تله انفجاری فیلادلفیا

دیپلماسی ایرانی: گذرگاه فیلادلفیا به بخش مهمی از مذاکرات جاری تحت میانجیگری مصر، قطر و ایالات متحده برای آتش بس در نوار غزه تبدیل شده است. بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل تاکید دارد که اسرائیل از کریدور مرزی بین غزه و مصر عقب نشینی نخواهد کرد.

در همین حال، حماس بر عقب نشینی کامل اسرائیل اصرار دارد و با توجه به اینکه این گذرگاه یک منطقه حائل بر اساس معاهده صلح امضا شده بین مصر و اسرائیل در سال 1979 است، فشار راهبردی بر مصری ها وارد می کند.

با نزدیک شدن به 7 اکتبر، اولین سالگرد عملیات توفان الاقصی، به نظر می رسد که مذاکرات به دلیل حل نشدن موضوع گذرگاه فیلادلفیا – به طول 14 کیلومتر و عرض 100 متر – با چالش رو به رو شده است.

جزئیات طرح جدید فیلادلفیا شیطنت آمیز و نشان دهنده یک تله انفجاری است که می تواند هر لحظه منفجر شود. این مساله مذاکرات را به خطر می اندازد و واقعیت جدیدی را بر مرز تحمیل می کند، که ممکن است پیامدهای جدی برای امنیت مصر داشته باشد زیرا نتانیاهو اصرار دارد مصر را تحت کنترل خود نگه دارد.

پیشنهاد و نقشه ای که توسط کابینه امنیتی اسرائیل تصویب شد و تنها یوآو گالانت وزیر جنگ اسرائیل به آن رای منفی داد که همین مسئله شکاف بین او و نتانیاهو ا به دنبال داشت.

به طور کلی امکان جابه‌جایی ارتش اسرائیل در طول گذرگاه در صورت لزوم از طریق نقاط عملیاتی، برج های دیده بانی، نیروهای مسلح سنگین و پوشش هوایی نشان دهنده فشار نه تنها بر گروه های مقاومت فلسطین، بلکه بر ارتش مصر نیز هستند.این ناقض منطقه حائل بین مصر و اسرائیل است که در توافقنامه کمپ دیوید بر آن توافق شده است.

خوانش اولیه این پیشنهاد نشان می‌دهد که نتانیاهو می‌خواهد با کنترل گذرگاه فیلادلفیا، جلوگیری از هرگونه نفوذ از طریق تونل‌های مرزی زیرزمینی را بگیرد و با خلع سلاح این منطقه، گروه‌های فلسطینی را محاصره کند و کنترل نوار غزه را از جنوب تشدید کند. او همچنین می خواهد محور نتزاریم در وسط نوار غزه را کنترل کند تا مانع احیای توانایی های حماس شود.

طرح اسرائیل به تفاهمات توافقنامه فیلادلفیا ، به عنوان یک ضمیمه امنیتی به توافقنامه کمپ دیوید، که در سال 2005 توسط اسرائیل با مصر امضا شد نادیده می‌گیرد. این توافق پس از آن حاصل شد که کنست(پارلمان) اسرائیل در سال 2004 با خروج تمام نیروهای اسرائیلی از نوار غزه موافقت کرد، تصمیمی که در اوت 2005 اجرایی شد.

این ممکن است به سخت‌تر شدن موضع قاهره در مذاکراتی منجر شود که ماه‌هاست ادامه دارد.

به گزارش وب سایت آمریکایی اکسیوس، مقامات مصری این طرح را رد کرده و به آمریکا و اسرائیل اطلاع داده اند که نقشه ای که ارائه شده امکان پذیر نیست. چند روز پیش، کانال خبری قاهره، که به سازمان اطلاعات مصر نزدیک است، به نقل از یک منبع بلندپایه اعلام کرد که مصر هیچ گونه حضور اسرائیل در گذرگاه رفح یا گذرگاه فیلادلفیا را، که ارتش اسرائیل در ماه مه بخشی از آن اشغال کرده بود، نخواهد پذیرفت.

محمد جمال، کارشناس سیاسی در امور فلسطین می گوید که تصمیم به ماندن در گذرگاه و تهیه نقشه حضور نیروهای اسرائیلی به همراه تصمیم برای تعیین فرماندار نظامی اسرائیل برای باریکه، به بهانه نظارت بر امور بشردوستانه، چند چیز را نشان می دهد: دولت اشغالگر آماده است برای مدت طولانی در غزه بماند. قصد دارد تا هرگونه توافق آتش بس را برهم بزند. می خواهد از مبادله زندانیان جلوگیری و واقعیت جدیدی را بر مصر تحمیل کند.

اگر نتانیاهو در دستیابی به این اهداف موفق شود، مصر باید تسلیم واقعیت جدید در زمین شود و منطقه ای را که در امتداد مرزهای خود در دست اسرائیل ببیند. مصر ممکن است گرفتار درگیری های مرزی شود و این کشور را در آینده وارد درگیری کند، به ویژه اینکه مقاومت فلسطین نیروهای اشغالگر را در گذرگاه فیلادلفیا هدف قرار خواهد داد.

موضع ضعیف مصر از آغاز جنگ غزه و رضایت ضمنی برای ریشه کنی حماس، که قاهره آن را بخشی از اخوان المسلمین می داند و آن را به عنوان یک سازمان تروریستی طبقه بندی می کند، نتانیاهو را تشویق کرد تا برای ایجاد واقعیتی جدید در رفح و گذرگاه تلاش کند.

روزنامه‌های اسرائیلی گزارش دادند که مصر و امارات با مشارکت در نیروهای حافظ صلح غزه، به عنوان بخشی از ترتیبات «روز بعد»، در صورتی که تشکیلات خودگردان فلسطین از آنها درخواست کند، موافقت خواهند کرد. این همزمان شد با مذاکرات هیئتی از موساد با مقامات اطلاعاتی مصر در شهر العالمین در 5 اوت و سفر محمد بن زاید رئیس امارات به العالمین برای دیدار با همتای مصری خود عبدالفتاح السیسی.

با توجه به رویکرد حیله گرانه نتانیاهو، که مذاکرات آتش بس را به نقطه اول بازگردانده است، گزینه های جایگزین محدود هستند. او حتی مصری ها را هم درگیر پیچیدگی های پیشنهاد گذرگاه فیلادلفیا کرده است که منجر به وضعیتی ناآرام می شود.

ممکن است به نظر برسد که حضور اسرائیل در گذرگاه به نفع تل آویو خواهد بود، اما هزینه بالای تامین امنیت آن و میزان خسارات مورد انتظار، حاکی از آن است که به یک نقطه داغ و شاید حتی یک باتلاق برای اشغال تبدیل شود.

بر اساس گفته‌های محقق سیاسی، عمرو المصری، راهکارهای ممکن که مصر می‌تواند برای برخورد قاطع با اسرائیل به کار گیرد شامل اقدام‌های دیپلماتیک و نظامی است. این اقدامات می‌تواند شامل توقف هماهنگی‌های امنیتی با اشغالگران، متوقف کردن روند عادی‌سازی روابط بین دو کشور، فراخواندن سفیر مصر از تل‌آویو و مراجعه به دادگاه‌های بین‌المللی برای متهم کردن اشغالگران به نقض توافق‌نامه‌های کمپ دیوید باشد. این اقدامات ممکن است نتانیاهو را مجبور به عقب‌نشینی از پیشنهاد جنجالی خود در خصوص غزه کند.

با این حال، ناظران احتمال این را که دولت السیسی پیشنهاد را تأیید کند و با حمایت ایالات متحده و شاید امارات با آن سازگار شود را منتفی نمی دانند. ناظران بر این باورند که السیسی می تواند در قبال دریافت امتیازات محرمانه‌ از جمله امتیازات نظامی، اقتصادی و هماهنگی امنیتی و اطلاعاتی در بالاترین سطح برای مدیریت گذرگاه با آن موافقت کند. چنین توافقی ممکن است با منافع هر دو طرف ،حتی به‌طور موقت، همخوانی داشته باشد به شرطی که تل‌آویو متعهد شود پس از پایان ماموریتش در غزه از گذرگاه خارج شود.

یدیعوت آحارونوت روز دوشنبه به نقل از نتانیاهو نوشت که واشنگتن و قاهره با پیشنهاد او موافقت کردند، که گالانت در پاسخ گفت که این در اختیار آنها نیست بلکه در اختیار یحیی سنوار، رئیس دفتر سیاسی حماس است.

البته گزینه های دیگری نیز در حال بررسی است که شامل پیشنهاد آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده است که در صورت خروج کامل اسرائیل از گذرگاه رفح، تنها نیروهای بین المللی در گذرگاه فیلادلفیا به مدت شش ماه حضور خواهند داشت و نیروهای آمریکایی و فلسطینی وابسته به تشکیلات خودگردان فلسطین در گذرگاه رفح حضور خواهند داشت.

در هر صورت اسرائیل می خواهد مردم غزه را بین گذرگاه فیلادلفیا و محور نتزاریم به دام بیندازد و با کنترل تنها مرز زمینی با مصر، آنها را به طور کامل محاصره کندکه این ممکن است خطرات ژئوپلیتیکی و پیامدهای وخیم در پی داشته باشد.

منبع: میدل ایست مانیتور / تحریریه دیپلماسی ایرانی/۱۱