او چک سفید امضا نخواهد داد
راه دشوار نتانیاهو با ترامپ
نویسنده: جَمی دتمر Jamie Dettmer، دبیر بخش دیدگاه در پولیتیکو- اروپا
دیپلماسی ایرانی: نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو امیدوار است مقامات ایران از توطئه های قتل علیه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده به پشیمانی برسند.
اف‌بی‌آی دو طرح از این دست را که توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی حمایت می‌شدند، در هفته‌های پیش از روز انتخابات آمریکا کشف کرد. اگرچه این طرح‌ها در ماهیت خود ناشیانه بودند اما نتانیاهو در پی آن است که این توطئه‌ها را به گونه‌ای برجسته کند که ترامپ را به حمایت از هدفش در تحقیر رهبران مذهبی تهران ترغیب کند.
با وجود وعده ترامپ پس از انتخابات برای توقف جنگ‌های کنونی در سراسر جهان، نتانیاهو امیدوار است که آزادی عملی بیشتر از دوران جو بایدن به دست آورد و کمتر از راه حل دو کشوری، درخواست برنامه‌های روز بعد برای غزه یا تهدید به قطع کمک‌های نظامی سخن گفته شود. اگر کامالا هریس، معاون رئیس‌جمهوری در کاخ سفید بود، همه اینها بخشی از بسته‌ی حمایتی اش از اسرائیل بود؛ به همین دلیل است که رهبر اسرائیل حمایت خود از ترامپ را به روشنی نشان داد.
نَداو اشتراوخلر Nadav Shtrauchler، یک راهبردگر انتخاباتی پیشینِ نخست‌وزیر اسرائیل، می گوید: «البته، ما نمی‌دانیم ترامپ چه خواهد کرد، اما یک چیز را باید درک کرد: نتانیاهو، ترامپ را بیشتر از کامالا هریس می‌خواست."
اما به دست آوردن تأیید ترامپ برای هر آنچه نتانیاهو ممکن است بخواهد، می‌تواند دشوارتر از حد انتظار باشد. ترامپ شرط و شروطی خواهد گذاشت، به رغم ادعای نتانیاهو در روز یکشنبه که او و ترامپ در مورد تهدید ایران «کاملا هم نظر» هستند.
نتانیاهو یکی از نخستین رهبران خارجی بود که به ترامپ با آنچه «بزرگترین بازگشت تاریخ» نامید، تبریک گفت. او در شبکه‌ی اجتماعی X نوشت: «بازگشت تاریخی شما به کاخ سفید، آغازی تازه برای آمریکا و تعهدی قدرتمند به اتحاد بزرگ میان اسرائیل و آمریکا به ارمغان می‌آورد. این یک پیروزی بزرگ است!»
این تجلیل سریع و پرشور بخشی از تکاپویی چندماهه برای بازگرداندن اعتماد رئیس‌جمهوری منتخب به نتانیاهو است، آن هم پس از آنکه نتانیاهو در سال ۲۰۲۰ او را خشمگین کرد. در آن زمان، ترامپ گلایه کرده بود که نتانیاهو اولین رهبر خارجی بود که به بایدن تبریک گفت، در حالی که ترامپ همچنان نتایج انتخابات را مورد مناقشه قرار می‌داد. ترامپ به تلخی گفت: «نتانیاهو می‌توانست سکوت کند.»
بنابراین، در هفته‌های اخیر، نتانیاهو با تماس‌های تلفنی و درخواست مشاوره از ترامپ به طور جدی او را مورد توجه قرار داده است؛ موضوعی که ترامپ در طول کارزار انتخاباتی خود از آن به عنوان یک افتخار یاد کرد. در ماه ژوئیه نیز، او چندین بار در سخنرانی خود در کنگره‌ی آمریکا از ترامپ تمجید کرد و حتی نامی از کامالا هریس نبرد؛ امری که اعتراض دموکرات‌ها را باعث شد، چرا که به نظر می‌رسید نتانیاهو به نوعی برای رقیب هریس تبلیغ می‌کند و تماماً در مسیر حمایت از جنبش «مگا» قرار گرفته است.
نتانیاهو اکنون بر این باور است که فرصتی کم‌نظیر در اختیار دارد تا به یک «پیروزی کامل» در برابر دشمنان اسرائیل دست یابد و امنیتی پایدار برای دهه‌های آینده برقرار کند.
با این حال، ممکن است همه این تلاش‌ها برای کسب حمایت ترامپ برای هدف قرار دادن رهبران ایران یا تلاش برای فروپاشی نظام در تهران کافی نباشد. یکی از لابی‌گران واشنگتن، به شرط ناشناس بودن، گفت: «ترامپ هنوز هم طرفدار نتانیاهو نیست.»
نتانیاهو هنوز دقیقاً به نقطه‌ای نرسیده که بتواند همه خواسته‌هایش را برآورده کند. ترامپ به او یک چک سفید امضا نخواهد داد. اگر او چنین انتظاری دارد، فکر می‌کنم سرخورده خواهد شد و باید رویکردش را دوباره تنظیم کند، چراکه ترامپ به همان اندازه که می‌خواهد جنگ در اوکراین پایان یابد، خواهان پایان جنگ در خاورمیانه نیز هست.
با این حال، نتانیاهو نسبت به گذشته، جسورتر شده و به فکر بازآرایی کل منطقه است؛ دقیقاً در تضاد با هدف دولت بایدن که بارها بر کاهش جنگ در غزه تأکید داشته، نگرانی‌های انسانی را مطرح کرده و از گسترش عملیات به لبنان مضطرب شده است.
نتانیاهو بر این باور است که اکنون فرصتی کم‌نظیر دارد تا به یک «پیروزی کامل» در برابر دشمنان اسرائیل دست یابد و محیطی امن برای دهه‌های آینده فراهم کند. این به معنای ادامه عملیات در غزه برای ریشه‌کن کردن حماس، تعقیب حزب‌الله تا ریشه‌کن شدن از لبنان و نیز هدف قرار دادن دشمن اصلی یعنی ایران است.
اگرچه این اقدامات ممکن است باعث شود نتانیاهو در چشم اسرائیلی هایی که او را مسئول کوتاهی‌های امنیتی منجر به حمله ۷ اکتبر حماس می‌دانند، اعتبار خود را باز یابد، اکنون چالش او این است که ترامپ را نسبت به راهبرد بزرگ خود متقاعد کند و اینکه چگونه این برنامه را می‌توان بدون درگیر کردن ایالات متحده در یک «جنگ ابدی» به سرانجام رساند.
ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری خود در برابر شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران موضعی سرسخت اتخاذ کرد و البته در عمل تردیدی به خود راه نداد؛ همان‌طور که با ترور قاسم سلیمانی، ژنرال نامدار ایرانی نشان داد. او همچنین درباره اینکه اسرائیل در حمله تلافی‌جویانه ماه گذشته، چه سایت هایی را باید هدف قرار دهد، دیدگاه متفاوتی از بایدن داشت؛ به‌ویژه درباره برنامه هسته‌ای ایران. او در یک گردهمایی انتخاباتی در کارولینای شمالی گفت: «آیا این همان چیزی نیست که باید بزنید؟ منظورم این است که این بزرگترین خطری است که داریم؛ سلاح‌های هسته‌ای. اول هسته‌ای را بزنید و بعداً به بقیه بپردازید.»
با این حال، نتانیاهو باید در برخورد با ترامپ محتاط باشد و خود او هم به این موضوع واقف است. به گفته یک مقام آگاه از تفکرات نخست‌وزیر اسرائیل که به شرط ناشناس ماندن صحبت کرد: «هیچ توهمی وجود ندارد که ترامپ اجازه خواهد داد اسرائیل در همه جا با دست باز عمل کند. نتانیاهو و مشاورانش می‌دانند که به زودی فشار برای برقراری آتش‌بس آغاز خواهد شد؛ به طور خاص، مثلاً در لبنان، جایی که پیشرفت زیادی علیه حزب‌الله حاصل شده و رسیدن به آتش‌بس آسان‌تر خواهد بود.» وی می گوید: «ترامپ انتظار دارد که به زودی آتش‌بسی در لبنان برقرار شود؛ حتی پیش از مراسم تحلیف و اسرائیل هم به این سمت حرکت خواهد کرد.»
این هفته، ران درمر، وزیر امور راهبردی اسرائیل و یکی از دستیاران مورد اعتماد نتانیاهو، با آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، دیدار کرد تا گزینه‌های آتش‌بس در لبنان را بررسی کنند.
نتانیاهو همچنین می‌داند که ترامپ هنوز به او بی‌اعتمادی هایی دارد. او و مشاورانش به خوبی از تردیدهایی که برخی از اعضای جریان مگا درباره ماجراجویی‌های بلندمدتی دارند که ممکن است پای واشنگتن را به این مسأله باز کند – مانند نابودی تأسیسات هسته‌ای ایران که قطعاً چنین پیامدی خواهد داشت – آگاه هستند. این افراد شکاک معاون رئیس‌جمهوری منتخب، جی‌دی ونس را نیز شامل می‌شود، که بدبینی‌اش نسبت به درگیری‌های خارجی به زمان حضورش به عنوان تفنگدار دریایی در عراق بازمی‌گردد چراکه او پس از خدمت نظامی، به شدت از جنگ‌های ناموفق آمریکا در این منطقه سرخورده شد.
ماه گذشته، وقتی از ونس درباره خاورمیانه و اینکه آیا آمریکا باید علیه ایران وارد جنگ شود یا نه، پرسیده شد، او هشدار داد که منافع آمریکا و اسرائیل همیشه با هم منطبق نخواهد بود: «منافع ما تا حد زیادی در این است که وارد جنگ با ایران نشویم. این یک انحراف بزرگ از منافع خواهد بود و برای کشور ما به شدت هزینه ساز خواهد شد»، او گفت و پیشنهاد کرد که اسرائیل و کشورهای عربی خلیج فارس باید «وزنه‌ی متقابل ایران باشند.»
داشتن حضوری کمتر در خاورمیانه موضوعی است که دیگرانی که برای نقش‌های امنیت ملی در دولت آینده ترامپ مطرح هستند نیز بر آن تأکید کرده‌اند، آنها می‌خواهند تمرکز بر چین باشد.
البریج کُلبی Elbridge Colby، که برخی در واشنگتن معتقدند برای سمت معاون وزیر دفاع یا احتمالاً معاون مشاور امنیت ملی در نظر گرفته شده است، تابستان امسال در مصاحبه‌ای با پولیتیکو گفت که آمریکا «باید حضوری محدودتر در خاورمیانه داشته باشد.» او افزود: «اگر منابع خود را در درگیری‌های فرعی به هدر دهیم، اشتباه خواهد بود.»
ترامپ از سوی سعودی‌ها و اماراتی‌ها نیز با فشارهای متقابل مواجه خواهد شد. اگرچه این کشورها خوشحالند که ایران تضعیف شود و نفوذش کاهش یابد اما هیچ علاقه‌ای به شعله‌ور شدن منطقه ندارند. ایران همچنین به دنبال آشتی با همسایگان خود در خلیج فارس بوده است و آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر معظم ایران سال گذشته عادی‌سازی روابط با عربستان سعودی را تأیید کرد.
واکنش همسایگان ایران در خلیج فارس نیز در همین راستا بوده است: سعودی‌ها از نخستین کشورهایی بودند که حملات هوایی اسرائیل به ایران را محکوم کردند و محمد بن سلمان، حاکم سعودی، به صراحت اعلام کرده که تا زمانی که جنگ در غزه پایان نیابد و گام‌های جدی برای حل مناقشه اسرائیل و فلسطین برداشته نشود، امکان عادی‌سازی روابط با اسرائیل وجود ندارد. آنچه اوضاع را پیچیده‌تر خواهد کرد، احتمالاً امتیازی است که نتانیاهو از ترامپ به دست خواهد آورد؛ یعنی عدم مخالفت با گسترش شهرک‌سازی‌های اسرائیلی در کرانه باختری.
عزم ترامپ برای «توقف جنگ‌ها» چالشی جدی برای نتانیاهو ایجاد می‌کند.
منبع: پولتیکو / تحریریه دیپلماسی ایرانی/۱۱
نظر شما :