شگفتی دیپلماسی فرش ایرانی

نویسنده: محمد کریشان

دیپلماسی ایرانی: همه تقریبا توانایی زیاد ایرانی‌ها برای مذاکره و نیز بردباری شگفت‌انگیزشان در جلسات گفت وگو و چانه زنی در کنار قدرت اعجاب برانگیزشان در پافشاری بر موضع خود و استواری خستگی ناپذیرشان را می‌شناسند.

آنچه گفته شد به دیپلماسی فرش یا طبق توصیف وزیر امور خارجه سابق قطر، دیپلماسی پسته معروف است. در توصیف اولی (دیپلماسی فرش) به صبر و دقت بی‌نظیر مورد نیاز برای بافتن فرش در زمانی طولانی اشاره می‌شود. در  مورد دوم گوینده آن شگفتی خود را از چگونگی خوردن پسته از سوی ایرانی‌ها در جلساتش با آنها پنهان نکرد. به گفته او در حالی که دیگران سریعا با اشتیاق شروع به خوردن پسته مشهور ایرانی می‌کنند اما طرف ایرانی صبر و حوصله زیادی را صرف انتخاب پسته مناسب و کندن پوست آن و تمیز کردنش قبل از خوردن می‌کند.

علت بیان این سخنان بن‌بست کنونی در مذاکرات هسته‌ای ایران و پافشاری تهران بر مواضع خود در مقابل پافشاری واشنگتن است. پس از تازه ترین دور مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در دوحه بیشتر از قبل تهران مسئول این رکود معرفی شد.

به نظر می‌رسد گره کنونی در مذاکرات در این است که گرد مسائلی خارج از توافق هسته‌ای 2015 می‌گردد؛ چرا که به نظر می‌رسد در مذاکرات وین به توافق‌های واضحی درخصوص بازگشت به آن دست یافته شد؛ اما آنچه اکنون درباره آن بحث می‌شود مسائلی از قبیل لغو تحریم‌های اعمال شده از سوی دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق ایالات متحده، حذف نام سپاه از فهرست تروریسم آمریکا و تعهد به عدم خروج از توافق آتی از سوی دولت‌های آمریکاست.

به نظر می‌رسد شرایط کنونی بین المللی برای تهران به منظور پایان دادن به مذاکرات و بازگشت به بازار نفت و گاز جهانی مناسب‌تر است و این مسئله به خاطر بحران بزرگی است که جنگ روسیه علیه اوکراین باعث آن شده است. این جنگ می‌تواند افق‌های گسترده‌ای را در رابطه با اروپا بگشاید به ویژه که تهران 20 میلیارد دلاری را از دست داد که می‌توانست طی سه ماه گذشته از فروش نفت و گاز بدون مانع تحریم‌ها به دست آورد.

هیچ کس نمی تواند تهران را به خاطر پایبندی به مواضع خود که آن را هسته اصلی منافع ملی‌اش می‌داند، سرزنش کند؛ اما اگر در این راه با به کارگیری سیاست صبوری اغراق آمیز، افراط کند، همه چیز را از دست خواهد داد. سیاست آزمودن صبر طرف مقابل میان دو کشور همچنان ادامه دارد؛ اما به نظر بی‌ارزش خواهد بود اگر بیش از اندازه ادامه یابد. همچنین اینکه مهارت داشتن در بازی ایستادن در لبه‌ پرتگاه ضرورتا مانع از آن نمی‌شود که بازیکن با مهارت موفق شود همیشه از لغزیدن گام‌هایش که منجر به افتادن در پرتگاه می‌شود، پرهیز کند. مذاکره کننده ماهر کسی است که می‌داند چه زمان باید به گفتن «خیر» پافشاری ورزد و چه زمان می‌تواند «بله» بگوید.

اعتماد مذاکره کننده ایرانی به خود و مواضعش لازم است؛ اما زیاده‌روی در آن ممکن است به ضررش تمام شود و به پشیمانی منجر شود. هر کس که همه چیز یا هیچ چیز بخواهد احتمالا همه چیز را از دست می‌دهد و در اینجا نه [دیپلماسی] فرش و نه پسته مفید خواهد بود.

منبع: القدس العربی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11