نقشه ترکیه برای شمال عراق و سوریه

نویسنده: حسن فحص

دیپلماسی ایرانی: ارتش ترکیه با تصمیم سیاسی دولت رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری این کشور‏، سه عملیات نظامی آشکار در خاک سوریه انجام داد که موجب سیطره مستقیم ارتش بر مناطقی در شمال و شرق این کشور شد. هرچند ترکیه هدف این حملات را مبارزه با داعش و حزب کارگران کردستان اعلام کرده ولی از نظر ایران‏ این اقدامات نظامی‏ بخشی از تلاش هایی است که ترکیه به عنوان یک کشور ذیربط در پرونده سوریه برای نفوذ در این کشور و ایجاد جایگاهی برای خود در تحولات آینده سوریه انجام می دهد.

ترکیه ابتدا تلاش کرد از طریق حمایت از برخی گروه های مسلح مخالف نظام سوریه در این کشور نفوذ کند ولی ناکامی این گروه در تحقق هدف مورد نظر که تامین کننده منافع ترکیه باشد موجب شد ترکیه گزینه مداخله مستقیم نظامی در مناطقی در شمال و شرق سوریه را انتخاب کند تا از یک سو به گفته مقامات ترکیه تهدید کردها را از مرزهایش دور کند و در ثانی به بازیگری تاثیرگذار در میدان خاورمیانه و تحولات ژئوپلتیک آینده در این منطقه تبدیل شود.

سه عملیات نظامی ترکیه در سوریه‏ نتوانست آنکارا را به بازیگری تاثیرگذار در تصمیم گیری های مرتبط با سوریه تبدیل کند و اکنون با افزایش گمانه زنی ها درباره عملیات نظامی ارتش سوریه برای بازپس گیری استان ادلب که برگه اصلی ترکیه در بازی توازن نفوذ با دیگر بازیگران به ویژه ایران و روسیه است‏، ترکیه به اجرای عملیات نظامی جدید در محور تل رفعت و الباب و کوبانی و منبج و عین عیسی فکر می کند که هدف آن تثبیت منطقه حائل بین مرزهای خود و منطقه تحت کنترل کردها در شمال سوریه است.

راهبرد دولت ترکیه علیه کردها در سوریه، به علت چتر حمایتی آمریکا از کردها به بن بست خورد و این مسئله بر کارآیی عملیات نظامی ترکیه تاثیر منفی گذاشت. از این رو ترکیه مترصد فرصتی است تا به محض برداشته شدن چتر حمایتی آمریکا از کردهای سوریه‏، عملیات خود را آغاز کند.

در شرایطی که ایران و نیروهای مورد حمایت آن در سوریه به تلاش برای تغییر بافت جمعیت در مناطقی از سوریه به ویژه اطراف دمشق تا منطقه القصیر در مرز لبنان و استان حمص متهم می شوند‏، ترکیه نیز به دنبال کردن چنین طرحی در طول مرزهای سوریه با ترکیه متهم می شود. ترکیه در چارچوب این طرح درصدد است جوامع غیرکرد را در مناطقی در شمال و شرق سوریه که تحت سیطره خود در آورده است اسکان دهد تا مانعی انسانی و جغرافیایی بین کردهای سوریه و کردهای ترکیه ایجاد کند. آنکارا چنین طرحی را در شمال عراق نیز دنبال می کند.

راهبرد آینده دولت سوریه و ایران‏، ریشه کن کردن تهدیدهای تروریستی و بازپس گرفتن باقی مانده مناطق تحت سیطره گروه های مسلح به ویژه در استان ادلب و سپس پرداختن به موضوع حضور نیروهای اشغالگر خارجی در خاک سوریه است. با این حال پیش بینی می شود نظام سوریه عملیات نظامی خود را از مناطق شرقی تحت سیطره کردها آغاز کند و بعد از آن سراغ ادلب برود. این مسئله موجب شده است مقامات ترکیه عملیات نظامی خود در مناطق شرق سوریه را تسریع کنند.

منبع: ایندیپندنت عربی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11