پوست اندازی مشهود در دیپلماسی عربستان نوین

دیپلماسی ایرانی: عربستان سعودی دو زن را برای مقام سفارت این کشور در اتحادیه اروپا و فنلاند منصوب کرد.

"هیفا الجدیع" سفیر عربستان سعودی در اتحادیه اروپا در دیدار با "شارل میشل" رئیس شورای اروپا، ضمن ارائه استوار نامه خود، در خصوص مسائل مورد توجه طرفین و تحکیم همکاری های فی مابین گفت وگو کرد. وی علاوه بر پست ریاست کادر دیپلماتیک عربستان در اتحادیه اروپا، نمایندگی این کشور در آژانس انرژی اتمی را عهدار می شود.

این در حالی است که همزمان، "نسرین الشبل" نیز استوارنامه خود را به "سائولی نینیسته" رئیس جمهوری فنلاند تقدیم کرد. با توجه به موضوع مهم الحاق سریع فنلاند به سازمان ناتو در کشاکش جنگ روسیه و اوکراین و تهدیدات جدی مقامات کرملین در این خصوص و تنش های میان کشورهای غربی و روس ها، انتخاب نماینده سیاسی سعودی ها در فنلاند در کنار دیگر سفرای زن این کشور در حوزه ی اسکاندیناوی هم می تواند مورد توجه قرار گیرد.

بدین ترتیب، تا کنون تعداد سفرای زن سعودی ها به 5 نفر رسیده  که شامل: "ریما بنت بندر" در امریکا، "المعلمی" در نروژ و "الشهوان" در سوئد می شود.

به نظر می رسد: اصلاحات ساختاری در عربستان سعودی بعد از ورود و تثبیت محمد بن سلمان در راس هرم مدیریتی این کشور در دستور کار قرار گرفته و ضمن تغییرات عمده در برخی ویژگی های مهم آن نظام سلطنتی، از جمله وضعیت حضور و فعالیت های مختلف زنان در جامعه عربستان، رویکرد جدی و متفاوت در مناسبات بین المللی نیز در اولویت کار ایشان است.

عربستان نوظهور با بن سلمان جوان که نماد رهبری متجدد، بیرون آمده از دل سرزمین سنت های دگماتیستی و سلفی گری هاست که در طول تاریخ نامشان با تحجر و مولفه های جوامع قبیله ای مکانیکی گره خورده، حالا تلاش جدی را در مسیر حرکت سریع در جهت تحقق توسعه پایدار و اصلاحات رو به پیشرفت و ترقی در دستور کار دارد تا در پیوند با شاخص های دنیای مدرن، ماهیت و ساختار عربستان امروز را در میان کشورهای منطقه و حتی در سطح جهان از آن مولفه های تاریک تاریخی جاهلیت و جزم گرایی دور کند، شاید تا جایی که با وجود اعطای آزادی هایی در عرصه های مختلف اجتماعی، فرهنگی و سیاسی به زنان قدری بتوانند خاطرات زمامداران و نیاکان جاهلی شان که حتی وارثان اناث خود را زنده به گور می کردند، در اذهان جستجوگر مخاطبان جهانی، کم رنگ کنند.

انتخاب زنان برای مسئولیت های مهمی همچون مسئولیت نماینده سیاسی در کشورهای غربی، خصوصا امریکا و اتحادیه اروپا نیز می تواند به نوعی جنبه های فرهنگی و اجتماعی پر رنگ تری برای این پروپاگانداهای سیاسی و حتی تجاری داشته باشد تا حضور و فعالیت های سیاسی!

شایان ذکر است، ریما بنت بندر، اولین زن سفیر در تاریخ عربستان سعودی از سال 2019 در امریکا، از شاهزادگان سعودی و فرزند بندر بن سلطان، مقام امنیتی خاندان سلطنتی عربستان و سفیر اسبق عربستان در امریکاست که حدود 20 سال عهده دار این مسئولیت در این کشور بود.

اخیرا در سایر عرصه های تاثیرگذار اجتماعی و فرهنگی نیز سعودی ها اقدامات ویژه ای در دستور کار قرار داده اند که حضور مشهورترین و محبوب ترین چهره های ورزشی و خصوصا ورزش پرطرفداری مثل فوتبال از این قبیل امور است. 

بر اساس شواهد و قرائن موجود، گمان بر این است: حضور و فعالیت این افراد نیز در خدمت اقدامات اصلاح طلبانه مقامات سیاسی و اقتصادی سعودی هاست، چرا که ضمن ایجاد فضای هیجانی و پر نشاط در میان اقشار مردم با خصوصیات رفتاری و فکری خاص خود، در عرصه های اجتماعی و اقتصادی بیشترین بهره برداری را از حضور و حواشی این سلبریتی های ورزشی و حامیان سرسختشان می کنند!

نگاه و رویکرد عربستان سعودی در موضوع حج نیز بسیار مهم و قابل توجه است، خصوصا در یک دهه اخیر که هم تعداد حجاج عربستانی بطور چشمگیر و فزاینده ای رشد کرده و هم تعرفه های اعزام حجاج سایر کشورها به سرزمین وحی، دچار افزایش های چند برابری شده است. 

البته در برخی موارد هم سعودی ها، حج را به مثابه ابزار تاثیرگذاری در خدمت سایر اهدافشان در ارتباط با برخی کشورها قرار داده و می دهند. به عنوان نمونه هر ساله در ارتباطات نزدیک مقامات دینی و مذهبی عربستان با مقامات جامعه اسلامی در کشور بوسنی و هرزگوین، تعدادی از حجاج این کشور با حمایت های مالی معنادار سعودی ها، روانه سرزمین وحی می شوند.

در سال های اخیر، بسیار ی از اماکن و محیط خانه خدا دستخوش تغییرات ساخت مدرن شده که شاید با بهانه های تاکید بر تسهیل امور حجاج باشد (به واقع شاهد بودیم که در فاجعه منا چنین نشد و بسیاری از حاجیان در کنار کعبه جان به جان آفرین تسلیم کردند) ولی در عمل و مقام امر واقع موضوع، گمان بر این است که همان اصلاحات ساختاری و سنت زدایی ها در این مورد نیز مشهود و مبرهن است.