پس از گذشت 150 روز از زمانی که نگهدارندگان قراردادهای بین المللی رسماً اطلاع بیابند، متوقف خواهد شد.