بررسی عادی سازی روابط اعراب و اسرائیل (امارات و بحرین) و پیامدهای آن بر منطقه
خیانت عربی
نویسنده: محمد عربگری، کارشناس امور بین الملل
دیپلماسی ایرانی:
مقــــدمــــه:
پس از اعلام استقلال رژیم صهیونیستی در سال 1948، کشورهای عربی منطقه به رهبری مصر در سال های 1948، 1956، 1967 و 1973 با اسرائیل وارد جنگ شدند به غیر از یک مورد که موفقیت جزئی داشتند در بقیه موارد شکست خوردند. انور سادات رئیس جمهور وقت مصر پس از سرخوردگی از شکست در برابر رژیم صهیونیستی و اتخاذ سیاست نزدیکی به غرب در ژوئیه ۱۹۷۷ میلادی اعلام کرد در ازای خروج نیروهای رژیم صهیونیستی از سرزمینهای اشغالی صحرای سینا حاضر به امضای قرارداد صلح با رژیم صهیونیستی خواهد بود. وی چهار ماه بعد در ۱۹ نوامبر ۱۹۷۷ میلادی در میان بهت جهان اسلام و کشورهای عرب در یک سفر خفت بار به سرزمینهای اشغالی فلسطینْ با مقامات اسرائیلی دیدار و در پارلمان رژیم صهیونیستی سخنرانی کرد. این حرکت از سوی کشورهای عربی و سازمان آزادیبخش فلسطین بشدت محکوم شد. با این حال مذاکرات صلح میان سران دو رژیم با میانجیگری امریکا ادامه یافت . این سفر مقدمهای شد برای توافق کمپ دیوید ، در سال 1973 با میانجی گری کارتر رئیس جمهور وقت امریکا ، انور سادات رئیس جمهور وقت مصر قرار داد کمپ دیوید را در سال 1979 با اسرائیل امضا کرد و اسرائیل را به رسمیت شناخت . با امضاء کمپ دیوید مرحله نوینی در روابط اعراب و اسرائیل آغاز شد و مصر سعی داشت قرارداد کمپ دیوید را به عنوان مدل و الگویی برای سایر اعراب مطرح کند. ادامه این سیاست از سوی مصر را می توان در برگزاری کنفرانس مادرید ، پیمان اسلو ، کمپ دیوید دوم و قرار داد غزه اریحا بیان کرد. پادشاهی اردن هاشمی دومین کشوری بود که روند سازش با اسراییل را ادامه داد ، اردن در سال 1994 پیمان صلح وادی عربه با اسرائیل را برای عادی سازی روابط فی مابین امضا نمود . پس از گذشت 40 سال از قرارداد کمپ دیوید و 26 سال از معاهده صلح وادی عربه ، امارات متحده عربی و بحرین با هدایت عربستان سعودی به برقراری روابط رسمی با رژیم صهیونیستی اقدام کرده اند. این روابط از آن جهت مهم است که دو کشور امارات و بحرین در همسایگی ایران قرار دارند. از سوی دیگر کشورهایی منطقه نظیر امارات ، بحرین ، قطر و عمان طی سه دهه گذشته ، روابط غیر رسمی با اسراییل داشتند، حتی نخست وزیر اسرائیل یکبار به عمان سفر کرد، لیکن تفاوت امارات و بحرین با دیگر کشورهای عرب منطقه این است که این روابط را رسمی کرده اند. با نگاهی به قرارداد ها و معاهدات منعقده از سوی اعراب با رژیم صهیونیستی از زمان تاسیس این رژیم منحوس دریافت این مطلب به سهولت امکان پذیر است که این رژیم بالاترین امتیازات را گرفته و کمترین امتیاز را داده یا اصلا امتیازی نداده است.
نمایش صلح طلبی رژیم صهیونیستی؟ این رژیم با نمایش صلح طلبی به دنبال ایجاد شکاف در میان صفوف اعراب و مسلمانان به دلیل گرایش های متفاوت بین آنان و ایجاد اختلاف بین گروههای اسلامی و فلسطینی با تظاهر به صلح طلبی بود. اما بر هیچ ناظر منصفی پوشیده نیست که قصد اصلی رژیم صهیونیستی در طول نیم قرن گذشته تنها تداوم اشغال نامشروع سرزمین فلسطین و در عین حال کسب پرستیژ در سطح جهانی و ارائه طرح های صلح برای برطرف کردن وجهه ناشایست در میان افکار عمومی جهان است. این رژیم با نادیده گرفتن حقوق مردم فلسطین تنها درصدد گرفتن وقت جهت سرکوبی نهضت آنان است، در این بین چیزی که بیش از همه جهت سرپوش گذاردن بر جنایات این رژیم به کار خواهد آمد، ارائه نمایش صلح طلبی و صلح دوستی ظاهری از سوی اسرائیل است. متاسفانه گروه هایی از فلسطینی ها و برخی دولتهای عرب نیز فریب ظاهرسازی های این رژیم جنایتکار را خورده و در دام مذاکره و سازش گرفتار شدند.
چرا رژیم صهیونیستی رویکرد عادی سازی روابط با اعراب را برگزید : در پاسخ به این سوال می توان گفت: رژیم صهیونیستی سالهاست که با کشورهای عربی روابط غیررسمی دارد ، اتفاقات سالهای اخیر موجب پررنگ تر و آشکارتر شدن روابط رژیم با اعراب گردید . از جمله این اتفاقات سردی روابط بین ایران و کشورهای خلیج فارس بود که و اسراییل به همراه آمریکا به خوبی توانست از این فرصت سوءاستفاده کند. بعید نیست که بقیه کشورهای عربی هم بخواهند راه امارات را بروند . سفر سال گذشته نتانیاهو به مسقط نیز موید این ادعاست. از طرفی افتتاح دفتر بازرگانی رژیم صهیونیستی در قطر و سیل صادرات کالاهای اسرائیلی به کشورهای عربی و همچنین سفرهای متقابل پنهانی مقامات و هیات های کشورهای عربی به سرزمین های اشغالی و هیات ها و مقامات رژیم صهیونیستی به کشورهای عربی ، قبح روابط با رژیم صهیونیستی را زائل نموده است . می توان گفت ، موفقیت اسراییل در گرو ضعیف تر شدن ملت های عرب نهقته است . از همین روی اسرائیل حاکمیت بر مناطق اعلامشده در چشمانداز صلح ترامپ را تعلیق و بر توسعه روابط با سایر کشورها در جهان عرب و اسلام متمرکز شد . تا از این راه به اهداف خود برسند . اظهارات گابی اشکنازی، وزیر امور خارجه رژیم صهیونیستی در سفر به آلمان در این رابطه بسیار مهم است وی گفت: اسرائیل از سیاست الحاق به سوی سیاست عادی سازی روابط رفته است. او افزود: معتقدم آنچه در رابطه با امارات رخ داد نشانه ای بسیار قوی از این است که فقط از طریق مذاکرات می توانیم پیشرفت کنیم و این بسیار واضح است که دولت اسرائیل از سیاست الحاق به سوی عادی سازی روابط رفته است. این مواضع مقامات صهیونیستی، تمایل این رژیم برای کسب مشروعیت ( غصب نامشروع سرزمین ها) از طریق عادی سازی روابط با کشورهای منطقه هستند . تحت فشار بودن نتانیاهو از ناحیه عدم اجرای وعده انتخاباتی اش برای الحاق کرانه باختری و نیز کرونا و اوضاع بد اقتصادی منجر به تظاهرات علیه او شده که بطور مرتب در اسرائیل برگزار می شود . مردم از شیوه برخورد قوه قضائیه با پرونده های فساد او ناراضی هستند و این نارضایتی ها احتمال سقوط او را بیشتر کرده است. توافق صلح امارات فرصتی جدی برای نتانیاهو فراهم نمود تا خود را نخست وزیر موفقی معرفی نموده که در ازای عدم اجرا و تعلیق طرح الحاق دستاورد بزرگی برای اسرائیل بدست آورده است.
راهبردهای رژیم صهیونیستی از عادی سازی روابط با اعراب
دکترین اتحاد پیرامونی - با تبدیل دکترین پیرامونی 1950 از محاصره کشورهای عربی از طریق کشورهای غیر عرب منطقه به محاصره ایران از طریق کشورهای عربی حوزه خلیج فارس ، رژیم صهیونیستی تلاش دارد با فراگیرسازی سیاست عادی سازی روابط با کشورهای عرب منطقه جمهوری اسلامی ایران و کشورهای محور مقاومت را منزوی نموده تا پازل اتحاد پیرامونی را تکمیل نماید . این رژیم به دنبال توسعه راهبرد امنیتی از شامات به منطقه خلیج فارس است . تا از کشورهای عرب خلیج فارس به عنوان سپر امنیتی در برابر ایران استفاده کند . در همین چارچوب توسعه ایستگاهها ، پایگاه های اطلاعاتی و امنیتی و توسعه شبکههای مخفی رژیم صهیونیستی در امارات و بحرین پیگیری و در دبی با توجه به تردد ایرانیان تقویت شبکههای جاسوسی از اقدامات این رژیم خواهد بود . کشورهای عربی دنباله رو سیاست های غرب از اراده و استقلال رأی برخوردار نیستند و گوش به فرمان ایالات متحده آمریکا هستند . در بحرین و امارات خانواده خاصی از صد سال پیش در آنجا حکومت میکنند و تصمیمگیریها در خصوص مسائل کشور و روابط خارجی بصورت خانوادگی و فردی است و مردم هیچ نقشی در تصمیم گیری ندارند.
فروش تسلیحات به کشورهای عربی - با توجه به توسعه توان رژیم صهیونیستی در عرصه موشکی در ابعاد سـامانههای پدافند موشکی کوتاهبُرد (سامانه گنبد آهنین ) ، سامانه ضد موشکی مـیانبُرد (سامانه فلاخن داوود) و سامانه ضد موشکی بالستیک (برای مقابله با موشکهای بالستیک ایران ) ، امارت ، بحرین و عربستان برای تقویت توان نظامی و امنیتی خود به دنبال به دست آوردن تکنولوژی های مذکور اند . همچنین امارات به دنبال استفاده از توانمندی فنآوری و سامانههای پهپادی و ضد موشکی اسراییل و نیز توان نظامی اسراییل در بخش حسگرهای لیزری، الکترواپتیکی، مادون قرمز و انواع رادارهاست . در سیاست خارجی آمریکا اصلی حفظ بـرتری کـیفی اسراییل بر همه کشورهای منطقه عمومیت دارد . به همین دلیل همواره پیشرفتهترین جنگندهها و تـسلیحات هـوا پایه خـود را در اختیار رژیم صهیونیستی قرار میدهد. در حال حاضر رژیم صهیونیستی 20 فروند هواپیمای اف 35 دارد.
همکاریهای امـنیتی بـین طـرفین با توجه به تحولات حساس منطقهای، اهـمیت بـیشتری یافته است. سوابق از خرید تسلیحات نظامی از رژیم صهیونیستی حـداقل در 15 سـال گـذشته توسط امارات متحده عربی حکایت دارد.
فراموشی موضوع فلسطین - یکی از اهداف مهم رژیم صهیونیستی از عادی سازی روابط با امارات و بحرین فراموشی موضوع فلسطین است. آنها از هر فرصتی برای تثبیت اسراییل در منطقه و فراموشی حقوق فلسطینیان استفاده می کنند . مسلما عادی سازی روابط اعراب و اسراییل شکاف دیرینه را در منطقه غرب آسیا آشکار کرد . بدین سان، در طول دهه ها ، بسیاری از کشورهای عربی در گفتار و تبلیغات به اسرائیل حمله کردند، اما در واقع رویکردهای دو جانبه فردی را در روابط با این کشور دنبال کردند . اکنون می توان گفت که شکاف جهان عرب و مسلمان به طور کلی بر سر مشکلات فلسطین و اسرائیل شکل رسمی به خود گرفته است. تعداد فزاینده ای از کشورهای عربی علاقه مند به عادی سازی روابط با اسرائیل و به رسمیت شناختن آن هستند . چنین روندی می تواند به طور بنیادی تصویر این منطقه را تغییر دهد . البته آینده تصویر منفی یا مثبت را نشان خواهد داد.
ورود رژیم صهیونیستی به خلیجفارس - امنیت منطقه با ورود رژیم صهیونیستی به خلیجفارس شکننده تر خواهد شد و احتمال جنگ و درگیری ایران با نیروهای رژیم صهیونیستی حتی در شکل تصادفی را افزایش میدهد . در حالیکه حضور رژیم صهیونیستی در امارات متحده عربی منجر به باز شدن پای صهیو نیست ها در کنار آب های خلیج فارس ، تهدیدی امنیت ایجاد کرده است ، اما نمی تواند موازنه امنیتی را به نفع رژیم صهیونیستی تغییر دهد. تلاش رژیم صهیونیستی حضور خود در خلیج فارس را با یک بزرگ نمایی به خورد افکار عمومی بدهد . در حالیکه باز شدن پای اسرائیل در کشورهای حاشیه خلیج فارس و در مجاورت ایران نمیتواند ما به ازایی برای حضور محور مقاومت در کنار سرزمینهای اشغالی باشد . زیرا اسرائیل به وسیله نیروهای مقاومت فلسطینی ، حزب الله و دیگر نیروهای محور مقاومت در سوریه از اطراف و به صورت کامل در یک محاصره امنیتی قرار دارد . در صورتی که نمیتوان باز کردن پای رژیم صهیونیستی در کشورهای حاشیه خلیج فارس را نوعی تلاش برای محاصره امنیتی ایران و یا تغییر موازنه امنیتی قلمداد کرد. علاوه بر این قدرت نظامی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران برای تمامی دوستان و دشمنان واضح است . از همین روی اماراتی ها نیز تمایلی برای ایجاد چالش با جمهوری اسلامی ایران به وسیله عادی سازی ندارند.
امکان رسمی شدن روابط سایر کشورهای عربی با اسراییل علاوه بر امارات و بحرین - بسیاری از کشورهای عربی پیش از این بهصورت مخفیانه با اسرائیل رابطه داشتند لیکن پس از عادی سازی روابط امارات و بحرین با رژیم صهیونیستی قبح و نگرانی و حساسیتی قبلی وجود ندارد . البته وقتی از ملتها و دولتهای عرب صحبت میکنیم منظور همه دولتها و ملتهای جهان عرب نیست، به عنوان مثال با گذشت حدود 40 سال از برقراری روابط اردن و مصر با اسرائیل هنوز ، مردم این دو کشور با رفت و آمد اسرائیلی ها ، مخالف هستند و برخورد مناسبی با اسرائیلیها ندارند و از آنها متنفر هستند . از طرفی روابط ایران با کشورهای عربی و روابط اسرائیل با کشورهای عربی در تناسب معکوس قرار دارند به این ترتیب که هر اندازه روابط ایران با کشورهای عربی بهبود پیدا کند، مناسبات کشورهای عربی با اسرائیل دچار مشکل میشود و بالعکس. لذا این یک معادله معکوس است و ایران باید به این توجه داشته باشد که هر اندازه کشورهای عربی را تحت فشار قرار دهیم ، منافع اسرائیل را تقویت کردیم.
وجود شکاف در میان کشورهای عربی - طی چند سال گذشته به ویژه بعد از بحران سوریه و شکلگیری بحران قطر شکاف جدیدی در میان کشورهای عربی به وجود آمده است . صف آرایی کشورها میان یکدیگر و دو قطبیشدن کشورهای جهان عرب موجب شد که برخی از این کشورها مسابقه جدیدی را برای برقراری رابطه با اسرائیل آغاز کنند. مقامات اسرائیلی به صراحت اعلام کردهاند که درخواست برقراری رابطه با اسرائیل از سوی مقامات کشورهای عربی به حدی زیاد بوده است که تلآویو تاکنون موفق نشده است ، تمامی این درخواستها را مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد . طی سالهای اخیر بسیاری از مقامات کشورهای عربی به صورت پنهانی به تلآویو سفر کردهاند، به عنوان مثال روزنامه وال استریت ژورنال در دسامبر ۲۰۱۸ گزارش داد احمد عسیری ، سخنگوی پیشین ائتلاف علیه یمن و معاون پیشین سرویس امنیتی و اطلاعات عربستان چندین بار به صورت محرمانه به تل آویو سفر کرده است.
افکار عمومی مسلمانان و عادی سازی - علی رغم انتظارات رژیم صهیونیستی پروژه عادی سازی روابط اعراب و اسراییل با موجی از مخالفت های مردمی در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی روبرو شد . افکار عمومی با مشاهده پیروزی های محور مقاومت در برابر آمریکا و رژیم صهیونیستی درجبهه های مختلف از جمله سوریه ، لبنان ، یمن ، عراق و.... نگرش مثبتی به سازش با جبهه استکباری آمریکا و متحدینش ندارند. بنابر اذعان وزارت امور استراتژیک رژیم صهیونیستی بیشتر پستها و اظهارات مردم جهان عرب در شبکههای اجتماعی علیه عادیسازی روابط با رژیم صهیونیستی هستند. و ۹۰ درصد از اظهارات شهروندان کشورهای عربی در شبکههای اجتماعی درباره عادیسازی روابط با این رژیم اظهاراتی منفی و در مخالفت با این توافق بوده است.
اهداف آمریکا از استراتژی عادیسازی روابط کشورهای منطقه با رژیم صهیونیستی ؟ بدون تردید اقدامات ترامپ از ابتدای ریاست جمهوری برای تقویت رژیم صهیونیستی بی سابقه بود . برای نمونه اجرایی کردن انتقال سفارت آمریکا از تل آویو به قدس شرقی با بیت المقدس ، به رسمیت شناختن قدس بعنوان پایتخت اسراییل ، شناسایی الحاق جولان اشغالی به این رژیم و معامله قرن از جمله اقدامات ترامپ بود که در مجموع برای خروج رژیم صهیونیستی از انزوای ژئوپلیتیکی ، تاریخی ، سیاسی و اقتصادی در منطقه صورت گرفته است . عدم موفقیت طرح معامله قرن و نیاز ترامپ برای موفقیت در سیاستهای خاورمیانهای خود و افزایش سبد رأی در انتخابات منجر به پیگیری وی و مایک پمپئو وزیر امور خارجه و کوشنر به اعلام رسمی شدن روابط امارات و بحرین با اسرائیل شد.
از طرفی با عادی سازی روابط اعراب و اسراییل فروش سلاح در خاورمیانه نیز افزایش خواهد یافت . پس از اعلام توافق بین اسرائیل با امارات متحده عربی و بحرین ، فروش تسلیحاتی به امیرنشین های خلیج فارس به میزان خیرهکننده ای افزایش یافت ، بر اساس این گزارش آمریکا قراردادهایی به مجموع ۳۳ میلیارد دلار برای فروش جنگنده و انواع تسلیحات به امیرنشینهای همسایه جنوبی ایران در خلیج فارس را نهایی کرد . پومپئو ، وزیر خارجه آمریکا در 20 آبان رسماً فروش تسلیحاتی کشورش به امارات شامل پنجاه فروند جنگنده اف 35 را به کنگره اطلاع داد . ارزش این معامله ده میلیارد و چهارصـد میلیون دلار برآورد شده است.
آمریکا به دنبال ایجاد یک آرایش استراتژیک جدید در خاورمیانه و ائتلاف عربی _ عبری علیه کشورمان برای کاهش نفوذ معنوی ایران در منطقه با حضور کشورهایی مانند مصر ، اردن ، امارات متحده عربی و امارات و سایر کشورهای عربی علیه ایران است و بر آن است تا ایران را بهجای اسرائیل تبدیل به تهدید اول خاورمیانه علیه اعراب کند . از سوی دیگر استراتژی فشار علیه جمهوری اسلامی ایران و محور مقاومت ، تلاش میکند با آشکارسازی روابط اعراب و اسراییل موازنه قدرت در خاورمیانه را تغییر دهد ، موازنهای که امروز با وجود تمامی تلاشها و سرمایهگذاری هفت تریلیون دلاری امریکا در منطقه به سود محور مقاومت است و لذا این طرح با اسم رمز ایران هراسی و مقابله با نفوذ ایران در منطقه در حال اجراست . همچنین محدود کردن حضور و نفوذ و تحقق منافع اقتصادی چین و روسیه در خاورمیانه از اهداف دیگر آمریکا در منطقه دانست.
اقدامات امارات متحده عربی قبل از عادی سازی روابط : امارات متحده عربی قبل از آشکار نمودن روابط خود با رژیم صهیونیستی اقدامات ذیل را انجام داد .
- عقد توافقنامههای نظامی ـ امنیتی پس از شروع بیداری اسلامی بین امارات و رژیم صهیونیستی
- خرید دستگاههای جاسوسی و مراقبت در حوزه نظارت بر مراکز نفتی توسط امارات
- رای به نفع عضویت رژیم صهیونیستی در کمیته استفاده از جو زمین برای اهداف مسالمتآمیز وابسته به سازمان ملل متحد در سال 2015
- افتتاح نمایندگی دیپلماتیک رژیم صهیونیستی در آژانس بینالمللی انرژیهای تجدیدپذیر در ابوظبی .
- پذیرش مالکیت پروژه انتقال فناوری رصد و جاسوسی اسرائیلی در سال 2017
اعلام توافق: مقامات ارشد آمریکا، امارات و رژیم صهیونیستی پس از اعلام عادی سازی و توافقات لازم در بیانیهای مشترک اظهار داشتند، دربازه زمانی چند هفته ای هیئت هایی از امارات و رژیم صهیونیستی برای امضای توافقنامههای دوجانبه در خصوص سرمایهگذاری، گردشگری، پروازهای مستقیم، امنیت، ارتباطات، فناوری، انرژی، سلامت، فرهنگ، محیط زیست، راه اندازی سفارتخانه و سایر مسائل با یکدیگر دیدار خواهند کرد. امارات نخستین کشور عربی خلیج فارس و سومین دولت عربی پس از مصر و اردن ، با رژیم صهیونیستی روابط دیپلماتیک برقرار کرده و قرار بر تاسیس سفارت در اسراییل دارد. طی چند دهه گذشته ابوظبی در زمینه روابط مخفیانه خود با رژیم صهیونیستی ملاحظاتی داشته و این روابط را رسانه ای نمی کرد بالعکس رسانههای صهیونیستی جهت تمایل سایر کشورهای عربی به عادی سازی ، پشتپرده این روابط را روشن کردهاند.
چرا امارات؟ امارات در ساختار رسمی و نه مردمی یک پنجره شکسته برای پیشبرد طرح های اسرائیل در منطقه بشمار میرود. بی تردید نظریه پنجره شکسته بر رفتار سیاسی غربی ها درباره اماراتی ها صدق میکند . این نظریه میگوید اگر در یک ساختمان یک پنجره شکسته وجود داشته باشد آن گاه میتوان به آسانی به همه جای آن نفوذ کرد . امارات را مانند ساختمانی تصور کنید که اگر چه حجم اندکی از توانمندی و تأثیرگذاری در روند تحولات جهان اسلام را به دلیل شرایط تاریخی و فرهنگی و ملی دارد ، اما میتواند پنجره شکستهای باشد تا از طریق آن تمامی یک بنای مستحکم را به ویرانی کشاند. غرب و اسرائیل با انتخاب امارات به دنبال ایجاد یک روزنه برای ورود به جهان عرب و اسلام و رسمی کردن عادی سازی و تخریب تمامی اولویتهای ملی و اسلامی امت است.
اهداف امارات از عادی سازی: استفاده از توان سیاسی آمریکا برای حمایت از امارات در نهادها ورژیم های بین المللی با حمایت از ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و نیز بهبود جایگاه این کشور در نظام بین الملل با دنباله روی از استراتژی آمریکا و از طرف دیگر استفاده از چتر حمایتی آمریکا در برابر تهدیدات منطقه ای به دلیل ضعف نظامی و امنیتی این کشور می باشد، ضمن اینکه این کشور می تواند از طریق اسراییل برای منابع انرژی خود بازرایابی کند. برخلاف منافعی که امارات به دست می آورد ، امنیت سرمایه گذاری در امارات به واسطه شرکت در جنگ یمن و تنش با قطر در امارات کاهش یافته لذا عکس تصورات مقامات اماراتی بایستی تاکید کرد که حضور رژیم صهیونیستی بخاطر مخالفت قدرت های منطقه ای و امنیتی شدن این منطقه بیشترین ضرر را به امارات وارد خواهد کرد.
بحــــرین: عادی سازی روابط بحرین و اسرائیل یک ماه پس از عادی سازی روابط امارات و رژیم صهیونیستی انجام شد . بحرین ایران را به عنوان یک تهدید استراتژیک منطقه ای بلکه تهدیدی وجودی برای رژیم خود می داند . بیش از 60 درصد از مردم بحرین مسلمان شیعه هستند که در بهترین حالت این شهروندان را برانداز و در بدترین حالت ستون پنجم ایران محسوب می شمارد. دستگاه امنیت داخلی بحرین ، توسط افسر انگلیسی یان هندرسون پایه ریزی شده . وی از سال 1966 تا 1998 رییس اداره کل تحقیقات امنیت دولتی بحرین بود و بعنوان قصاب بحرین شناخته می شد. شیعیان در بحرین با تبعیض و آزار و اذیت نهادی روبه رو هستند و مشارکت آنها در نهادهای دولت بسیار کمتر از سهم جمعیتی آنهاست، آنها از مقامات عالی دولتی و نظامی کنار گذاشته می شوند و یک مخالف سیاسی فعالی هستند که به دنبال برابری هستند. هنگامی که اعتراضات بهار عربی در سال 2011 آغاز شد، این فعالان شیعه بودند که میدان مروارید و خیابان های اصلی منامه ، پایتخت را اشغال کردند . آنها همچنین اولین اهداف نیروهای امنیتی بودند ، ابتدا نیروهای امنیتی بحرین و در مرحله بعد عربستان سعودی وارد عمل شد . طبق برخی تخمین ها، صدها نفر در این اعتراضات کشته شدند ، هزاران نفر زخمی شدند و هزاران نفر دیگر دستگیر شدند ، برای منامه وجود چنین تهدیدی و لزوم اجرای سیاست های مهار کننده و سرکوب ، این نیاز را در دستگاه اجرایی کشور زنده کرده که عادی سازی روابط با اسرائیل در تبعیت از سایر کشورهای عرب به سود منافع امنیت ملی و کلان استراتژیک این کشور خواهد بود .
اقتصاد بحرین : ارقام رسمی نشان می دهند که کسری تجاری پادشاهی در سال 2020 به 1.29 میلیارد دلارکاهش یافته است ، بعلاوه این کشور از نظر منابع نفتی کمترین بازده را در میان کشورهای شورای همکاری خلیج فارس دارد و روزانه حدود دویست هزار بشکه نفت خام استخراج می کند، بحرین به دنبال استفاده از ظرفیت های شرکت های پیشرفته اسرائیلی ، تسلیحات ، انرژی های تجدید پذیر و جذب توریست و سرمایه گذار اقتصاد آشفته خود را به سرمنزلی نیک برساند.
گذر مسیر توافق با عربستان از بحرین: تصمیم بحرین به دلیل روابط نزدیک و وابستگی آن به همسایه بزرگش عربستان سعودی متحیر کننده است . حمد بن عیسی آل خلیفه پادشاه بحرین هرگز بدون رضایت سعودی ها اقدامی نمی کند . نتیجه عادی سازی روابط بحرین منجر به هموار کردن مسیر عادی سازی روابط سعودی ها با رژیم صهیونیستی خواهدشد . در حالیکه عربستان سعودی قبلا قدم هایی برداشته است . مانند اجازه دادن به پروازهای تجاری اسرائیل برای استفاده از حریم هوایی آن .
تامین امنیت بحرین: بحرین به دنبال تامین امنیت آسمان بحرین از طریق خرید سیستم های دفاع هوایی پیشرفته از ایالات متحده آمریکاست بحرین در تلاش است امنیت خود را به امنیت خلیج فارس گره بزند.
تاثیر بر توازن قدرت منطقهای و آرایشهای سیاسی پیرامون مسائل منطقه: عادیسازی روابط امارات و بحرین به آرایشهای سیاسی پیرامون مسائل منطقه شکل شفافتری میدهد. در مقطع زمانی فعلی میتوان عناصر تشکیل دهنده موازنه قدرت منطقهای را شامل چهار بلوک دانست، این چهار بلوک عبارتند از: بلوک محافظهکار و ضد اخوانی، محور مقاومت به رهبری ایران، حامیان اخوانالمسلمین (ترکیه و قطر) و رژیم صهیونیستی.
جمهوری اسلامی ایران و محور مقاومت علی رغم تعارضات منافع و مشترکات منافع با کشور ترکیه و قطر ( اخوان المسلمین ) در یک جبهه قرار خواهند گرفت و کشورهای سازشکار عربستان ، امارات متحده ، بحرین و .. با رژیم صهیونیستی در جبهه دیگر.
فلسطین بازنده توافق امارات – رژیم صهیونیستی : استاد دانشگاه اسکی شهیر ترکیه با معرفی فلسطین بهعنوان بازنده توافق امارات – رژیم صهیونیستی اظهار داشت : این توافق سبب میشود که دست اسرائیل در برابر فلسطینی ها بازتر شود، چراکه با شناسایی این رژیم نامشروع توسط برخی از دولتهای عربی، نتانیاهو میتواند خواستههای خود همچون شهرکسازی و الحاق کرانه باختری را راحتتر دنبال کند . باشترک ادامه داد : درمجموع این توافق باعث قدرت بیشتر اسرائیل و تضعیف مبارزهطلبی فلسطینیها میشود و اگر عربستان هم بخواهد به این توافق بپیوندد دست فلسطینیها برای مقاومت بیشازپیش بسته خواهد شد و در مقابل شرایط برای اسرائیل بهتر خواهد شد. لاوانت باشترک درباره واکنش فلسطینیها به این توافق گفت: توافق امارات – رژیم صهیونیستی هیچ راهحلی برای فلسطینی جز مقاومت باقی نمیگذارد، بهویژه آنکه راهحل دو دولت مدنظر سعودیها نیز از سالها قبل مرده است و درنتیجه آرمان فلسطینی از سوی این کشورهای استبدادی در حال از بین رفتن است.
از سوی دیگر با اقدامات آمریکا طی سالیان اخیر نظیر ، اعلام حزبالله به عنوان گروه تروریستی، واکنشهای ملایم به رسمیت شناختن حاکمیت رژیم صهیونیستی بر بلندیهای جولان و به رسمیت شناختن بیتالمقدس به پایتختی رژیم صهیونیستی از سوی آمریکا ، موضعگیریهای کشورهای عربی حاشیه خلیجفارس در خصوص معامله قرن و درنهایت سکوت کشورهای عربی به عادیسازی روابط امارات با رژیم صهیونیستی نشان از کم رنگی مسئله فلسطین در کشورهای عربی منطقه است.
پیامدهای عادی سازی روابط اعراب و اسراییل: در هر صورت عادی سازی روابط اعراب و رژیم صهیونیستی می تواند دو خطر عمده برای ایران به همراه داشته باشد : خطر اول نفوذ اسرائیل به ایران از طریق ارتباطات تجاری و مالی ایران با امارات و خطر دوم ورود همهجانبه اسراییل به خلیجفارس
ترکیه نیز با وجود تهدید به قطع روابط با امارات، به دلایل سیاسی ، اقتصادی و امنیتی به سمت قطع رابطه با اسراییل نخواهد رفت. برای اولین بار در چنین مواقعی ، هیچ کشور عربی با این اقدام امارات مخالفت نکرد. کویت تنها کشوری بود که همبستگی خود با فلسطین اعلام کرد. آغاز روند عادی سازی تلاش ها برای تشکیل یک دولت مستقل فلسطینی را دشوارتر میسازد. . صلح بین ( امارات – بحرین) با اسراییل که در قالب دکترین صلح برای صلح انجام شد به معنی این است که دیگر آرمان تشکیل یک دولت مستقل فلسطینی و آزادسازی سرزمینهای اشغالی از سوی برخی کشورهای عربی دنبال نخواهد شد. فرآیند صلح امارات و بحرین با رژیم صهیونیستی را می توان بدین گونه تفسیر نمود که اولا دیگر مسئله فلسطین در روند صلح خاورمیانه جایگاه سابق خود را ندارد و ثانیا این صلح کاملاً ضد سیاستهای منطقهای ایران و ترکیه تدوین شده است . ار سوی دیگر با مشاهده کامل وقایع منطقه می توان به این راهکار رسید که ایران میتواند در این شرایط جدید ترکیه را قانع کند که به تدریج روابط خود را با اسراییل را کاهش دهد. در این صورت دو کشور به قطبی تبدیل خواهند شد که میتوانند به جای کشورهای عربی آرمان تشکیل دولت مستقل فلسطینی را پیگیری کنند.
نتیجـــــه:
عادیسازی روابط در بهترین حالت از سطح روابط رژیم صهیونیستی با دولت ها فراتر نخواهد رفت . به سطح ملت ها نخواهد رسید . مردم منطقه از مواضع صلحجویانه ریاض نسبت به اشغالگران خشمگیناند . برای نمونه در جریان سفر محمود سعود (یکی از فعالان رسانهای ) به سرزمینهای اشغالی و اخراج او توسط فلسطینیهای عصبانی از صحن مسجدالاقصی میتوان دید. به دلیل خیانت آشکار آل سعود به مسئله قدس، ادراک افکار عمومی نسبت به این امر ارتقا یافته و ارکان آن متزلزل شده است ، بحران هایی که عربستان درگیر آن است مانند ، بحران داخلی شاهزادگان از یک سو و اعتراضات مردمی در منطقه العوامیه از سوی دیگر ، جنگ پنجساله با انصار الله و عدم موفقیت در پیکار با انصارالله و نیز وضعیت امارات متحد و عربستان در جنگ یمن در تیررس موشکها و پهپاد های یمنی هاست و به دلیل مداخله در امور منطقه ، احساس نا امنی میکند . از طرفی آمریکا کشورهای عربی را به چشم بازاری پر رونق برای فروش تسلیحات و امنیت میبینند و با اینکه آنها را میلیارد ها دلار تلکه کردهاند ، اما حمایت از آنها را با شرط و شروط انجام میدهند . یکی از شروط مهم دونالد ترامپ برای حمایت و کمک به دولت های عربی ، فتح باب و برقراری روابط گسترده با اسرائیل بود. لذا التماس این کشورها به اسراییل برای حضور نمایندگان رژیم صهیونیستی در رویدادهای تجاری ، علمی ، ورزشی برای عزیز شدن نزد آمریکاییها توجیه پذیر است . اسرائیلی ها در شرایط ذلت کشورهای عربی دریافتهاند که زمینه دستیابی آنها به منافع نفت کشورهای عربی در حاشیه خلیجفارس و تسلط بر این کشورها و اقتصاد آن فراهم است ، بهانه های اسراییلی ها را برای برقراری روابط اقتصادی عبارتند از نیاز کشورهای عربی برای دسترسی به مدیترانه از طریق بندر حیفا و ایران هراسی و اجماع حول محور تقابل با جمهوری اسلامی . اما اشاره ای داشته باشیم به وضعیت عربستان ، عربستان به تنهایی یکصد شبکه ماهوارهای فعال دارد و گردش مالی این کشور در بخش رسانه ، سالانه به بیش از ده میلیارد دلار در سال میرسد که با احتساب شبکهها و مبالغ هزینه شده توسط امارات و اسرائیل، تعداد و رقم قابلتوجهی میشود. این در حالی است که همداستانی ریاض با تلآویو، ارتکاب فجایع حقوق بشری در یمن و قتل جمال خاشقجی منتقد سعودی جایگاه عربستان را نزد کشورها و ملتهای منطقه بهشدت کاهش داده و جبهه عبری - عربی موردنظر محمد بن سلمان ولیعهد این کشور با ناکامی بیسابقهای مواجه شده است . نتیجه اینکه مسئله عادیسازی روابط اعراب و رژیم صهیونیستی همچون دیگر توطئههای مثلث غربی - عبری – عربی طی چند دهه گذشته با شکست مواجه شده ، موضوع نگرانکنندهای نیست و دیر یا زود به رسوایی کشورهای همپیاله با اسرائیل و فروپاشی این مناسبات جعلی منتهی خواهد شد .
منــــــابع:
محمدی ، هادی نشریه مطالعات راهبردی جهان اسلام
بهمن شمسی/ دانشجوی دکتری مطالعات غرب آسیا ۲۶ آذر ۱۳۹۸ اندیشکده تبیین
گزارش از امیررضا مقومی-دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات خاورمیانه دانشگاه تهران ( خبرنامه دانشجویان ایران )
مصاحبه خبرآنلاین با قاسم محب علی
سیدعلی نجات – پژوهشگر مسائل خاورمیانه
مهدی آشنا - دانشجوی دکتری روابط بین الملل 11/9/1399
دکتر رفیق عبدالسلام، وزیر خارجه اسبق تونس و رئیس مرکز مطالعات راهبردی و دیپلماتیک 23 شهریور 99
مقــــالات :
از جنگ 1967 تا سازش 1978 نشریه جهاد 29 تیر 1362
جایگاه صلح اعراب و اسرائیل در استراتژی خاورمیانه ای آمریکا - فیروز دولت آبادی
مسئله انرژی و منازعه اعراب و اسرائیل تابستان 1390 بهجت، جودت؛مقدس، محمود
سیاست: اعراب و اسراییل در گفت و گو با دکتر مجید مددی نشریه بخارا :: مرداد و شهریور 1390
گاه شمار روابط اعراب و اسرائیل از 1947 تا 2001 الوندی، عباس بهمن و اسفند 1383
موازنه تهدید و اتحاد اعراب و اسراییل در برابر محور مقاومت رسولی ثانی آبادی، الهام؛روستایی، مجتبی پاییز
ســــایت ها:
شبکه اطلاع رسانی دانا / سایت تابناک / نورنیوز ـ گروه بین الملل 3/6/1399
خبرگزاری ایسنا – 22 شهریور 1399 یادداشت حسن سالاری، کارشناس امور منطقه
خبرگزاری مهر، گروه بین الملل -مهدی عزیزی
سایت مشرق 13 اسفند 1399 / خبرگزاری قدس 9/8/1399
Israel and the Arab Gulf: An Israeli-Saudi Alliance in the Making (News Analysis of SDU's Resource Center on Middle East Studies) Beck, Martin
https://findresearcher.sdu.dk:8443/ws/portalfiles/portal/161539768/Beck_ResourceCenter_IsraeliGulfAlliance.pdf
نظر شما :