تجربه بایدن و دستپاچگی ترامپ

نویسنده: دکتر عبدالرحمن ولایتی، مدرس و پژوهشگر روابط بین الملل

دیپلماسی ایرانی: فرایند یک ساله انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا در نهایت به فاز مناظرات چهارگانه وارد شد و در گام اول آن که در کلیولند ایالت اوهایو برگزار شد نتایج در خور توجهی را با خود به همراه داشت که قطع یقین تاثیر بسزایی در روند و نتیجه نهایی آن به جا خواهد گذاشت و به اصطلاح ترمینولوژی پروسه انتخابات آمریکا "super Thusday" یا سه شنبه بزرگ با این مناظره و نتیجه ای که در خود نهفته داشت برای یکی از کاندیداها متمایل خواهد شد.

با تمرکز بر روند مناظره که با مدیریت یکی از مجریان  مسلط حوزه رسانه آمریکا، "کریس والاس" از فاکس نیوز اداره می شد به وضوح بر مخاطبان خاص جامعه آمریکا که به طور مسلم بر انتخاب یکی از این کاندیداها مهر تایید خواهند زد مبرهن و روشن شد که پرزیدنت ترامپ از آن اعتماد به نفس لازم در قواره یک رئیس جمهوری در مقابل سناتور بایدن کارکشته برخوردار نبود و استرس و اضطراب در لحن، حرکات و سکنات بدنی اش کاملا مشهود بود. گواه این ادعا پرش های عجولانه و بی صبری دونالد ترامپ در پاسخ به سناتور جو بایدن بود که دقیقا طبق آمارهای دقیق مراکز تحلیلی – تحقیقاتی رصد مناظره ۷۳ بار وسط صحبت های بایدن پرید و از ادامه حرفهایش مانع شد که در نهایت جو بایدن با تجربه و تسلط به فنون مناظره که ریشه در عقبه حزبی و شجره سیاسی وی داشت با یک عبارت کوتاه تحقیرآمیز و بیشتر شبیه به ادبیات خود ترامپ پاسخ کوبنده ای به دونالد ترامپ داد: "میشه خفه بشی مرد". این عبارت قاطع و به دور از عرف ادبیات سیاسی دموکرات ها در واقع قریب به یقین می توان گفت که نقطه عطف مناظره اول بود و وزن فرآیند انتخابات را به نفع ستاد دموکرات ها و سناتور کارکشته  تغییر داد. بلافاصله ستاد معاون جو بایدن نیز در یک ابتکار بدیع اقدام به تولید تی شرت هایی انبوه با برچسب همین عبارت تحقیر آمیز خطاب به دونالد ترامپ کرد که بستگی دارد چقدر در قاطبه جامعه آمریکایی بلاخص طیف خاکستری و شناور آرا  تاثیرگذار بوده باشد. شواهد و تاریخ کارشناسی انتخابات ادوار گذشته نشان می دهد که این تکانه ها در جای خود مسیر و روند انتخابات را به طور محسوس تغییر داده اند.

رونالد ریگان جمهوریخواه دور دوم ریاست جمهوری خود را مرهون همین ابتکار عبارات در مناظرات بود که جریان و مسیر انتخابات را به نفع خود تغییر داد. نمونه های دیگر در اداور گذشته نیز تاکیدی بر تاثیر مناظرات بر روند انتخاب کاندیدای حاکم بر کاخ سفید است که نمونه بارزش تزلزل ال گور دموکرات در مقابل بوش پسر را می توان نام برد که تعریق الگور طی مناظره نتیجه مناظره را به نفع بوش تمام کرد.

در برش تحلیلی بر پوزیشن و فرم سناتور جو بایدن در طول مناظره یک ساعته می توان همان عقبه و تسلطی را که جامعه آمریکایی از وی انتظار داشت در مقابله با دونالد ترامپ مشاهده کرد که  یک طمانیته و اعتماد به نفس و بینش و تسلط خاطر یک سیاستمدار کهنه کار را از خود نشان داد و در برابر حربه و تاکتیک دونالد ترامپ که با تکانه هایش قصد تمرکز زدایی از وی را داشت با تجربه و مهارت خاصی که به فنون اداره مناظره نظر داشت با یک جمله و عبارت نفس گیر پاسخ داد که احتمالا پاشنه آشیل پرزیدنت و ستادش در ادامه کورس انتخابات تا سه شنبه بزرگ خواهد بود.

در کل فارغ از قضاوت ها و انتقادات کلی که از جانب بسیاری از مخاطبان آمریکایی و حتی بین المللی و بلاخص محافل تحلیلی –رسانه ای نسبت به فرم و شکل مناظره وارد است بسیاری فضای حاکم بر مناظره را به دور از ادوار گذشته ارزیابی کرده اند و به نوعی حتی دون شان جامعه دیالکتیکال آمریکایی دانسته اند و با تعابیر مشاجره و نزاع سیاسی نفس گیر و یا در یک تعبیر تند از جانب پایگاه خبری – تحلیلی پولیتیکو این مناظره مایه شرمساری و تحقیر ملی آمریکا قلمداد شده است.

برداشت نگارنده معطوف به این است که فاصله فرم این مناظره با ادوار قبلی و ساختارشکنی در قواعد و ضوابط آن بیشتر متاثر از کنش دونالد ترامپ و استراتژی ستاد وی بود که این امر نیز منبعث از گفتمان پوپولیسم راست حاکم بر فضای دولت و ستاد ایشان هست که به نوعی بطور معمول استراتژی تجدیدنظرطلبانه (rivisionist)  و ساختارشکنانه (deconstruction) را در کلیات سیاست ها و راهبردهای داخلی و بین المللی خود اتخاذ کرده است.

در مناظره اول نیز با ارزیابی و کارشناسی که ستاد وی از روحیات و کاراکتر جو بایدن داشت و پیشتر نیز کهولت سنی و ناتوانی جسمی و ذهنی وی را پاشنه آشیل بایدن ارزیابی کرده بود با روش و تاکتیک اصالت زدایی از مناظره و خروج روند آن از سیاق مرسوم و معمول ضابطه مند در واقع به دنبال تمرکززدایی و عصبی سازی فضای مناظره بود که می توان به وضوح نتیجه گرفت که نتوانست موفق شود و سناتور باتجربه و کهنه کار ایالت دلاور (delaver) با صبر و مهارت تمام با یک عبارت تحقیرآمیز ضربه و جراحتی سهمگین به دونالد ترامپ وارد ساخت. در ادامه نیز با بیان جمله "با این دلقک نمی توان صحبت کرد" که خطاب به کریس والاس و مخاطبان بود نتیجه مورد انتظار را از مناظره به دست آورد. البته بعد از پایان مناظره و گزارش محافل رسانه ای، خبری از نتیجه آن کاملا آمار به نفع سناتور جو بایدن بود.

اکنون باید به انتظار نشست که سه مناظره دیگر به چه شکلی پیش خواهد رفت با لحاظ این فرمول قدیمی که مناظره اول روند تداوم مناظرات را در بستر نگاه روانشناختی رقم می زند و از منظر اهمیت تاثیرگزاری در درجه بالایی نسبت به مناظرات بعدی برخوردار است. نتیجتا باید گفت با تمام شرایط و جوانب حاکم بر مناظره و انتخابات، در طول فرایند یک ساله انتخابات ستاد دونالد ترامپ با ظهور پاندمی کرونا و اعتراضات فراگیر اخیر خدشه جبران ناپذیری خورده بود که مسلما مناظرات باید یک فرصت بهینه برای ایشان باشد که بتواند در بستر نود دقیقه ایجاد شده با جامعه و مردم آمریکا با تسلط کافی گفت وگو کرده و آن صدمات حاصل یک سال اخیر را جبران کند که شواهد نشان داد در کورس اول زیاد نتوانست موفق شود و عرصه را به سناتور دموکرات واگذار کرد. چنانچه با این رویه در ادامه مناظرات حضور یابد به احتمال یک ساختارشکنی دیگر در تداوم حضور هشت ساله حاکمیت کاخ سفید را باید به انتظار نشست.