اسرائیل پاسخ ایران را می‌دهد؟

دیپلماسی ایرانی: فارغ از نکاتی که می توان در تبیین ویژگی‌ها و نیز برتری‌های پاسخ ایران به اسرائیل مطرح کرد، بررسی تأثیرات و تبعات بعدی این حمله نیز در بحث‌های کارشناسی وجود داشت. همچنانی که اشاره شد پس از حمله بامداد یکشنبه ایران به اسرائیل اکنون کلیدی‌ترین سؤال این است که تل‌آویو چه واکنشی از خود نشان خواهد داد و آیا نتانیاهو دست به اقدام و حمله متقابل خواهد زد یا خیر؟ این سؤالی است که محسن فایضی در گفت‌وگو با «شرق»، «بر این باور است که، نه می‌توان به شکل قاطعانه گفت اسرائیل حمله متقابلی را در دستور کار قرار خواهد داد و نه صددرصد می‌توان عنوان داشت که اسرائیل از حمله به ایران صرف‌نظر خواهد کرد».

این تحلیلگر ارشد حوزه خاورمیانه، پارامتر تعیین‌کننده برای تعیین و ترسیم سطح و شدت واکنش احتمالی اسرائیل به حمله ایران را خروجی نشست شورای امنیت و همچنین میزان همکاری آمریکا و دیگر کشورهای حامی برای حمله متقابل تل‌آویو و از همه مهم‌‌تر شدت انتقادات اعضای کنست، رسانه‌ها و جریان اوپوزیسیون در اسرائیل علیه نتانیاهو پس از حمله بامداد یکشنبه ایران می‌داند. با این وجود فایضی، حمله سریع و مستقیم اسرائیل به ایران طی ۲۴ ساعت یا ۴۸ ساعت آینده را سناریویی دور از واقعیت تعبیر می‌کند و تاکید دارد که اگر به هر دلیلی اسرائیل به دنبال پاسخ متقابل باشد، احتیاط‌هایی را هم در این را هم مدنظر قرار می‌دهد. هرچند که به گفته‌اش، احتمالا بخشی از مقامات اسرائیل حمله متقابل به ایران را در این شرایط که تل‌آویوی درگیر جنگ غزه است را مفید ارزیابی نمی‌کنند.

پیرو این نکته، یوسی کوهن، رئیس سابق موساد تأکید کرد، «من توصیه نمی‌کنم که به حمله ایران پاسخ بدهیم. نباید پیمانی را که در کنار ما در مقابل حمله ایران ایستاد، از دست بدهیم. «بنیامین نتانیاهو هم در اولین واکنش به این حمله ایران لحنی محتاطانه داشت و طی پیامی در صفحه شخصی خود در ایکس (توییتر سابق) صرفا به نوشتن این جمله بسنده کرد که، «ما (عملیات موشکی و پهپادی ایران) را رهگیری و دفع کردیم». این کارشناس ارشد مسائل اسرائیل در ادامه تحلیلش به جریان غالب رسانه‌های عبری زبان پس از حمله ایران هم اشاره دارد که از دید وی در این جریان رسانه‌ای عبری زبان سعی شده که شدت و تأثیر پاسخ تهران را کمرنگ جلوه دهند. به همین دلیل فایضی این باور را دارد که اگرچه حمله ایران تمام راهبردهای امنیتی و نظامی اسرائیل را به شکل جدی تحت‌الشعاع قرار داده است اما این واکنش به سرعت و به شکل مستقیم، حداقل طی ۴۸ تا ۷۲ ساعت آینده صورت نخواهد گرفت. ذیل همین ارزیابی، مفسر حوزه بین‌الملل، موضع‌گیری مقامات اسرائیل از نتانیاهو گرفته تا بنی گانس و یواف گالانت را هم مدنظر خود قرار می‌دهد و در تحلیلی دیگر خاطرنشان می‌کند که چون این مقامات مذکور به شکل صریح و مستقیم روی کلید واژه‌هایی مانند انتقام و یا حمله متقابل مانور نمی‌دهند، لذا پاسخ متقابل و البته فوری روی میز کابینه بی بی نیست.

تحلیلگر ارشد مسائل غرب آسیا همزمان این احتمال را می‌دهد که پاسخ مدنظر تل‌آویو به اشکال دیگر متفاوتی صورت بگیرد تا از واردشدن به سلسله کنش‌ها و واکنش‌ها بین دو طرف (ایران و اسرائیل) اجتناب شود. چرا که از منظر این کارشناس اکنون اسرائیل به شکل جدی تمرکز خود را روی جنگ غزه و حمله به رفح گذاشته است. در نتیجه توان تقسیم نیروی خود برای حمله متقابل با ایران و به دنبالش پذیرش پاسخ صریح‌تر، قاطع‌تر، شدیدتر و محکم‌تر تهران را ندارد.

محسن فایضی در ادامه گپ و گفت خود با «شرق» این نکته را هم مد نظر قرار می‌دهد که اگرچه سیاست بنیامین نتانیاهو در شرایط کنونی برای فرار از برکناری و خداحافظی از عالم سیاست و قدرت، ایجاد یک جنگ منطقه‌ای و درگیری مستقیم با ایران است، اما وی یادآور می‌شود که نخست‌وزیر اسرائیل انتظار این سطح از پاسخ گسترده و وسیع تهران را نداشت. وقتی که تهران با ۳۳۱ پهپاد، موشک کروز و موشک زمین به زمین به اسرائیل حمله می‌کند، تمام معادلاتی که توسط نتانیاهو برای جنگ با ایران چیده شده بود به هم خورده است. لذا این کارشناس تصور می‌کند که نتانیاهو در اتخاذ تصمیم برای حمله متقابل و مستقیم به خاک ایران تردیدهای جدی پیدا کرده است. البته این مفسر ارشد حوزه اسرائیل متذکر می‌شود که، «اگر در یک سناریوی بدبینانه، نتانیاهو به هر دلیلی بخواهد حمله مستقیمی به خاک ایران داشته باشد و آنگونه که تهران گفته است، حمله شدیدتر و گسترده‌تری را در دستور کار قرار دهد، آن زمان خاورمیانه به تعبیر فایضی وارد یک تونل یا دالان وحشت خواهد شد که ترسیم و ارزیابی تحولات آن بسیار پیچیده و دشوار خواهد بود و عملا، غرب آسیا آتش یک جنگ گسترده را تجربه خواهد کرد».

نکته مهم‌تری که از دریچه نگاه تحلیلگر ارشد مسائل اسرائیل مهم ارزیابی می‌شود، سایه سنگین انتقادات به نتانیاهو به واسطه عدم تعیین تکلیف اسرایی است که در دست حماس و دیگر گروه‌های فلسطینی قرار دارد. این نکته برای محسن فایضی از آن درجه اهمیت برخوردار است که به گفته او، «حتی اگر نتانیاهو به دنبال تصمیم انتحاری یعنی حمله مستقیم به ایران باشد و حتی همزمان با آن جنگی تمام‌عیار و گسترده را با حزب‌الله در جنوب لبنان کلید بزند، باز پاسخی به انتقادات جاری در سرزمین‌های اشغالی نخواهد بود. چرا که اکنون محور اعتراضات به نخست‌وزیر اسرائیل ناظر به عدم تعیین تکلیف مذاکرات با حماس و آزادی اسرا است. به همین دلیل این تحلیلکر تصریح می‌کند که، «نه حمله اسرائیل به ایران و نه حمله به حزب الله در جنوب لبنان نمی‌تواند نتانیاهو را از شرایط کنونی خلاص کند و در این بین پاسخ گسترده و بی‌سابقه ایران در بامداد یکشنبه تنها شدت اعتراضات حال حاضر علیه نتانیاهو را صد چندان خواهد کرد»./شرق