دوجریان موازی، اما متضاد

حسین فاطمی، روزنامه نگار 

دیپلماسی ایرانی: در ماه‌ها و هفته‌های اخیر به وضوح شاهد دو جریان همزمان و موازی، اما متضاد در سوریه هستیم. یک جریان با محوریت دولت مرکزی دمشق و شخص بشار اسد است که در سایه تحرکات سیاسی و دیپلماتیک تنش زدایانه به دنبال استقرار صلح، ثبات و امنیت و بازگرداندن سوریه به روندهای، عرب - اسلامی و همچنین مناسبات منطقه‌ای و جهانی است و در طرف مقابل هم ایالات متحده آمریکا و به دنبال آن گروه‌های تروریستی سعی دارند کماکان سطحی از تنش، درگیری، بی‌ثباتی و ناامنی در سوریه ادامه پیدا بکند. 

در گزارش‌ها و مصاحبه‌های انجام شده، به تفصیل اهداف و برنامه ایالات متحده آمریکا برای احیای مجدد داعش در سوریه و عراق و همچنین عملیات‌های مد نظرش در خاک دو کشور را بررسی کرد. اکنون هم به موازات آن گروه‌های تروریستی در شمال سوریه به جان هم افتاده‌اند. آن طور که ایسنا به نقل از العربی الجدید گفته، گروه شورشی «ارتش ملی سوریه» تحت امر ترکیه که شامل اکثر گروه‌های مخالف سوریه در حومه شمالی حلب می‌شود، عملیاتی علیه گروه‌های وابسته به «هیئت تحریرالشام» آغاز کرد که کاملا بر شمال غربی سوریه سیطره دارد و تلاش می‌کند در حومه شمالی حلب، مناطق تحت کنترل گروه‌های مخالف سوریه پایگاه ثابتی برای خود ایجاد کند.

این درگیری‌ها سحرگاه روز سه شنبه در محورهای دابق و نعمان در حومه شمالی حلب آغاز شد که ارتش ملی سوریه نیروهای کمکی را از مناطق مارع و الباب با هدف یورش به مناطقی در شهر کلجبرین بسیج کرد و توانست کنترل تعدادی از مناطق را به دست بگیرد. از سوی دیگر، دیده بان حقوق بشر سوریه وابسته به مخالفان اعلام کرد، در این درگیری‌های  شدید ۱۱ تن کشته و بسیاری در مناطق درگیر آواره شدند. این درگیری پس از کشمکش‌های دو هفته پیش میان دو طرف رخ می‌دهد که شورشیان موسوم به ارتش ملی سوریه نتوانستند آن را به نفع خود حل کنند. این در حالی است که ارتش ترکیه مستقر در منطقه هنوز وارد این درگیری‌ها نشده است.

البته همزمان یک منبع نظامی در ارتش ملی سوریه گفته، ارتش ترکیه ۱۴ تانک را روز سه شنبه در جاده های اصلی در ورودی های حومه شمالی حلب مستقر کرد تا از پیشروی هیئت تحریرالشام در شهر اعزاز، پایگاه ارتش ملی سوریه ممانعت کند به ویژه که ورود هیئت تحریرالشام به این شهر یعنی گسترش و کنترل آن بر گذرگاه مرزی باب السلامه با ترکیه در شمال سوریه است.

همچنین یک منبع نظامی در ارتش ملی سوریه گفت، گروه الجبهه الشامیه یکی از گروه های این ارتش وارد شهرک صوران در حومه شمالی حلب شده و پس از درگیری شدید کنترل کامل آن را به دست گرفته است و آن را از کنترل گروه شبه نظامی تجمع الشهباء خارج کرده است.گروه تجمع الشهباء هم پس از درگیری با ارتش ملی سوریه بر دو شهرک احتمالات و دابق کنترل یافته و این ارتش هم کنترل سه روستا در شرق حلب به دست گرفته است که بر اثر این درگیری دستکم هفت تن از نیروهای دو طرف کشته و نزدیک به ۵۰ تن اسیر شده‌اند.

-    وقتی پای آمریکایی ها در بین است

ناگفته نماند درگیری بین گروه های تروریستی تنها بخشی از درگیری‌ها در سوریه ست چرا که ارتش آمریکا هم سعی دارد با تمرکز بر نوار مرزی مشترک سوریه و عراق در منطقه بوکمال شرایط را برای ایجاد ناامنی در این منطقه افزایش دهد با این هدف که بتواند در سایه حضور نظامی مستقیمش، کنترل منطقه و گذرگاه بوکمال را در دست بگیرد. طبق اظهارات بسیاری از منابع عراقی و سوری و نیز برخی منابع وابسته به کشورهای منطقه، نظامیان آمریکایی که در مناطق مختلف سوریه و عراق مستقر هستند، تحرکات میدانی غیرعادی را آغاز کردند، به این شکل که کاروان‌های نظامی بزرگی را از پایگاه عین الاسد در صحرای الانبار عراق به سمت پایگاه التنف واقع در مثلث مرزی سوریه-عراق-اردن فرستادند که شامل بزرگترین گروه از نیروهای آمریکای در خاک سوریه بوده و گروه‌های مسلح متعددی در داخل یا نزدیک آن حضور داشته و تحت امر نیروهای آمریکایی حاضر در سوریه هستند. 

علاوه بر این، نیروهای آمریکایی مستقر در پایگاه‌های نظامی موجود در حومه دیرالزور و حسکه شروع به راه‌اندازی آتش‌بارهای توپخانه‌ای دوربرد مدل هیمارس کردند که برد آنها به حدود ۷۰ کیلومتر می‌رسد، از دقت بسیار بالایی در هدف‌گیری برخوردار است و کارایی بالای آن در جنگ روسیه-اوکراین ثابت شد. همچنین دو پایگاه آمریکایی جدید یکی در منطقه السویدیه در حومه غربی رقه و دیگری در ورودی جنوب رقه احداث شد. مضافا تشدید پروازهای شناسایی پهپادهای آمریکایی آشکارتر شده است، این پهپادها در طول چند ماه گذشته تقریبا هر روز پروازهای طولانی و چند ساعته‌ای بر فراز منطقه مرزی و اطراف آن و در نزدیکی مناطق تحت کنترل ارتش سوریه به ویژه در دیرالزور و حومه آن انجام دادند.

در همین حال ایرنا اخیرا به نقل از منابع خبری از ورود یک کاروان حامل تجهیزات نظامی، مهمات و سوخت از پایگاه‌های آمریکا در عراق به شرق سوریه خبر داد. اینها علاوه بر آن است که در هفته‌های اخیر جنگنده‌های روس و آمریکا در روسیه قدرت خود را به رخ هم کشیدند که می تواند به درگیری دو طرف منجر شود. در کنار تک تک این عوامل ناامن ساز قطعاً نمی‌توان از تجاوزات مکرر پهپادی، موشکی و حملات پی در پی جنگنده‌های رژیم صهیونیستی به حریم سوریه نیز چشم پوشی کرد که نشان می‌دهد صهیونیست‌ها به موازات تلاش‌های ناامن کننده آمریکا در شمال و شرق سوریه سعی دارند جنوب این کشور را هم ناامن کنند.

-    توافق برای بازگشت مقر پارلمان عربی به دمشق

هر چند تحرکات تحرکات مخرب ایالات متحده آمریکا، رژیم صهیونیستی و گروه‌های تروریستی سطحی از ناامنی، درگیری، تنش و بی‌ثباتی را در بخش‌هایی از سوریه ایجاد کرده است، اما به نظر می‌رسد دایره و دامنه تحرکات دیپلماتیک تنش زدایانه دولت مرکزی دمشق و شخص بشار اسد به این موضوع چربیده تا جایی که یکی از نمایندگان پارلمان عمان دیروز چهارشنبه از توافقی عربی برای بازگشت محل برگزاری جلسات پارلمان عربی به دمشق خبر داد.

این خبر را حمود بن احمد الیحیایی، نماینده پارلمان عمان و عضو اتحادیه پارلمان عربی دیروز چهارشنبه در گفت وگو با خبرگزاری المعلومه عراق فاش کرد و ایسنا به نقل از او گفته، هیات‌های حاضر در کمیته مقدماتی که هفته گذشته در بغداد برگزار شد، درباره بازگشت محل برگزاری پارلمان عربی به دمشق توافق کردند. 

الیحیایی اظهار کرد: مهمترین پرونده‌ای که در مرحله آتی روی آن تمرکز خواهد شد، توسعه فعالیت‌های اتحادیه پارلمان عربی و چگونگی همگام‌ شدن با مسایل امت عربی و نیز انتظارات آتی است.این نماینده پارلمان عمان در ادامه بر اهمیت تقویت دوباره ارزش‌های همبستگی، انسجام و همکاری میان ملت‌های عربی، تقویت همکاری و هماهنگی مشترک و تلاش برای تصویب بودجه و قوانینی در راستای خدمت به امت عربی تاکید کرد.میشال موسی، نماینده پارلمان لبنان و عضو کمیته اجرایی اتحادیه پارلمان عربی نیز در گفتگو با خبرگزاری المعلومه مهمترین برنامه‌ها و طرح‌هایی را که این اتحادیه در مرحله آتی در پیش خواهد گرفت، افشا کرد.

البته سفر اخیر بشار اسد به چین برای بازسازی سوریه و همچنین سفر رئیس جمهور این کشور (سوریه) به عربستان سعودی و شرکت در نشست اتحادیه عرب و سایر اتفاقات مشابه نشان می‌دهد که دمشق با قدرت در حال طی مسیر تنش زدایی و بازگشت سوریه به روندهای منطقه ای و جهانی با قدرت است. صدالبته در یک گزاره تحلیلی چنین به نظر می‌رسد که هرچه تلاش‌های دولت بشار اسد برای بازگشت صلح، ثبات و نیز بازگشت سوریه به مناسبت منطقه ای و جهانی پررنگ‌تر شود، همزمان واشنگتن درصدد ایجاد درگیری و تنش بیشتر در این کشور خواهد بود.