پیشرفت بسیار در مذاکرات وین در عین وجود اختلافات

نویسنده: کارن دی یانگ

دیپلماسی ایرانی: ایران و آمریکا، در گفت وگوهای برجامی پیشرفت می کنند اما در ششمین دور گفتگوها هم، توافق نهایی در ابهام است. دو کشور در دو ماه گذشته، تقریبا در همه مسائل مورد بحث به پیشرفت رسیده اند اما هنوز هم دولت بایدن مطمئن نیست که نسبت به آغاز گفت وگوها، به یک توافق نهایی نزدیکتر شده باشند.

یک مقام ارشد دولت آمریکا که درگیر گفت وگوهای وین است، می گوید: «هر بار که دیدار می کنیم، درباره هر موضوعی که بحث می شود به پیشرفت می رسیم. ظرف چند هفته می توان درباره شکاف های باقیمانده به توافق رسید. اما مهم هفتاد یا هشتاد درصد (پیشرفت) نیست. تا زمانی که بی اعتمادی پایه ای میان دو طرف برطرف شود و تصمیم های سیاسی برای پذیرش نتایج گفت وگوها گرفته شود.»

هر دو طرف، در برخی زمینه ها با جزئیات دقیق، می گویند که می خواهند چه گام هایی را به سمت پایبندی به شروط توافق اولیه بردارند. دولت آمریکا گفته که آماده برداشتن کدام تحریم هاست. ایران گفته که آماده بازگرداندن اقداماتی است که در واکنش به ترامپ برداشته، از جمله در زمینه کمیت و کیفیت غنی سازی اورانیوم و بازکردن سانتریفیوژهای پیشرفته ای که اخیرا به کار گرفته شده اند.

یک مقام اروپایی می گوید: «ما چند جای خالی را پر کرده ایم. هرچند مسائل حل ناشده ای درباره تحریم های آمریکا و توانمندی های هسته ای ایران باقی است، ما از یک نقطه نظر صرفا ریاضی، خوشبین هستیم که توافق در دسترس است. اما این بخشی از کار است و بقیه هم بیشتر سیاسی است.»

هر طرف، در بالاترین سطوح سیاسی خود، چیزی را می خواهد که بتواند به آسانی به افکار عمومی داخلی خود بفروشد اما چه بسا که دادن آن، برای طرف دیگر ناممکن باشد. ایران خواهان تضمین هایی است که تصمیم آمریکا به بازگشت به برجام، دوباره توسط یک دولت تازه عوض نشود و تحریم ها دوباره برنگردند.  دولت آمریکا هم می خواهد که ایران آشکارا توافق کند که بازگشت به برجام، به گفت وگوهای تکمیلی بر سر محدودیت هایی طولانی تر و محکمتر بر برنامه هسته ای و برنامه موشکی، حقوق بشر و حمایت ادعایی ایران از گروه های تروریستی می انجامد.

مقام های آمریکایی و اروپایی، اکنون – شاید به ناچار – کمتر نگران انتخابات جمعه آینده ریاست جمهوری ایران هستند. هنگامی که گفت وگوها در آوریل آغاز شد، این انتخابات به عنوان یک مهلت غیررسمی منظور می شد به ویژه اگر یک رئیس جمهوری تندرو سر کار بیاید.

اکنون که نامزدهای میانه رو، رد صلاحیت شده اند، ارزیابی خوشبینانه به این باور انجامیده که حاکمیت با رئیس جمهوری جدید که به احتمال بسیار ابراهیم رئیسی باشد، نیازمند یک گشایش انبوه اقتصادی با برداشته شدن تحریم ها هستند. اخیرا آمریکا اجازه داد که کره جنوبی، از محل پول های بلوکه شده ایران، حق عضویت این کشور در سازمان ملل را بپردازد.

از جان کربی، سخنگوی پنتاگون پرسیده شد که آیا آمریکا اقدامی علیه دو کشتی نیروی دریایی ایران در آتلانتیک که ادعا می شود حامل سلاح برای ونزوئلا هستند، خواهد کرد یا نه؟ وی در پاسخ گفت که ما «تحویل چنین سلاح هایی را یک اقدام تحریک آمیز و تهدیدی علیه شرکایمان در این نیم کره تلقی می کنیم و بنابراین این حق را برای خود محفوظ می دانیم که تدابیر لازم را در هماهنگی با شرکایمان، اتخاذ کنیم تا از تحویل یا انتقال چنین سلاح هایی جلوگیری شود.»

مقام های دولت آمریکا یادآور می شوند که یک سال پیش، یک توافق تسلیحاتی میان ونزوئلا و ایران بسته شد که خود یکی از پیامدهای منفی رفتار کوته بینانه ترامپ در برابر ایران است. مقام های نظامی ایران می گویند که این کشتی ها، در یک تمرین دریایی وارد آتلانتیک شده اند و قرار نیست در هیچ بندری توقف کنند.

منبع: واشنگتن پست/ تحریریه دیپلماسی ایرانی/11