نتانیاهو و صهیونیسم دینی

نویسنده: رفیق خوری

دیپلماسی ایرانی: بنیاد امنیت ملی در اسرائیل، «ایران هسته ای» را خطری برای موجودیت اسرائیل معرفی کرده است، ولی خطر بزرگتر برای موجودیت اسرائیل، از داخل آن و از طریق سوق پیدا کردن به سوی «جنگ داخلی» می آید که اسحاق هرتزوگ، رئیس اسرائیل علنا از آن سخن گفته است.

کسی که اسرائیل را به سمت جنگ داخلی پیش می برد، دو طرف در راستگراترین  و تندروترین کابینه اسرائیل هستند. طرف نخست، بنیامین نتانیاهو نخست وزیر است که ظاهرا حاضر است اسرائیل را به سمت نابودی پیش ببرد تا به جرم فساد و رشوه خواری و خیانت در امانت به زندان نیفتد. طرف دوم هم متشکل از ایتامور بن گویر، وزیر امنیت ملی و رئیس حزب «عظمت یهودی»، و بزالل اسموتریچ، وزیر دارایی و رئیس حزب «صهیونیسم دینی» و سایر سران راستگرای افراطی است که فکر می کنند فرصتی برای اجرای برنامه های «صهیونیسم دینی» در حکومت اسرائیل پیدا کرده اند و به دنبال بسط سیطره اسرائیل بر سراسر سرزمین فلسطین و حتی اردن هستند.

ابزار این کابینه افراطی برای تحقق برنامه هایش «کودتای قضایی» علیه دادگاه عالی و دموکراسی از طریق تصویب قوانینی است که به نخست وزیر و اکثریت در کنست (حتی با یک رای) قدرت مطلق می دهد و دادگاه عالی حق ابطال قوانین و جلوگیری از وزیر شدن مجرمان را ندارد. اما این سیاست، اعتراض میانه روها و چپگرایان و «دولت پنهان» -که هسته آن را مقامات ارتش و دستگاه های امنیتی تشکیل می دهند- و اتحادیه ها و دانشگاه ها را برانگیخت که در تجمعات صدها هزار نفری به خیابان ها ریختند و خیابان ها را بستند و افسران نیروی هوایی و نیروهای ذخیره برای خدمت یا اجرای تمرین حضور نیافتند و اسرائیل در آستانه اعتصاب کامل حتی در سفارتخانه ها و پروازها در فرودگاه بن گورین بود که «کودتا» به حال تعلیق درآمد. 

واقعیت این است که اسرائیل با چهار چالش خطرناک مواجه است که نخستین چالش، بحران دو دستگی عمیق در جامعه و ارتش است. دومین چالش، مواجهه با انتفاضه جدید فلسطینی ها و مقاومت متفاوت نسل جدید فلسطینی است. سومین چالش هم بحران در روابط با آمریکا و دولت جو بایدن است که از «کودتای قضایی» انتقاد کرد و حاضر نشد نتانیاهو را به کاخ سفید دعوت کند و چالش چهارم مقابله با ایران برای جلوگیری از دستیابی آن به سلاح هسته ای است. 

مقابله با این چالش ها برای دولت نتانیاهو دشوار است. دو دستگی در جامعه و ارتش، تفاوت زیادی با اختلاف سیاسی بین احزاب دارد که معمولا هنگام مواجه شدن با خطر خارجی با هم متحد می شوند. همچنین امکان نابود کردن مقاومت جدید فلسطینی با خشونت و سرکوب وجود ندارد. ایران نیز به کشوری در آستانه هسته ای شدن تبدیل شده است و اسرائیل توانایی پایان دادن به برنامه هسته ای این کشور را ندارد. مهم تر از همه این که اسرائیل نمی تواند بدون حمایت آمریکا با هیچ یک از این چالش ها مقابله کند و عملا جایگزینی برای آمریکا ندارد و جلب حمایت آمریکا هم در سایه «کودتای قضایی» دشوار است. 

شرایط کنونی اسرائیل، فرصتی جدید برای فلسطینی‌ها و عرب‌ها فراهم کرده است و آنها باید بدانند که چگونه از این فرصت در جهت تامین منافع خود بهره برداری کنند نه این که این فرصت را هم طبق عادت گذشته از دست بدهند. می توان گفت سرنوشت حتمی اسرائیل، سیطره دین بر آن است. اسرائیل بر مبنای افسانه های دینی و خرافاتی بنا شد که نیروهای لائیک و نظامی و کشورهای خارجی از آنها (در جهت اهداف سیاسی) بهره برداری کردند. سیطره حتمی دین بر اسرائیل، آغازی بر پایان آن است و مجبور شدن نتانیاهو زیر فشار اعتراضات به تعلیق «کودتای نظامی» صرفا آتش بس موقتی است که تا جلسات بعدی کنست دوام خواهد آورد.

ایندیپندنت عربی (انگلستان)