آواری که زلزله ترکیه بر سر حزب عدالت و توسعه ریخت

فروپاشی آرمان ۲۰۲۳ و انسداد آرمانگرایی ۲۰۵۳ اردوغان!

۰۱ اسفند ۱۴۰۱ | ۱۴:۰۰ کد : ۲۰۱۷۷۵۹ اخبار اصلی خاورمیانه
نویسنده خبر: اسلام ذوالقدرپور
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: زلزله‌های بزرگ و دوقلوی اخیر ترکیه و سوریه را می‌توان مُهری بر پایان عصر آرمانی حکمرانی و سیاستگذاری دروغین اردوغان دانست که با هزینه‌های جانی و مالی فراوانی که بر شهروندان ترکیه و سوریه وارد کرده، شکست و رسوایی بزرگی برای ۲ دهه کشورداری اردوغان و حزب عدالت و توسعه را نمایان ساخته است.
فروپاشی آرمان ۲۰۲۳ و انسداد آرمانگرایی ۲۰۵۳ اردوغان!

دیپلماسی ایرانی: سیاستگذاری عمومی که خود به مثابه حکمرانی و مدیریت امور عمومی در سطح کلان ملی و فراملی تعریف می‌شود، همانند حکمرانی که به دو گونه حکمرانی مطلوب و حکمرانی بد تقسیم شده است، به دو گونه سیاستگذاری موفق و سیاستگذاری ناکام تقسیم می‌شود.

سیاستگذاری موفق و پیروز، فرآیندی است که علاوه بر تحقق نیات و اهداف سیاستگذار، بهبودی شرایط در حوزه عملکردی سیاستگذاری شده و در سطح ملی نیز رفاه و آسایش شهروندان یک دولت را فراهم می‌کند. در این‌گونه سیاستگذاری است که حکمرانی مطلوب به مثابه سیاستگذاری موق مورد توجه و تقلید دیگران قرار می‌گیرد.

موفقیت یک سیاستگذاری عمومی و کامیابی سیاستگذار آن، علاوه بر توانایی ابتکار، دانش و هنر سیاستگذاری، نیاز به آموزه‌های پیشین، تحلیل و تجزیه پیشینه سیاستگذاری در آن حوزه خاص یا در کل جغرافیای سیاستگذاری عمومی دارد. در چنین روندی است که سیاستگذار با موجی از سیاست‌های ناکام، شکست خورده و اشتباه مواجه می‌شود که فرایند سیاستگذاری را به کنشی سخت و شگفت تبدیل می‌کند.

سیاست‌های اشتباه پیشین را نمی‌توان به سادگی دور انداخت و به آنها بی‌توجه بود، زیرا بخشی از یک سیاستگذاری موفق به درس‌آموزی از سیاست‌های پیشین بازمی‌گردد. سیاست‌های اشتباه و ناکام قبلی، بخشی از سیاستگذاری کنونی هستند، همان‌گونه که "دسیدریوس اراسموس" فیلسوف هلندی می‌گوید: «اشتباه، امکان آموختن را برای او فراهم می‌سازد.»1 

سیاستگذاری عمومی به‌ویژه وقتی دارای ابعاد و اهداف آرمانی باشد، نیاز بیشتری به تحلیل و درک سیاست‌های پیشین و درس‌آموزی از سیاست‌های اشتباه گذشته دارد. 

رهبران یا سیاستگذاران ارشد، همواره از سیاست‌های آرمانی خود سخن گفته و این سیاست‌ها را با چنان عناوینی تعریف می‌کنند که گویا چنین فرایندی در گذشته وجود نداشته و هیچ سیاستگذار یا رهبری به طرح و اجرای آن قادر نبوده است!

یکی از این سیاستگذاران ارشد یا رهبران آرمانگرای بی‌توجه به سیاست‌های ناکام و ناکارآمد پیشین را می‌توان رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری کنونی ترکیه دانست که سیاستگذاری آرمانی وی طی تنها چند سال به باتلاقی عمیق بدل شده، تمام نیات و اهداف آرمانی ایشان را بلعیده و حکمرانی وی را با فروپاشی بنیادین مواجه ساخته است.

اردوغان به عنوان یک سیاستگذار و رهبر موفق در نیمه نخست حاکمیتش بر سپهر سیاسی ترکیه به سطحی از موفقیت و اثربخشی رسیده بود که به عنوان یک الگوی برجسته رهبری و سیاستگذاری در منطقه و جهان اسلام مورد توجه قرار گرفته بود.

همین موفقیت و کارآمدی سیاستگذاری دولت ترکیه در نیمه نخستین کشورداری اردوغان بود که ترکیه را از یک کشور شکننده به کشوری باثبات در سطح منطقه و جهان بدل کرده است و شرایط را برای یک سیاستگذاری آرمانگرای فراتصور از سوی اردوغان فراهم کرد. سیاستگذاری آرمانی که در دو قالب:

1- سیاست چشم انداز 2023 با نیت و هدف بازآفرینی یک ترکیه بزرگ در قالب دولتی با ماهیت یوروعثمانی (جغرافیای امپراتوری عثمانی با دموکراسی اروپایی و عضوی از اتحادیه اروپا) که در این جمله احمد داوود اوغلو، وزیر امور خارجه وقت ترکیه و استراتژیست بزرگ معاصر این کشور در یک سخنرانی در سال 2012 چنین خلاصه می‌شود: «هر سرزمینی که در سال‌های 1911 تا 1923 از دست داده‌ایم و از آنها عقب‌نشینی کرده‌ایم را در سال‌های 2011 تا 2023 به دست می‌آوریم و با برادران‌مان در آن سرزمین‌ها دیدار می‌کنیم. این یک مأموریت تاریخی ضروری است.»2

2- سیاست چشم‌انداز 2053 که بعد از نمایان شدن ناکامی سیاستگذاری آرمانی 2023 اردوغان و شکست دولت ترکیه در بسیاری معادلات منطقه‌ای و جهانی در سال 2022 از سوی اردوغان در شهر مانیسا، این‌گونه تعریف می‌شود: «قول و تعهد ما به ملت این است که کشورمان را با چشم انداز 2053 به رتبه برتر نظام مدیریت و اقتصاد جهانی برسانیم.»3

چنین رویکردی از سیاستگذاری آرمانی و اصرار بر تکرار یک سیاست شکست خورده با ابزارهای تهاجمی و کنش در خارج از مرزهای کشور ترکیه و بی‌توجهی به سپهر سیاسی کشور و چشم بستن بر کاهش آستانه تحمل شهروندان ترکیه، در نهایت در زلزله بزرگ 7.8 ریشتری در جنوب شرقی ترکیه، خود را نشان داده و دولت اردوغان را نه‌تنها بر لبه پرتگاه نابودی قرار داده، بلکه ترکیه را با فاجعه‌ای بزرگ مواجه ساخته است.

زلزله‌های بزرگ و دوقلوی اخیر ترکیه و سوریه را می‌توان مُهری بر پایان عصر آرمانی حکمرانی و سیاستگذاری دروغین اردوغان دانست که با هزینه‌های جانی و مالی فراوانی که بر شهروندان ترکیه و سوریه وارد کرده، شکست و رسوایی بزرگی برای 2 دهه کشورداری اردوغان و حزب عدالت و توسعه را نمایان ساخته است.

اکنون دیگر هیچ سیاستمدار و سیاستگذاری در منطقه و جهان اسلام، تکرار و تقلید از الگوی سیاستگذاری اردوغان را کارآمد ندانسته و آرزوی تبدیل کشور خود به ترکیه نیز از ذهن و سیاست بسیاری رهبران آرمانگرا خارج شده است. 

سیاستگذاری اردوغان در نیمه دوم حکمرانی بر ترکیه، بعد از سال 2011 و تحولات بهار عربی، بسیار تهاجمی، آرمانگرا و تنش‌آفرین شده و به جای تغییر و بهبود شرایط داخلی ترکیه، نوسازی و بازسازی زیرساخت‌های ترکیه به سیاست‌های تهاجمی و ستیزجویانه سیاسی و ژئوپلیتیک در منطقه استوار شده بود. در چنین شرایطی است این سیاستگذاری اردوغان را می‌توان غیر عقلانی دانست، همان‌گونه که "پیر مولر" از اندیشمندان علم سیاستگذاری می‌نویسد: «سیاستگذاری عمومی بر خلاف امید و انتظار برخی، فعالیت سیاسی را عقلانی‌تر کرده است.» 4

اکنون اردوغان و آرمان‌گرایی ایشان در قالب دو چشم‌انداز 2023 و 2053 به مثابه نمک بر زخم شهروندان زلزله‌زده ترکیه و سوریه بدل شده‌اند، مسیر الگوی آرمانی 2053 اردوغان نیز دچار انسداد کارآمدی و مشروعیت شده است. اغلب شهروندان ترکیه اکنون به سیاست‌ها و سیاستگذاری آرمانی اردوغان حتی برای 4 ماه آینده و پایان دوره کنونی کشورداری ایشان نیز اعتماد ندارند.

شاید فرصت برای درس‌آموزی و آموختن از اشتباهات پیشین برای اردوغان و دولت حزب عدالت و توسعه در ترکیه پایان یافته باشد، اما به نظر می‌آید اردوغان به پذیرش شکست و کناره گیری از قدرت حاضر نباشد، زیرا شکست در انتخابات آینده می تواند به معنای آغاز حذف کامل اردوغان و دوستانش از سپهر سیاسی ترکیه با موجی از محاکمات باشد. 

*

با وجود تمام حمایت‌های ایران و برخی دیگر دولت‌های منطقه از اردوغان، اکنون می‌توان به صراحت گفت که پایان اردوغان نمایان شده و بقای ایشان تنها با یک کودتای سیاسی و نظامی طی چند ماه آینده، امکان‌پذیر است. 

برخلاف بسیاری تحلیلگران و کارشناسان حوزه ترکیه که مدعی هستند ایران از سرنگونی دولت اردوغان خوشحال بوده و منافعش تحقق می‌یابد، اینجانب در مقاله آینده به بررسی تمایل ایران به حفظ و بقای حکمرانی رجب طیب اردوغان در ترکیه خواهم پرداخت. 

اردوغان و دوستانش حتی اگر موفق به مهندسی انتخابات آینده و یا کودتای موفق در ترکیه نیز شوند، هرگز قادر به ادامه سیاستگذاری آرمانی چشم‌انداز 2053 نخواهند بود، زیرا زلزله‌های بزرگ اخیر ترکیه، علاوه بر ویرانی این کشور و شکننده ساختن دولت ترکیه، مشروعیت، محبوبیت، کارآمدی و توانمندی اردوغان برای ادامه حکمرانی را نیز باطل کرده است.
    
منابع:
1- کتس، کلودیو. گری ریمر و ویلیام آدامز.  دولت شهر سوسیالیستی. ترجمه اکبر افسری. تهران. هرمس. 1393. چاپ دوم. ص 41
2- سایت خبری هابرتورک. 1 بهمن 1390. به آدرس:         https://www.haberturk.com/gundem/haber/708252-kaybettigimiz-topraklarda-bulusacagiz
3- خبرگزاری تی ار تی. 30 مرداد 1401. به آدرس:         https://www.trt.net.tr/persian/trkhyh-1/2022/08/21/rdwgn-bh-tlsh-bry-brqrry-slh-jhny-tkhyd-khrd-1870390
4- مولر، پیر. سیاستگذاری عمومی. ترجمه حمیدرضا ملک محمدی. تهران. دادگستر. 1378. چاپ اول. ص 98  

اسلام ذوالقدرپور

نویسنده خبر

 کارشناس ارشد مسائل سیاسی و بین الملل و دانشجوی دکترای سیاستگذاری عمومی

اطلاعات بیشتر

کلید واژه ها: رجب طیب اردوغان ترکیه زلزله زلزله ترکیه زلزله ترکیه و سوریه انتخابات ترکیه انتخابات ریاست جمهوری اقتصاد ترکیه اسلام ذوالقدرپور


( ۱۵ )

نظر شما :

علی ۰۱ اسفند ۱۴۰۱ | ۱۴:۲۶
چه خار چشمی شده این جناب اردوغان ! دمش گرم که با کارهای خودش دشمنانشو به سوزش انداخته
شیخ عجمستانی ۰۱ اسفند ۱۴۰۱ | ۱۴:۴۸
جناب ذوالقدر ترکیه قویتر از آن است که با چنین زلزله‌هایی فرو بریزد. تا چند ماه تمامی تخریبات ترممیم و زندگی در مناطق آسیب دیده به حال عادی باز خواهد گشت، طبق برآورد اهل فن ضرر و زیان اقتصادی زلزله اخیر ترکیه حد اکثر ۸۴ میلیارد دلار است که در مقابل در آمد سالیانه ۹۸۰ میلیارد دلاری ترکیه رقمی ناچیز است، علاوتا تنها در ۱۰ روز گذشته مبلغ ۴۵ میلیارد دلار از طرف شهروندان داخل و خارج نشین ترک جمع آوری شده، منظور زیاد سر مست و خوشحال نباش مخصوصا اینکه اکثر ساکنین مناطق زلزله زده در مرز جزو عناصر تجزیه طلب پ.ک.ک. بودند.
ابراهیم قدیمی ۰۱ اسفند ۱۴۰۱ | ۱۷:۵۷
زیان های تاسف انگیز زلزله به ترکیه علل سیاسی حکومتی ندارد۔ بی توچهی در پروژه های ساختمانی ومسئله ای کاملا فنی در همین حوزه فعالیت و حادثه ای ناگوار وبسیار شدید طبیعی بود که ممکن است برای همه پیش اید۔وظیفه دولت اردوغان از این به بعد در برطرف کردن خرابی ها ی زلزله وباز گشت مردم زیان دیده به یک زندگی سالم طبیعی است۔ترک ها مردمی فعال وپر کار هستند۔المان پس از جنگ را ترک ها ساختند ۔امیدواریم دولت ومردم دوست ترکیه در این مورد موفق باشند۔حادثه تاسف انگیز زلزله ترکیه تجربه ای برای همه باید باشد هم برای ترکیه وهم برای ما وهم دیگران۔چندین بار عرض کردهام بازدید کارشناسی از انچه زلزله کرده وضعف های اجرائی ونظارت ساختمانی باید توسط کارشناسان ما ودیگران از نزدیک بررسی و در اینده در نظرگرفته شود۔
ناشناس ۰۱ اسفند ۱۴۰۱ | ۱۸:۵۱
به شیخ عجمستان یا همون علی پانترکه . خب ما هم که همینو می گیم . بالای ۶۰ درصد مردم باقیمانده عثمانی ، کرد هستند . دمت گرم بازم سوتی بده .
محمد ۰۱ اسفند ۱۴۰۱ | ۱۹:۳۵
من از دوستان پانتورک یک سوال دارم ، حتی اگر مقاله هایی که بر ضد آذربایجان و ترکیه در این سایت منتشر می شود ، اشتباه باشد ، شما به عنوان یک ایرانی فارسی زبان نباید اینقدر حساس باشید ، همین حساسیت و اردوغان پرستی نشان می دهد که کامنت گذارهای این مدلی ، سایبری های جیره خوار اردوغان هستند
علی ۰۱ اسفند ۱۴۰۱ | ۲۱:۴۸
نویسنده محترم که دائم مو را از ماست در تورکیه بیرون کشیده و ادعاهای متفاوتی در طی نوشته های مختلفش در باره تورکیه کرده است بهتر است نگاهی به وضع اسف بار ساکنان مناطق زلزله زده خوی با زلزله ای که ریشترش به پس لرزه های زلزله ی تورکیه هم نمی رسد انداخته واگر چاره ای برای تسکین دردهای هموطنان خود دارد ارائه کند. تورکیه کشوری است مستقل و خودش بهتر می داند چکار کند یا نکند. دیدیم که کشورهای زیادی کمک اعزام کرده و حتی تورکیه دست دوستی کشورهایی مانند فرانسه ویونان را نیز در باره مسائل انسانی رد نکرد ولی از خودم به تکرار می پرسم چرا کشور ما در جریان زلزله خوی پیشنهاد کمک کشورهای تورکیه وآذربایجان را نپذیرفت. درحالی که تاکنون زلزله زدگان در خوی به وضعیت پایداری نرسیده اند. البته بنده اگر میدانستم جناب نویسنده چه خصومتی با شخص اردوغان دارد بهتر می توانستم به ایشان کمک کنم. نگران آرمانهای جناب اردوغان هم نباشید.
منصور بهشتی زاده ۰۱ اسفند ۱۴۰۱ | ۲۲:۵۵
جانم به قربانت جناب اردوغان چی کار کردی که نویسندگان پانفارس مقاله نمی‌توانند که نفرت خودشونو پنهان کنند مردم ترکیه به دولتشان افتخار میکنند و در انتخابات ثابت میکنند
اهر ۰۲ اسفند ۱۴۰۱ | ۰۰:۳۴
آقای ذوالقدر مگر می شود زلزله را به عنوان یکی از بلایای طبیعی که هر روزی ممکن است در ایران نیز فاجعه بیافریند،نشانه شکست و رسوایی یک دولت قلمداد کرد؟ این طرز تفکر شما از کجا ناشی می شود؟
علی ۰۲ اسفند ۱۴۰۱ | ۰۹:۳۲
با این اظهار نظرهای ارزان که نشان میده طرف هیچ شناختی از ترکیه و اردوغان نداره و فقط دشمنی با ترکها تنها اسلحه این فرد است.اما زمان نشان داده همیشه عکس گفته های چنین افرادی اتفاق افتاده .
سامان ۰۳ اسفند ۱۴۰۱ | ۱۴:۳۸
دمت گرم اسلام ذوالقدر پور وقتی مقاله می نویسی پانترک ها شروع می کنن به جفتک انداختن
خسرو ۰۶ اسفند ۱۴۰۱ | ۲۱:۳۰
کاش فکری بحال خودمون کنیم اگر زلزله قریب‌الوقوع تهران اتفاق بیافتد طبق پیش بینی پژوهشکده زلزله شناسی ایران ، سه میلیون هموطن جانشان را از دست می‌دهند تراکم جمعیت در تهران و اجبار شهرداری‌ها در تراکم فروشی بخاطر کسب درآمد ، برای اداره شهر-- روزی همه را به خاک سیاه می نشاند به نظر من اولویت اول کشور و دولت و ملت ، مقابله با زلزله از همین امروز است