موج ضدآمریکایی

حسین فاطمی، روزنامه نگار

دیپلماسی ایرانی: پس از چند ماه از کشتار در غزه و تداوم جنایت‌های رژیم صهیونیستی شاهد ایالات متحده بار دیگر پیش‌نویس قطعنامه جدید از سوی الجزایر به شورای امنیت را وتو کرد. این در حالی است که ایالات متحده به عنوان اصلی ترین صحنه گردان جنگ در غزه پیشتر هم به کررات اقدام به وتوی قطعنامه‌ها در شورای امنیت کرده است. واشنگتن به موازات آنکه طرف مدعی تلاش برای توقف جنگ در غزه تلاش است، در عمل نه تنها اجازه ارسال کمک‌ها به ساکنان این باریکه را نمی دهد غزه برسد، بلکه طی پنج ماه اخیر بی سابقه ترین حمایت تسلیحاتی و لجستیکی از رژیم صهیونیستی را به اجرا درآورده است. 

با اینحال وتوی مجدد قطعنامه از جانب آمریکا موجی از واکنش های تند را به دنبال داشت. در همین باره به گزارش شبکه تلویزیونی المیادین، حماس طی در بیانیه‌ای اعلام کرد که اقدام دولت جو بایدن رئیس جمهور آمریکا برای وتوی پیش نویس قطعنامه الجزایر در شورای امنیت، که خواستار آتش بس فوری انسان دوستانه و توقف کوچ اجباری فلسطینی‌ها بوده است، را به شدت محکوم می‌کند. حماس افزود: ما به شکست کشاندن این قطعنامه از سوی آمریکا را به منزله متوقف کردن اراده بین المللی به نفع برنامه‌های رژیم نازیسم اشغالگر با هدف کشتار و آواره کردن بیشتر مردم فلسطین می‌دانیم. در این بیانیه آمده است که جو بایدن و دولت او مسئولیت مستقیم مانع تراشی در روند صدور قطعنامه برای توقف تجاوزگزی به غزه را بر عهده دارند. این وتو، چراغ سبزی است برای اشغالگران به منظور ارتکاب کشتار‌های بیشتر و قتل عام مردم بی دفاع ما از طریق بمباران و گرسنگی، و همچنین مشارکت مستقیم در جنگ نابودی علیه کودکان و غیرنظامیان بی دفاع در نوار غزه است.

محمد الهندی از مسئولان جنبش جهاد اسلامی فلسطین نیز گفت که، اسرائیل در حال نسل کشی است و هیچ کس آن را پاسخگو نمی‌کند. هیچ مقصدی برای غیرنظامیان وجود ندارد و آنها در همه جا در معرض گرسنگی قرار دارند. الهندی تاکید کرد: واشنگتن مسئولیت تامین مالی و حمایت سیاسی و تسلیحاتی از اسرائیل را بر عهده دارد. وی گفت: رژیم صهیونیستی از چارچوب توافق پاریس عقب نشینی کرد در حالی که مقاومت پاسخ خود را ارائه کرده بود. ریاض منصور، نماینده فلسطین در سازمان ملل متحد هم وتوی قطعنامه آتش‌بس در غزه توسط آمریکا را محکوم کرد و آن را اقدامی «کاملاً بی‌ملاحظه و خطرناک» توصیف کرد. وی ادامه داد که این وتو نمونه دیگری از حمایت آمریکا از اسرائیل و ممانعت از پاسخگویی رژیم صهیونیستی برای جنگ علیه غزه است. منصور در سخنانی در شورای امنیت گفت: پیام این وتو این است که اسراییل می‌تواند به قتل عام مردم غزه ادامه دهد.

-    واکنش های منطقه ای

در سطح منطقه هم وزارت امورخارجه عربستان، قطر، مصر هم وتوی قطعنامه پیشنهادی الجزایر برای برقراری آتش‌بس در غزه توسط آمریکا را محکوم کردند. وزارت امور خارجه عربستان سه‌شنبه شب طی بیانیه اعلام کرد که شورای امنیت سازمان ملل متحد باید به وظیفه ی خود عمل کند. به گزارش ایرنا و به نقل از شبکه العربیه، وزارت امورخارجه عربستان با ابراز تأسف نسبت به وتوی این قطعنامه که خواستار توقف فوری جنگ در نوار غزه بود، تأکید کرد که بیش از هر زمان دیگری شورای امنیت سازمان ملل متحد نیازمند اصلاحات است تا به مسؤولیت‌هایش در حفظ امنیت و صلح جهانی بدون معیارهای دوگانه عمل کند. عربستان همچنین نسبت به بغرنج شدن شرایط انسانی در غزه و تشدید عملیات نظامی که امنیت و صلح جهانی را تهدید می‌کند، هشدار داد.

دولت قطر هم اقدام آمریکا در وتو پیش نویس قطعنامه الجزایر درخصوص برقراری آتش بس در نوار غزه در شورای امنیت سازمان ملل را نشان از استانداردهای دوگانه جامعه جهانی در قبال فلسطینیان دانست. به گزارش خبرگزاری رسمی قطر، در این بیانیه وزارت امور خارجه قطر آمده است که دوحه، تاسف عمیق خود از مانع تراشی در پیش نویس قطعنامه ای را که الجزایر به نمایندگی از گروه عربی به شورای امنیت ارائه کرد و خواستار آتش بس فوری در نوار غزه شده بود، ابراز می دارد. وزارت امور خارجه قطر تاکید کرد که حملات وحشیانه مستمر علیه غزه، هر از چند گاهی استانداردهای دوگانه و مواضع متفاوت جامعه بین‌المللی را در قبال جنایات جنگی سازمان یافته رژیم صهیونیستی علیه مردم فلسطین به‌ویژه کودکان و زنان و همچنین بی تفاوتی جامعه جهانی نسبت به شرایط غم انگیز انسانی در نوار غزه را آشکار می کند. همزمان تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر و مشعل الاحمد الجابر الصباح، امیر کویت پس از رایزنی با یکدیگر بیانیه مشترکی را صادر کردند و در آن نگرانی عمیق خود را نسبت به بحران انسانی نوار غزه و جنگ وحشیانه علیه هزاران غیرنظامی بی‌گناه از جمله زنان، کودکان و سالمندان ابراز کردند.وزارت خارجه مصر نیز در واکنش به وتوی قطعنامه پیشنهادی آتش‌بس فوری در غزه توسط آمریکا اعلام کرد ممانعت از صدور قطعنامه‌ای که خواستار آتش‌بس در یک درگیری مسلحانه است، «یک سابقه شرم آور» در تاریخ شورای امنیت است.

به گزارش ایسنا، وزارت خارجه مصر از ناتوانی شورای امنیت در صدور قطعنامه آتش‌بس در نوار غزه ابراز تاسف کرده و آن را رد کرد. این وزارتخانه شامگاه سه شنبه با صدور بیانیه‌ای تاسف عمیق خود را از ناتوانی مجدد شورای امنیت در صدور قطعنامه‌ای که مستلزم آتش‌بس فوری در نوار غزه است، ابراز کرد. مصر اقدام گزینشی و استانداردهای دوگانه صحنه بین‌المللی در برخورد با جنگ‌ها و درگیری‌های مسلحانه در مناطق مختلف جهان را به شدت محکوم و اعلام کرد این امر اعتبار قواعد و مکانیسم‌های کاری نظام بین‌المللی کنونی به ویژه شورای امنیت را که مسئولیت پیشگیری و حل و فصل منازعات و توقف جنگ‌ها بر عهده آن است، زیر سوال می‌برد. علاهو بر این کشورها، محمد علی الحوثی، یکی از اعضای شورای عالی سیاسی گروه انصارالله یمن هم در فیس بوک خود نوشت که یمنی‌ها مشتاقند از دریاهای یمن برای حمایت از برادران خود در غزه بهره ببرند و به ذرت آمریکایی که حاضر به وارد شدن به غزه نیست، نیازی ندارند.

-    واکشن های فرامنطقه ای

علاوه بر کشورهای خاورمیانه، کشورهای فرامطقه‌ای از شرق آسیا تا آمریکای لاتین و حتی در ایالات متحده به وتوی آمریکا واکنش نشان دادند. در این خصوص نماینده چین در سازمان ملل متحد این وتو را چراغ سبزی به ادامه کشتار در این منطقه خواند. به گزارش ایرنا و به نقل از تارنمای نمایندگی چین در سازمان ملل متحد، جانگ جون نماینده این کشور در پی وتوی آمریکا تاکید کرد که  شورای امنیت باید قاطعانه به نقض جدی قوانین بین‌المللی و حقوق بین‌المللی بشردوستانه در حملات اسرائیل به غزه پاسخ دهد و از حاکمیت جهانی نیز حمایت کند. وی افزود: قطعنامه درحالی وتو شد که درگیری در نوار غزه به بی‌ثباتی سراسر خاورمیانه منجر شده و گسترش سایه جنگ بر سر این منطقه را در پی خواهد داشت.

میگل دیاز کانل، رئیس جمهوری کوبا هم در واکنش به وتوی قطعنامه شورای امنیت درباره غزه توسط آمریکا تاکید کرد که واشنگتن همدست و شریک رژیم صهیونیستی در فاجعه ی نسل کشی فلسطینیان است. عامر زهر، وکیل و فعال آمریکایی- فلسطینی هم، وتوی پیش نویس قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل برای آتش بس در غزه توسط آمریکا را محکوم کرد و گفت این اقدام نشان می دهد که برای جو بایدن جان فلسطینیان ارزشی ندارد. به گزارش سه شنبه شب ایرنا، زهر به الجزیره گفت: شرم آور است که آمریکا به حمایت از پاکسازی قومی و نسل کشی فلسطینیان ادامه می دهد. وی ادامه داد: بایدن بار دیگر به ما نشان داد که جان فلسطینی ها برای او ارزشی ندارد. او می توانست جلوی کشتار را بگیرد. او می توانست با یک تماس تلفنی به جنگ پایان دهد اما چنین انتخابی نکرد. ما به عنوان عرب های آمریکایی، کاملا می دانیم موضع او چیست.» زهر ساکن میشیگان است که یکی از ایالت های مهم برای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا با جامعه بزرگ عرب می باشد.

شورای مسلمانان آمریکا هم ، وتوی قطعنامه آتش‌بس در غزه توسط آمریکا را شرم‌آور خواند و تاکید کرد که جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا نباید همچون وکیل مدافع بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی عمل کند. به گزارش الجزیره، «نهاد عوض» مدیر این شورا بامداد چهارشنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد که اقدام آمریکا در وتوی قطعنامه آتش‌بس در شورای امنیت سازمان ملل شرم‌آور است. مدیر شورای روابط آمریکایی-اسلامی ( شورای مسلمانان آمریکا ) تاکید کرد: ما از مردم آمریکا می‌خواهیم در تماس با کاخ سفید و نمایندگان منتخب خود به مخالفت با حمایت دولت باید از جنایات جنگی دولت اسرائیل ادامه دهند و از آنها بخواهند که به دنبال آتش‌بس، دسترسی به کمک‌های بشردوستانه، اجرای عدالت و صلح پایدار باشند.

استفان دوجاریک، سخنگوی سازمان ملل در پی وتوی قطعنامه پیشنهادی الجزایر برای برقراری آتش بس فوری در غزه از سوی آمریکا گفت که پنج کشور عضو دارای حق وتو دارای مسوولیت عظیمی هستند. به گزارش ایرنا از سازمان ملل، استفان دوجاریک، سخنگوی سازمان ملل روز سه شنبه به وقت محلی در پاسخ به سوالات متعدد خبرنگاران در مورد وتوی قطعنامه پیشنهادی الجزایر در شورای امنیت به منظور برقراری آتش بس فوری در غزه از سوی آمریکا برای سومین بار در حمایت از رژیم اسرائیل گفت: هر عضوی از شورای امنیت که از وتو استفاده کند باید در مقابل مجمع عمومی توضیح دهد و این رویه دوباره اتفاق خواهد شد.

-    توافق وزرای خارجه ۵ کشور عربی درباره پاسخ به طرح آمریکا برای غزه

به دنبال این واکنش ها، منابع مطلع از توافق وزرای خارجه پنج کشور عربی بر روی طرحی واحد برای پاسخ به پیشنهاد و طرح آمریکا درباره فلسطین و نوار غزه خبر دادند. به گزارش ایسنا، اخیرا رایزنی‌های پشت پرده میان گروهی از وزرای خارجه کشورهای عربی انجام شده تا اتحاد بیشتری در قبال درخواست دولت آمریکا درباره مداخله کشورهای عربی برای احیای نقش تشکیلات خودگردان فلسطین در کرانه باختری و نوار غزه داشته باشند.

در همین رابطه روزنامه رای الیوم به نقل از یک منبع دیپلماتیک اردنی نوشت: وزرای خارجه کشورهای عربی که بیش از دو هفته پیش در یک نشست مشورتی عربی شرکت کرده بودند، به رایزنی ادامه دادند و بر سر این مساله توافق کردند که باید نقش کشورهای عربی در شکل دادن به آینده صحنه فلسطین، اولین گام در یک طرح جامع و گسترده باشد که به تضمین مشروعیت بین‌المللی تشکیل کشور فلسطین منجر می‌شود. طبق گفته این منبع، به نظر می‌رسد میان وزرای خارجه عربستان، اردن، مصر، قطر و امارات توافق شده است که تلاش‌های آنها در مسیر پیشنهادی «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه آمریکا، هماهنگ و یکپارچه باشد و با یک طرح جامع شامل توقف تهاجم نظامی به غزه و تشکیل کشور مستقل فلسطین تعامل کنند.

وزیران امور خارجه پنج کشور عربی مذکور، بیستم بهمن به همراه «حسین الشیخ» دبیر کمیته اجرایی سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف) نشستی مشورتی را در ریاض برگزار کردند. حاضران در این نشست بر ضرورت پایان جنگ در غزه و رسیدن به آتش‌بس تأکید کردند. در این نشست مشورتی، وزیران امور خارجه کشورهای عربی در ریاض همچنین بر اهمیت اتخاذ گام‌های برگشت‌ناپذیر در راستای اجرایی کردن راهکار موسوم به «۲ دولتی» تاکید شد.

-    توجیه کاخ سفید

در سایه این واکنش ها کسترده و البته تند، دولت بایدن مجبور به توجبه اقدامش در وتوی قطعنامه الجزایر شد. در همین رابطه  هماهنگ کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید در توجیه مخالفت و وتوی آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل برای سومین بار با قطعنامه پیشنهادی برقراری آتش بس فوری در غزه مدعی شد که این قطعنامه "مذاکرات حساس" جاری درباره آزادی "گروگانها" با حماس را به خطر می‌انداخت. جان کربی هماهنگ کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید روز سه شنبه به وقت محلی پس از وتوی قطعنامه پیشنهادی الجزایر از سوی کشورش در سازمان ملل در جمع خبرنگاران افزود: ما امروز از قطعنامه‌ای که مذاکرات حساس را به خطر می‌اندازد، حمایت نکردیم. در واقع، برت مک گورک هم اکنون در منطقه است و فردا در قاهره جلساتی خواهد داشت. سپس به اسرائیل خواهد رفت تا ببینیم می توانیم به توافق آزادی گروگان ها دست یابیم یا خیر. رای دادن به این قطعنامه می توانست این مذاکرات را به خطر بیاندازد. این سخنگوی دولت جو بایدن در عین حال گفت: واشنگتن معتقد است که عملیات نظامی اسرائیل در رفح در شرایط کنونی یک فاجعه خواهد بود.

برت مک گورک، مشاور ارشد جو بایدن رئیس جمهور آمریکا در پی کاهش احتمال ایجاد آتش‌بس در غزه به منظور رایزنی درباره جنگ در این منطقه و رسیدن به توافق تبادل‌اسرا به مصر می‌رود. سفر مک‌گورک به پایتخت مصر در پی مخالفت «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر اسرائیل برای ارسال هیاتی دیگر به منظور مشارکت در گفت‌وگوهای قاهره و افزایش نگرانی آمریکا و مصر از حمله به رفح انجام می‌شود. فرستاده ویژه جو بایدن در گفت‌وگوهایش در مصر بر روی دو محور متمرکز خواهد بود؛ مساله رفح و احتمال حمله نظامی به آن و دیگری پرونده اسرای صهیونیست موجود نزد مقاومت فلسطین و تمایل واشنگتن برای ایجاد توافق تبادل اسرا میان رژیم اسراییل و جنبش حماس.